سریال «علی‌البدل» جزو مجموعه‌هایی بود که اگر نگاهی به تیتراژ نمی‌انداختیم
شاید انتظار این را نداشتیم که با نام سیروس ‌مقدم مواجه شویم؛ کارگردانی که کیفیت
و استانداردی در مجموعه‌هایش وجود دارد و رعایت می‌شود اما باید پذیرفت که این
مجموعه با نام و هدایت او ساخته شده حتی اگر ما نخواهیم این موضوع را بپذیریم.

*** سیروس مقدم کاملا از «علی‌البدل» دفاع کرد و در گفت‌وگو با «صبا» خروجی سریال
«علی‌البدل» را نسبت به دیگر کارهای خود عقب‌تر ندانست و عنوان کرد: خروجی
کار را می‌توان هم به‌عنوان نظر مخاطب و هم به‌عنوان طرح مسائل جدی، جدیدتر و ژانر
متفاوت در نظر گرفت. درمورد بخش اول باید بگویم که سریال «علی‌البدل» نسبت به
سریال‌هایی که تاکنون ساخته‌ام و سریال‌هایی که از تلویزیون پخش شده ژانر جدیدی
است و ذائقه تازه‌ای را به مخاطب تزریق می‌کند و طبیعتا مثل شروع هر کار نویی که
در زمینه‌های مختلف اتفاق می‌افتد برای این‌که مخاطب به آن عادت کند به زمان
احتیاج دارد.

*** مقدم اعتقاد دارد که
مخاطب «پایتخت» هم اوایل آن سریال را پس می‌زد چون به فضا عادت نداشت اما به‌مرور
زمان همه چیز درست شد. او گفت: «علی‌البدل» قصه‌ای کاملا متفاوت با قصه سریال
«پایتخت» دارد از این رو مخاطب در درجه اول انتظار دارد کاری شبیه به «پایتخت» یا
حتی خود آن را ببیند، اما زمانی که آن را نمی‌بیند احساس می‌کند با این کار غریبه
است و برایش دور از ذهن است ولی در آخر کم کم به آن عادت می‌کند. این اتفاق در زمان
شروع «پایتخت» هم افتاد و تا زمانی که مخاطب به فضای سریال «پایتخت» عادت کند زمان
برد. «علی‌البدل» نیز از این قاعده مستثنی نبود اما هرچه قصه جلوتر می‌رفت مردم با
این کار و آدم‌های آن بیشتر آشنا می‌شدند و ارتباط بهتری با آن برقرار کردند تا
جایی که به‌عنوان بهترین سریال نوروزی انتخاب شد.

*** بنا به اعلام
صداوسیما و نظرسنجی افکار عمومی «علی‌البدل» به‌عنوان سریال پربیننده نوروز انتخاب
شد اما هنوز برخی‌ها معتقدند این مجموعه سطح پایین‌تری نسبت به دیگر کارهای سیروس
مقدم داشته است. این کارگردان معتقد است: سریال «پایتخت» یکی از بهترین و پخته‌ترین کارهای من است و علتش هم این است
که من دقیقا ژانری را تجربه کردم که تا به‌حال تجربه‌ای در آن نداشتم و تمام
اندوخته‌هایم را صرف آن کردم. تیمی که با من همراهی می‌کردند از جمله مشاور، طراح
قصه و تیم بازیگران من، همگی معتقدند که پخته‌ترین کارشان را انجام داده‌اند. «علی‌البدل»
نیز یک سبک و یک بدعت است که در آینده شاهد تقلید از این سبک خواهیم بود. به‌نظرم
اگر این سریال در ایامی غیر از عید هم تکرار شود نشان می‌دهد که سریالی تامل
برانگیز و بالاتر از سطح استاندارد سریال‌سازی در تلویزیون است.

*** یکی از نقدهایی که
در طول تعطیلات و در یادداشت‌های مختلف نسبت به سریال «علی‌البدل» شد شباهت داستان
و بازیگران به فیلم سینمایی «ایران برگر» بود. از سیروس مقدم پرسیدیم «علی‌البدل»
تا چه اندازه به «ایران برگر» نزدیک است. او این‌طور توضیح داد: طرح سریال «علی‌البدل» حدود سه‌سال پیش از سوی من و محسن تنابنده به ‌سازمان
ارائه شد که در آن موقع «ایران‌برگر» ساخته نشده بود. ممکن است که سریال «علی‌البدل»
به‌لحاظ ظاهر شباهت‌هایی با «برره» و یا «ایران‌برگر» داشته باشد ولی به‌لحاظ
مضمون و محتوا هیچ شباهتی با این کارها ندارد. به این دلیل که «ایران برگر» به
موضوع انتخابات در یک روستا می‌پردازد ولی قصه ما هیچ ربطی به انتخابات ندارد و
مربوط به ثروت‌های خدادادی زیرزمینی است که قدرش را نمی‌دانیم. علاوه بر این
بازیگرانی که هم در «ایران‌برگر» و هم در «علی‌البدل» بودند نقش مشابهی در این دو
کار ندارند. برای مثال در «ایران‌برگر» محسن تنابنده نقش خان را بازی کرده است اما
در این سریال نقش خان را افراد دیگری بازی کرده‌اند. ضمن این‌که همه قصه‌ها و سوژه‌‌ها
تکراری است و امروزه حتی سوژه جدیدی در‌هالیوود هم نمی‌توان پیدا کرد و همه نگفته‌ها
گفته شده است. مهم این است که از چه زاویه‌ای و چگونه به این قصه‌های تکراری
بپردازیم.

*** در مقایسه با کارهای
دیگر سیروس مقدم که به این موضوع شهره است که می‌تواند پروژه‌هایش را به موقع و در
زمانی کم تحویل دهد «علی‌البدل» پروسه طولانی تولید را پشت سر گذاشت. خودش در
توجیه این موضوع گفت: ما در اردیبهشت‌ماه سال گذشته کار را شروع کردیم و شهریور
ماه نیز به پایان رسید اما برای این که کار پخش شود به یک زمان مساعد نیاز داشت. مدیران
تلویزیون نیز تصمیم گرفتند این سریال در ایام عید پخش شود ما نیز آن را برای این
ایام درنظر گرفتیم اما کارهای فنی ومونتاژ و… در بهمن ما به پایان رسید. به‌طور
کلی تصویربرداری سریال حدود سه تا چهار ماه زمان برد.

منابع آگاه به «صبا»
گفتند که برآورد سریال «علی‌البدل» سه‌برابر برآورد و بودجه سریال‌های الف معمولی
تلویزیون است؛ موضوعی که سیروس مقدم به‌شدت آن را رد کرد و اظهار کرد: چنین چیزی
صحت ندارد و این شوخی و دروغ سیزده است! کاری که در داخل یک آپارتمان با وجود پنج
شش نفر بازیگر ساخته می‌شود به نسبت کاری که در خارج از تهران به‌همراه ایاب و
ذهاب، مسکن، رفت و آمد، ساخت دکور و… همراه باشد به‌لحاظ مالی قیمت یکسانی با هم
ندارند. به‌همین دلیل سریال «علی‌البدل» کمی گران‌تر از سریال‌های رایج تلویزیون
شده است به این دلیل که این کار سختی‌های خودش را داشت. ما در اکثر صحنه‌ها از
دویست تا پانصد نفر سیاهی لشگر استفاده کردیم اما در یک کار آپارتمانی سیاه‌لشگری
وجود ندارد. از طرفی باید برای همه این افراد لباس و دکور مناسب تهیه شود و… همه
این‌ها هزینه‌های خودش را دارد. به‌همین دلیل خیلی از دوستان ترجیح می‌دهند که
دوربین‌هایشان را از آپارتمان‌ها خارج نکنند و با این کار به سرزمینشان با این همه
تنوع و زیبایی ظلم می‌کنند.

این کارگردان که درحال
حاضر در مرحله تولید «پایتخت ۵» به‌سر می‌برد درباره دیگر ویژگی‌های مجموعه نوروزی‌اش
گفت: مردم از کارهای مشابه هم که در آپارتمان و از
این اتاق به آن اتاق می‌روند خسته شده‌اند و دلشان می‌خواهد که سرزمین خودشان را
با همه زیبایی‌هایی که دارد در آثار نمایشی ببینند این جمله ویژگی‌های «علی‌البدل»
است. ویژگی دیگر کار این است که قالبی بسیار حرفه‌ای دارد. همه بازیگران سریال
«علی‌البدل» از بهترین‌های سینمای ما هستند، این افراد به‌تنهایی یک سریال و فیلم
سینمایی را پیش می‌برند ضمن این‌که جمع کردن این افراد دور یکدیگر هم قیمت و هم
شرایط خاص خودش را دارد. اما ویژگی مهم این سریال این است بستری برای یک ژانر و
فضای جدید در تلویزیون فراهم می‌کند تا مخاطبان و منتقدان نگویند چرا همه چیز آن‌قدر
تکراری شده است؟ در واقع ما وظیفه داریم این تنوع را وارد سریال‌سازی کنیم تا
سلیقه‌های مختلف را تامین کنیم.

اکرم رضایی‌ثانی