امیرحاج رضایی؛ بازیکن، مربی سابق‌، کارشناس، مفسر و منتقد فوتبال ایران
است و در سال‌های میانی دهه‌۵۰ خورشیدی و به‌هنگام برگزاری رقابت‌های جام تخت
جمشید، بازیکن دیرینه‌ترین تیم فوتبال یعنی ماشین‌سازی‌ تبریز بود، او همیشه در
بین مخاطبان به عنوان کارشناسی بی‌طرف یاد می‌شود که زوایای مختلف فوتبال را به‌طور
ماهرانه‌ای مورد نقد و تحلیل قرار می‌دهد، او هیچ‌وقت در مورد خودش نظر نمی‌دهد و
بر این عقیده است که بعد از خداوند، بهترین قاضی برای فعالان عرصه تلویزیون مردم
هستند. حاج رضایی فضای کم‌رنگ سینما را در زمینه ساخت فیلم‌ها و سریال‌های ورزشی، ضعیف
می‌داند و معتقد است یکی از مهم‌ترین دلایل شکست فیلمنامه‌های ورزشی در ایران، عدم
شناخت درست کارگردان‌ها و تهیه‌کنندگان از فضا و عمق فوتبال است، این در حالی است
که این افراد در فیلم‌های خود ذات و ماهیت قدرت ورزش اول دنیا یعنی فوتبال را نمی‌توانند
به خوبی به بیننده منتقل کنند در نتیجه با روند چنین مقوله‌ای فرجام خوبی در
انتظار سینما و فوتبال ملی وجود ندارد، او از طرفداران پرو‌پا‌قرص سینما است و می‌گوید
فوتبال و سینما خیلی به‌هم نزدیک‌اند، حتی من در خیلی از مواقع از این عرصه ایده‌هایی
می‌گیرم که در فعالیتم به کار می‌برم، صحبت‌های شنیدنی این کارشناس ورزشی در مورد
فضای فوتبال را در ادامه می‌خوانید.

اغلب طرفداران فوتبال، امیر حاج رضایی را به
عنوان کارشناس مجربی که زوایای فوتبال را بی‌طرف قضاوت می‌کند، می‌شناسند، در برخی
از برنامه‌های ورزشی وجود کارشناسانی همانند شما را کم‌رنگ می‌بینیم، به نظر شما
دلیل این امر در چیست؟

ابتدا از شما و همه طرفدارنی که به
من لطف دارند متشکرم، همچنین باعث خوشحالی من است که در خدمتتان هستم، راستش همیشه
قضاوت در مورد خودم را بر عهده مردم می‌گذارم؛ امیدوارم وظیفه‌ای را که به عنوان
یک معلم ساده در برنامه‌های ورزشی انجام
می‌دهم مورد توجه بینندگان عزیز قرار بگیرد و راه‌گشا و به نفع فوتبال کشور
عزیزمان ایران باشد و در نهایت با هم‌یاری همه دوستداران و مخاطبان فوتبال، تیم
ملی کشورمان در همه حال افتخارآفرین و پیروز میدان شود تا بتواند برای ما خوشی و
شادی را به ارمغان آورد؛ در پاسخ به سوال شما باید بگویم همان‌طور که در بالا نیز
اشاره کردم هیچ‌وقت خودم در مورد خوب یا بد بودن فعالیتی که انجام می‌دهم قضاوت نمی‌کنم
و مسولیت این امر را برعهده مردم می‌گذارم؛ آقایانی که به عنوان کارشناس در برنامه‌های
مختلف ورزشی حضور دارند، به نوعی همه از همکاران من هستند؛ بنابراین ترجیح می‌دهم
در مورد مجرب بودن یا نبودن آن‌ها اظهار نظر نکنم؛ به دلیل این‌که به این نکته اعتقاد
قلبی‌ دارم که پس از خداوند، مردم بهترین قاضی برای فعالان عرصه تلویزیون هستند.

ما در همه دنیا کارگردان‌ها و
تهیه‌کنندگانی را می‌بینیم که فیلم‌های سینمایی و تلویزیونی را در رابطه با ورزش و
قهرمانان کشور خود می‌سازند و در نتیجه به این مقوله خیلی بها می‌دهند، این امر در
ایران به ندرت دیده می‌شود، نظر شما در این رابطه چیست؟

من تا به الان دو سریال و یک فیلم
سینمایی در زمینه فوتبال را در رسانه ملی دیدم؛ آنچه را که شاهد بودم و در پرده
نقره‌ای و قاب کوچک تلویزیون ما نقش بست، به نظر من، با روح فوتبال واقعی، فرسنگ‌ها
فاصله داشت؛ در واقع آن‌ها فیلم‌نامه‌هایی خنثی بودند که ذات، ماهیت و قدرت ورزش
اول دنیا (فوتبال) را نتوانستند به‌خوبی به بیننده منتقل کنند؛ متاسفانه یا
خوشبختانه، هم از گیشه و هم از دیدگاه منتقدان اهل نظر، این فیلم‌ها با شکست مواجه
شدند؛ این امر می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که در زمینه ورزش، فیلم‌سازی را به
صورت پایه‌ای‌ و درست انجام نداده‌ایم؛ پس از این چند مورد فیلمنامه‌هایی که پخش
شد، من به شخصه ندیدم که کسی به سراغ ساخت فیلم‌های ورزشی برود به‌طوری‌که اغلب
کارگردان‌ها و تولیدکنندگان ترجیح دادند بیشتر از ملودرام‌های خانگی و اجتماعی
استفاده کنند چرا که آن‌ها همیشه مخاطبان بیشتری را به‌خود اختصاص می‌دهند و مورد
پسند همه هستند؛ در گذشته محتوای سریال‌‌ها و فیلم‌های سینمایی با محوریت ورزشی به‌طور
سطحی حرکت می‌کردند در واقع این امر به این دلیل بود که عده‌ای از کاگردان‌ها و
تهیه‌کنندگان شناخت درستی راجع به عمق فوتبال نداشتند، با این تفاسیر از سوی
مخاطبان و مردم با بازخوردهای منفی‌ مواجه شدند.

تحقیق و اطلاعات از الزامات
ساخت فیلم است و شما از آن دسته از کارشناسانی هستید که در این مقوله تبهر لازم را
دارید و خود را به مخاطبان نشان داده‌اید، برایتان پیش آمده است که کارگردان یا
تهیه کننده‌ای برای ساخت فیلم ورزشی، از شما دعوت به همکاری کند؟

بله. به یاد دارم یک بار برایم
چنین موردی پیش آمده است؛ یک کارگردان محترم تلویزیونی به من پیشنهاد داد تا به
عنوان مشاور در ساخت فیلمی که در زمینه ورزش بود با او همکاری کنم؛ در آن زمان
برایم خواندن فیلمنامه به اندازه تحلیل آیتم‌ و دیدگاه‌های سازنده اثر، اهمیت
نداشت، کمی با بررسی همه جوانب و زوایای آن به این نتیجه رسیدم که محوریت و نگاه
داستان از حوزه واقعی فوتبال، فرسنگ‌ها فاصله دارد؛ وقتی اصرار آن بزرگوار را مبنی
بر قبول پیشنهادش دیدم به او گفتم: به طور کلی آنچه که در ذهن شما می‌گذرد با آنچه
که در روح فوتبال حاکم است هیچ تناسبی ندارد در نتیجه با نپذیرفتن پیشنهاد آن‌ها
از سوی من، این همکاری میسر نشد؛ اما در ادامه شاهد بودم وقتی آن سریال ساخته و در
قاب رسانه به تصویر کشیده شد با استقبال مخاطبان مواجه نشد و طبق نظرسنجی که در آن
زمان کردند به این نتیجه رسیدند که آن اثر جذابیتی برای بیننده نداشت و منجر به
عوض کردن کانال از سوی او می‌شد، در آن‌جا بود که خیلی خوشحال شدم به عنوان مشاور
در آن سریال ناکارآمد سهیم نشدم و این اثر در کارنامه فعالیتم درج نشد؛ پس از این
مورد پیشنهادی از سوی کسی برایم به وجود نیامد..

در کشورهای مختلفی از جمله ژاپن
انیمیشنی به نام فوتبالیست‌ها ساختند تا ورزش را به افراد جامعه خود معرفی کنند،،
نظر شما در مورد ساخت انیمیشن ورزشی در سینمای ایران چیست؟

من به شخصه از علاقه‌مندان سینما و
جزو آن دسته از افرادی هستم که هم در خانه فیلم زیاد تماشا می‌کنم و هم خوشبختانه دوستانی
دارم که همیشه مرا به سینما دعوت می‌کنند و اتفاقات هنری و فرهنگی که ایجاد می‌شود
را دنبال می‌کنم؛

به عقیده من، سینما و فوتبال در
مجاورت یکدیگرند و مشابهت‌های فوق‌العاده زیادی با هم دارند، از همین‌جا می‌گویم
من علاقه‌مند به سینما هستم اما آن را به خوبی نمی‌شناسم؛ به‌طور مثال در دقیقه‌۹۰
وقتی‌که بازی‌ها به صورت پلی‌آف است و یک پنالتی اتفاق می‌افتد به‌طوری‌که با یک
ضربه آن، قهرمان نهایی تیم،مشخص می‌شود؛ در این‌جا است که وقتی دروازه‌بان درون
دروازه است و بازیکن پنالتی‌زن پشت توپ قرار می‌گیرد، هیجان زیادی برای نتیجه
نهایی بازی، در دل تماشاگران ایجاد می‌شود، به‌گونه‌ای که عده‌ای را می‌بینیم
چشمان خودشان را بستند و در دل دعا می‌کنند، عده‌ای دیگر هم با دستانشان صورت خود
را گرفتند، این حرکت درست همانند آثار قدیمی کلاسیک است که قهرمان‌ و بتمن در
مقابل هم قرار می‌گیرند و من به عنوان یک بیننده این‌که چقدر دوست دارم قهرمان من
برنده شود و بتمن پیروز این دوئل یک به یک نشود؛ این موضوع چقدر با فوتبال شباهت
دارد؟ من طرفدار تیمی هستم که نباید پلانتی بخورد و دوست من طرفدار تیمی است که
مایل است زننده ضربه، گل بزند. سینما و فوتبال شباهت‌های خیلی زیادی باهم دارند؛
من مطمئن هستم که سینما می‌تواند به عرصه فوتبال خیلی کمک کند چرا که خودم با
اطلاعات ناقصی که دارم از سینما خیلی بهره بردم و در خیلی از مسائل، سینما به من
ایده داد که بتوانم در فوتبال از آن استفاده کنم؛ امیدورام اگر تولیدکنندگان ما در
سینما به سمت ساخت آثاری در عرصه ورزش به‌ویژه فوتبال می‌روند پایه اصلی و حاصل
فعالیت خود را بر مبنای دانش، تحقیق، مطالعه و بررسی قرار دهند؛ به عقیده من، اگر نگاه
آن‌ها تنها به گیشه باشد من از همین‌جا به آن‌ها قول می‌دهم بدون داشتن چند اصلی
که در فوق به اشاره کردم، باز هم در گیشه شکست می‌خورند کمااینکه چنین اتفاقی نیز هم
افتاده است و این افراد موفق نشدند و شاهد بودیم که حتی نام‌های بزرگی را به‌همراه
خود به سینما بردند که آن‌ها هم نتوانستند کمکشان کنند؛ (در این‌جا نام نمی‌برم)، به
طبع منتقدان این عرصه دارای سواد و آگاهی لازم هستند و می‌توانند فیلم را به‌طور
کارشناسانه‌، تحلیل و بررسی کنند؛ بنابراین تنها گیشه، برای این‌که فیلم‌سازی خوب انجام
شود جواب نمی‌دهد، به‌دلیل این‌که هر مطلبی شناخت و آگاهی نیاز دارد و بدون این
امر، فرجام خوبی در انتظار برای فوتبال و سینما ملی ما نیست؛ برای هر دو آن‌ها آرزوی
توفیق روزافزون دارم و خیلی خوشحالم از این‌که خیلی از جوانان وارد سینما شدند و
فیلم‌هایی را که جامعه به آن مبتلا است، می‌سازند. امیدوارم وزارت فرهنگ‌ ارشاد‌ اسلامی
‌محترم در این زمینه به فیلم‌سازهای خوب عرصه هنر کمک کند تا این عزیزان بتوانند
تصاویری را که تاثیرگذاری خوبی در فرهنگ ما و کاهش آلام مردم داشته باشد، در پرده
نقره‌ای نمایش دهند.

شیبا
یاقوتی