چند هفته‌ای است که از پخش برنامه «شب‌های
شفاهی» به تهیه‌کنندگی و اجرای محمود گبرلو می‌گذرد؛ این برنامه تاکنون به مباحث
سینمایی بیش‌از سایر حوزه های فرهنگ وهنر پرداخته است اما در‌ادامه دست‌اندرکاران
آن قصد دارند که وارد سایر حوزه‌های هنری حتی در شهرستان ها هم بشوند. در این گفت‌وگو
با گبرلو در خصوص ویژگی‌های برنامه و برنامه‌های آن‌ها در جشنواره فجر و آینده
صحبت کردیم که در ادامه می‌خوانید.

هفته گذشته ششمین برنامه از «شب‌های شفاهی» هم
روی‌ آنتن رفت؛ با گذشت پخش چند برنامه برخی از اهالی رسانه، منقدان و مخاطبان
معتقدند که این برنامه ادامه برنامه «هفت» است(سری‌دوم که شما تهیه و اجرای آن را
بر‌عهده داشتید)؛ با این موضوع موافقید؟

به‌طور طبیعی این شباهت ایجاد خواهد شد چراکه گبرلو همان
گبرلو است؛ با سبک و سیاق، بیان، تفکر متعلق به‌خودش که در این برنامه هم شبیه به
«هفت» می‌شود. اما این که بگویم «شب‌های شفاهی» جایگزین برنامه «هفت» است نه؛ این
برنامه جایگاه مختص‌به خود را دارد و طبیعتا هر شبکه‌ای می‌تواند در حوزه سینما
برنامه داشته باشد، چنان‌که من هم می‌توانم شبیه برنامه «سینما دو» آقای حامد عنقا
باشم، در بخش گفت‌وگو شبیه به برنامه آقای صالح‌علاء و… به‌نظر من این موارد
خیلی وارد بحث نیست؛ انتقاد یا اعتراض هم نمی‌شود به آن گفت، بلکه شیطنت‌های
ژورنالیست‌هایی است که خودشان نمی‌توانند در مورد برنامه تحلیل عمیقی داشته باشند
به‌ همین دلیل این شبهات را ایجاد می‌کنند تا بتوانند ذهنیت‌های منفی بسازند؛
متاسفانه برخی خبرنگاران به‌جای آن‌که یک برنامه را بر‌اساس استراتژی و کارشناسان ‌آن
تحلیل و بررسی کنند بر‌اساس ذهنیت‌های خودشان ارزیابی می‌کنند. به‌عنوان مثال یک
خبرنگار جوان در یک روزنامه که زمانی با گبرلو کار می‌کرده است و گبرلو از او خوشش
نیامده و به او گفته که برو در روزنامه‌اش نوشته که «شب‌های شفاهی» شبیه به «هفت»
است، در صورتی‌که به‌نظر من مسئله خاصی نیست و شما به‌راحتی می‌توانید گبرلو را با
دیدگاه‌ها، تفکرات و برنامه‌های خودش تحلیل کنید به‌جای این‌که بگویید این دو
برنامه به‌هم شبیه‌اند؛ طبیعی است که برنامه‌ها ممکن است به هم شبیه شوند، مگر
فیلم‌ها از این قائده مستثنی هستند، اما ساختار و قالب‌ها متفاوت است.

«شب‌های شفاهی» و محمود گبرلو چه تغییراتی نسبت
به «هفت» دارند؟

یکی‌از تفاوت‌های عمده‌ای که می‌توانم از آن یاد کنم حضور
من است، یکی از استراتژی‌های من در «هفت» این بود که وارد نظریه پردازی نشوم و
مهمانان نظرات خود را بیان کنند؛ اما در «شب‌های شفاهی» مهمان روبه‌روی من می‌نشیند
و من با او چالش می‌کنم یا فرض کنید که در بخش تحلیل فیلم کسی به‌عنوان منتقد حضور
پیدا نمی‌کند یا دو منتقد روبه‌روی هم نمی‌نشینند تا درباره فیلم صحبت کنند بلکه
یک کارشناس فیلم روبه‌روی من می‌نشیند و با من گفت‌وگو می‌کند؛ به‌علاوه در بخش
نگاهی به فیلم‌های روز یا مباحث روز، فیلم‌ساز باز هم با من به گفت‌وگو می‌پردازد؛
با این حساب این مواردی که گفتم چه‌شباهتی به برنامه «هفت» دارند؟ هر برنامه‌ای
جایگاه خود را دارد و مصداق‌ها را هم برایتان گفتم. من تصور می‌کنم دوستی که این
انتقاد را داشتند که «شب‌های شفاهی» شبیه «هفت» است برنامه را ندیده است، اگر
برنامه را دیده بود حداقل می‌توانست به این موارد اشاره کند.

اغلب برنامه‌های تلویزیونی با محوریت و موضوعیت
سینما، معمولا از یک قالب از پیش طراحی شده و متداول بهره‌مند هستند؛ «شب‌های
شفاهی» چقدر قصد ساختار شکنی و ارائه فضایی متفاوت در این زمینه را دارد؟

این ساختار‌شکنی آرام‌آرام در برنامه ایجاد می‌شود؛ ما برای
این برنامه یک‌عنوان سینمای انتخاب نکردیم، به این معنا که «شب‌های شفاهی» در
آینده وارد حوزه‌های دیگری هم خواهد شد، در ابتدای برنامه هم به این موضوع اشاره
کردم اما آرام‌آرام وارد سایر حوزه‌ها خواهیم شد، در حوزه فرهنگ‌و‌هنر راجع‌به
موضوعات جدی بحث خواهیم کرد، در حوزه تئاتر، ادبیات، حتی تلویزیون و … اما در
حال‌حاضر قصد داریم به‌شکلی آرام جلو برویم، فعلا با سینما شروع کرده‌ایم و زمانی‌که
مباحث سینمایی را به‌جایی برسانیم به‌سمت بخش‌های دیگر فرهنگ و هنر می‌رویم. نکته
دیگر که خیلی مهم‌تر است مربوط به حوزه‌ای است که ما در «شب‌های شفاهی» نسبت به سایر
برنامه‌های سینمایی داریم؛ برنامه‌های سینمایی معمولا درباره فیلم، کارگردانی یا
درباره مباحث تکنیکی فیلم بیشتر حرف می زنند اما ما همان طور که در عنوان برنامه
هم مشخص است به تحلیل مسائل روز سینمای ایران می‌پردازیم، یعنی مباحث روز در طول
هفته یا سیاست‌های کلان سینمایی را که در حال رویداد است با سینماگران به‌چالش می‌کشانیم.
به‌عنوان مثال گفت‌وگویی که با آقای جعفری‌جوزانی داشتیم یا آقای ده‌نمکی و سایر
دوستان درمورد آثارشان به آن شکل صحبت نکردیم بلکه بیشتر درباره مسائل روز سینمای
ایران صحبت کردیم. اگر به‌عنوان نمونه به آقای موسوی می‌گوییم شما جزو مافیای
سینمای ایران هستید ربطی به فیلم‌های او ندارد، این موارد وجه تمایز برنامه ما با
برنامه‌های دیگر است.

چرا در «شب‌های شفاهی» از بین حوزه‌ها و
موضوعات مختلف فرهنگ‌وهنر اول به سینما پرداختید؟

به این علت که سینما برای ما از اهمیت بیشتری برخوردار است.

یعنی سایر حوزه‌ها کم اهمیت هستند؟

خیر، الان در میان هنرها سینما بازتاب و تاثیر بیشتری دارد،
به همین‌دلیل ما سعی کردیم که با این حوزه کار خود را شروع کنیم تا در آینده یعنی
سال بعد و یا بعد از جشنواره فیلم فجر به سایر رویکردها و حوزه‌ها هم توجه کنیم.

چرا شبکه شما را برای پخش برنامه انتخاب کردید؟

من شبکه شما را انتخاب نکردم بلکه این شبکه بود که من را
انتخاب کرد.

با این حساب طرح خود را به شبکه‌های دیگری هم
ارائه داده بودید؟

نه؛ من به دعوت از مدیران شبکه شما آمدم، طرحی را به آن‌ها
ارائه دادم و آن‌ها موافقت کردند و کار را اجرا کردیم.

در جشنواره فیلم فجر امسال حضور دارید؟

ما خیلی مایلیم که ۱۰شب جشنواره را برنامه داشته باشیم، اما
این اتفاق بستگی به توافق مدیران جشنواره و مدیران تلویزیون دارد؛ فعلا گفت‌وگو و
صحبتی انجام نشده است اما ما در‌صدد آمادگی برای تهیه گزارش و گفت‌‌وگوهای هرشبی
برای مردم هستیم.

استودیویی در کاخ جشنواره خواهید داشت که ما
برنامه را به‌طور زنده از محل برگزاری جشنواره مشاهده کنیم؟

بله؛ ۱۰۰‌در‌صد اگر توافقات انجام شود ما در فضای جشنواره دکور
مستقلی خواهیم زد و به شکل زنده برنامه را هر‌شب روی آنتن خواهیم برد؛ البته به‌شرط
آن‌که مسئولان جشنواره با این موضوع موافقت کنند و فضایی را در اختیار ما قرار
دهند؛ به‌علاوه این‌که مسئولان شبکه شما هم باید با این امر موافق باشند.

خبرهای شنیده شده حاکی از این است که برنامه
«هفت» در هفته‌سوم دی‌ماه روی آنتن می‌رود و طبق روال سال‌های اخیر در کاخ جشنواره
هم مستقر هستند، حضور شما در جشنواره با برنامه «هفت» هم‌پوشانی را به‌وجود نمی‌آورد؟

نه، فضای این دو برنامه کاملا متفاوت است، دوستانی که در
برنامه «هفت» هستند اگر بتوانند یک برنامه خوب سینمایی را ارائه دهند خیلی هم خوب
است؛ مضاف بر این‌که فقط این دو برنامه نیستند، بسیاری از شبکه‌ها هستند که مایلند
درباره سینما برنامه داشته باشند. شبکه هایی مانند شبکه‌دو، شبکه خبر و…

این سوال به‌لحاظ حضور شما در سری‌دوم «هفت» به
ذهن می‌رسد.

به‌هرحال ما هم مشتاقیم که تعداد برنامه های سینمایی در تلویزیون
افزایش پیدا کند؛ اما دعا می‌کنیم که به‌تخریب سینما نپردازند؛ چون واقعا تخریب
سینما به‌معنای تخریب فرهنگ جامعه است؛ همه باید مراقب این موضوع باشند؛ ما۱۰۰‌در
صد در این گروه نیستیم (کسانی‌که سینما را تخریب می‌کنند).

از آقای بهروز افخمی برای حضور در «شب‌های
شفاهی» دعوت کرده‌اید؟

نه، هنوز به این موضوع فکر نکرده‌ام.

گفته بودید که ممکن است برنامه‌ای با بهروز
افخمی داشته باشید.

من گفته بودم که حاضرم در یک برنامه راجع‌به «هفت» با آقای
افخمی مناظره‌ای داشته باشم اما هنوز به این موضوع فکر نکرده‌ام که به‌عنوان مهمان
در «شب‌های شفاهی» از او دعوت کنیم.

طبق صحبت‌هایی که داشتید «شب‌های شفاهی» قصد
دارد در‌جهت رونق سینمای ایران گام بردارد؛ چه‌مقدار از این هدف تاکنون محقق شده
است و چه‌روندی را باید در ادامه داشته باشد تا به آن نائل شود؟

قطعا هدف ما همین است اما با پنج-شش برنامه نمی‌توان آن‌را
ارزیابی کرد، من اطمینان دارم با گفت‌وگوها و برنامه‌هایی که داریم به‌طور حتم
برنامه ما برای رونق سینما تاثیرگذار خواهد بود به‌خصوص در شهرستان‌ها؛ من فکر می‌کنم
جریان سینما در شهرستان‌ها مورد غفلت واقع شده است. اصلا نگاه نمی‌کنیم که مردم
شهرستان به‌چه نوع فیلم‌هایی علاقه دارند یا سیستم پخش در شهرستان‌ها چگونه است یا
اصلا در شهرستان‌ها سالن و سینمای مطلوب وجود دارد یا نه، ما به این بخش حتما توجه
می‌کنیم، چراکه واقعیت این است که بخش اعظم فروش در سینما بر‌عهده شهرستان‌هاست،
بنابراین اگر ما بتوانیم این قسمت را رونق دهیم گام بسیار مثبتی در این راستا برداشته‌ایم.

از ساعت پخش برنامه راضی هستید؟

بله به‌نظر من ساعت‌۲۱ برای زمستان ساعت خوبی است، زیرا
مردم تقریبا به‌ خانه رسیده‌اند و می‌توانند برنامه را ببینند، ضمن این‌که برنامه
ما روز شنبه ساعت‌۱۴ برای کسانی‌که چهارشنبه شب نمی‌توانند بیننده برنامه باشند،
بازپخش دارد؛ البته شبکه‌هایی مانند تلوبیون و … وجود دارند که امکان دانلود را
به علاقمندان می‌دهد تا بتوانند شاهد آن باشند. من از مدیران تلویزیون تقاضا دارم
که تعداد بازپخش‌ها را بیشتر کنند تا کسانی‌که موفق به دیدن برنامه نشده‌اند در ساعات
دیگر امکان دیدن آن را داشته باشند. در این صورت مخاطبان برنامه بیشتر خواهند شد و
تاثیرگذاری آن هم افزایش خواهد یافت.

«شب‌های شفاهی» در ادامه تغییراتی را در قالب
خود خواهد داشت؟

برنامه‌ای که به مرور زمان تغییر نداشته باشند منجر به شکست
می‌شود. ما هر‌روز به ایده‌ وطرح‌های جدید فکر می‌کنیم و حتما روز‌‌به‌‌روز تغییر
خواهیم کرد.

با‌توجه به پخش برنامه در شبکه شما چقدر به
فرهنگ بومی و ملی توجه می کنید؟

یکی از اهداف برنامه توجه به فرهنگ بومی و ملی در کشور است،
برای همین بخشی را در برنامه گنجاندیم به نام معرفی هنرمندان جوان، هنرمندانی که
شهرستانی هستند اما در راستای سینما یا فیلم کوتاه موفقیت‌های بزرگی را به‌دست می‌آورند؛
ما هر هفته یک مهمان از شهرستان داریم. اگر سیستم استودیویی ما فراهم شود در مباحث
و گفت‌وگوها به‌سراغ هنرمندان شهرستان‌ها می‌رویم؛ چنان‌که در برنامه‌های قبلی مثل
برنامه آقای ده‌نمکی به‌سراغ چند سینماگر در شهرستان رفتیم و از آن‌ها نظراتشان را جویا شدیم. با تمام وجود تلاش می‌‌کنم
تا هنرمدانی که در شهرستان‌ها هستند از طریق این برنامه بیشتر دیده شوند و نظرات
آن‌ها بیش‌از پیش پخش شود تا بدانیم که هنرمندان یا سینما فقط مختص به تهرانی‌ها
نیست.

به تئاتر و موسیقی فجر هم در برنامه می‌پردازید؟

فعلا برنامه‌ای در این‌خصوص نداریم اما اگر تلویزیون به ما
مجوز و درخواست آن‌را بدهد حتما این کار را خواهیم کرد زیرا همه این حوزه‌ها را
زیر مجموعه فرهنگ و هنر می‌دانیم که جای بحث هم دارند.

بنابراین در ادامه در مورد سایر حوزه‌های هنری
مثل هنرهای تجسمی و موسیقی هم برنامه خواهید داشت؟

بله؛ این موضوعات جزو اهداف ما هستند و در آینده به آن‌ها
خواهیم پرداخت.

کلام آخر:

خیلی خوشحالم که دوستان رسانه به ما توجه دارند. نکته‌ای که
در «شب‌های شفاهی» خیلی برای من اهمیت دارد این است که ما قصد داریم در جهت رونق
سینمای ایران گام برداریم نه تخریب آن، اما این امر دلیل بر آن نیست که به تبلیغ
صرف بپردازیم، جایگاه نقد، تحلیل و ارزیابی در برنامه را قائل هستیم اما منصفانه و
عادلانه.

لی‌لا سلمانی