به گزارش خبرنگار موسیقی خبرگزاری صبا، ششمین جلسه از سلسله مباحث «گفتمان ضرب اصول» عصر روز گذشته با موضوع بررسی ارکسترهای سمفونیک و ملی جمعی از اهالی موسیقی در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.

در ادامه نشست اظهارات فرهاد فخرالدینی پخش شد.  فخرالدینی ضمن اشاره به شکل‌گیری ارکستر موسیقی ملی ایران گفت: ارکستر موسیقی ملی از سال ۱۳۷۷ تشکیل شد و دارای اساسنامه هست و چند سال بعد از آن هم باز اساسنامه‌ دیگری برای آن نوشته شد و مطابق این دو اساسنامه که برای ارکستر نوشته شده بود مشخص است که مدیر هنری دارای چه وظایفی است و رهبر چه وظایفی دارد و شورای فنی دارای چه وظایفی است. به هرحال شرح وظایف توضیح داده شده بود و ما براساس همان روشی که در گذشته داشتیم به همان ترتیب هم ادامه دادیم.

وی افزود: طبیعی است که شرح وظایف رهبر ارکستر و مدیر هنری در دو ارکستر سمفونیک و موسیقی ملی متفاوت باشد. اختلاف نظر بین من و اعضای شورا که همه دوستان من هستند در ارتباط با ادارۀ ارکسترها وجود داشت. من در مورد ارکستر سمفونیک نظر نمی‌دهم، حالا شاید آن جا بشود این کار را انجام داد، شاید البته، به هرحال آنجا شورا می‌تواند تصمیمات لازم را برای دعوت از رهبران میهمان بگیرد، برنامه‌ریزی کند، این مهیا است برای اینکه قطعات دم دستشان است ولی برای موسیقی ملی این قطعات باید مدیریت شود، ساخته شود، یک مدیریت خاصی است.

رهبر ارکستر ملی ادامه داد: در اساسنامه ارکستر شورای فنی دیده شده، البته الان بنده با این شورایی که تشکیل شده مسئله‌ای ندارم و فکر می‌کنم مشکلات حل خواهد شد برای اینکه فکر می‌کنم شورا برای کمک به من آمده است. من با شورایی که مقابل من بایستد نمی‌توانم کار کنم، اینها در کنار من هستند یعنی می‌توانند به من کمک کنند تا من راحت تر به اهدافی که برای موسیقی ملی دارم برسم و کارم را بهتر انجام دهم. اگر اینطور باشد مشکلی نخواهم داشت ولی چنان چه فرض بفرمایید در این راستا بنیاد رودکی مثلاً نظرش این باشد که همان روشی را که برای ارکستر سمفونیک اعمال می‌کنند برای موسیقی ملی هم عیناً همان‌جور باشد من مشکل خواهم داشت، برای اینکه راه و روش این دوکار متفاوت هست و ارکستر موسیقی ملی باید زیر نظر رهبر دائم و مدیریت هنری او اداره شود.

فخرالدینی درخصوص سفر ارکستر به چین نیز گفت: از من خواستند عازم چین شوم برای اینکه ارکستر دارد به سوی شانگهای حرکت می‌کند و به همین خاطر باید تمریناتی را هرچه زودتر به صورت فشرده شروع بکنیم و با آقای نصیر حیدریان که بخش سمفونیک را کار می‌کنند و با من که بخش موسیقی ملی را کار می‌کنم هماهنگ بکنیم و قرار است روز دوشنبه به طرف چین حرکت کنیم. در برگشت امیدوار هستم که این مشکلات با حسن نیتی که آقای مرادخانی در کار من همیشه داشته، حل شود. یعنی من با همکاران خودم آنقدر مسئله‌ای ندارم و هیچوقت رو در روی هم نبودیم و در زندگی من دوستان صمیمی‌ من هستند، به هرحال طرحی بود که بنیاد پیشنهاد کرد و دیگر اگر قرار باشد این کار ادامه پیدا کند راهی جز اینکه من مدیر هنری و رهبر دائم این ارکستر باشم و شورا هم در کنارم باشد نه در مقابل من، از نظرم وجود ندارد. اگر اینها محقق شد که به کار خودم ادامه می‌دهم و باز هم حاضر به همکاری و خدمت خواهم بود.

رهبر ارکستر ملی ایران در ادامه ضمن اشاره به مسئله حقوق نوازندگان، عنوان کرد: نوازنده یک حقوق ماهیانه لازم دارد، یعنی باید زندگی خودش را براساس آن حقوق ماهیانه خودش تنظیم کند و نمی‌شود بگوییم در این ماه به خاطر اینکه ماه محرم هست یا ماه مبارک رمضان هست و تعطیلاتی در آن وجود دارد و نمی‌توانند کار کنند حقوقشان را کم بگذاریم به خاطر اینکه چندجلسه در ماه کار نکردند. من معتقدم باید حقوق ماهیانه ثابت بگیرند و اینها مسائلی هست که باید حل شود و امیدوارم با بودن شورا و با حسن‌نیتی که آقای مرادخانی دارد و با توجهی که همیشه به کار من داشتند و می‌دانند که هدفی جز خدمت ندارم این مشکلات حل شود. اگر حل شد که باز این کار را ادامه خواهم داد، اگر نشد آرزوی موفقیت برای همکارانم می‌کنم و امیدوارم بتوانند مشکلاتی که بر سر راه هر دو ارکستر وجود دارد بردارند و کار را برای همکاری هنرمندان موسیقی هموار کنند.

این آهنگساز درپایان صحبت‌هایش با اشاره به شورای فنی ارکستر ملی، گفت: شهرام توکلی، علی‌اکبر قربانی، همایون رحیمیان، دکتر سریر و من عضو شورای فنی ارکستر ملی بودیم. ولی اعضایی که الان به نام شورای هنری که در حقیقت خواستند جایگزین مدیر هنری باشد آقای سریر، آقای گنجه‌ای، آقای نوربخش، آقای شریفیان، آقای شهبازیان، من و آقای رهبری هم بودیم که فعلاً انصراف دادیم و کناره‌گیری کردیم ولی صحبتی بین بعضی دوستان شده که من در رأس این شورا قرار بگیرم که کارها را بتوانیم ادامه دهیم و در حال این هستم که ببینم تمام این چیزها محقق می‌شود یا خیر. من باید رهبر دائمی و مدیر هنری ارکستر باشم و خودم هم در شورا حضور داشته باشم و نظارت بر عملکرد و کاری که دوستان عزیزم انجام می‌دهند داشته باشم.

«هوشنگ کامکار» در این نشست با اشاره به مسائل اخیر پیش‌آمده ارکستر سمفونیک تهران گفت: آقای رهبری موزیسین خوبی هستند و احترام‌شان واجب است، اما اینکه گفته شد من به خاطر بچه‌ها جنگیده‌ام تماماً دروغ است. تا آنجایی که من اطلاع دارم ایشان تا آخرین یوروی دستمزدشان را هم گرفتند.

وی افزود: در زمانی که ارسلان در ارکستر حضور داشت، ایشان را مدام نصیحت کردند و گفتند این نوع برخورد و خودخواهی درست نیست. یک رهبر فقط باید وظیفه خود را انجام دهد. اولین کنسرت ارکستر سمفونیک با علی رهبری، اجرایی درخشان بود، اما بسیاری از بچه‌هایی که در آن کنسرت بودند که اتفاقاً خود جناب رهبری هم از آنان تعریف می‌کردند، از مجموعه ارکسترها خارج شدند. ارسلان کامکار، آیدین احمدی‌نژاد، ناژفر، ظهیرالدینی، کیارس ازجمله این نوازندگان بودند. یا ما توانایی تشخیص فنی افراد را نداریم یا دروغ می‌گوییم. 

وی ادامه داد: اینکه ما بخواهیم همه‌چیز از نظافت سالن‌ها گرفته تا دیگر موارد این‌چنینی در اختیار ما باشد، کار درستی نیست و نکته دیگر اینکه چرا ایشان همیشه اصرار داشتند خود رهبر ارکستر باشند؟ چرا ما نمی‌گذاریم رهبران جوان و بااستعدادی که اتفاقاً تعدادشان کم هم نیست،‌ وارد ارکستر شوند.

این آهنگساز ادامه عنوان کرد: مشکل ارکستر طی این یکی، دو سال اخیر این بوده که وضعیت پایدار و ثابتی نداشته، وقتی یک بودجه معین برای یک سازمان تعریف می‌شود، براساس آن دستمزدهای مشخص به افراد مشخص باید تعلق بگیرد، اما در مجموعه ارکستر هر ماه یک عده می‌آمدند و یک عده هم می‌رفتند. این آمد و رفت‌های بسیار مسائل بیمه‌ای و مالی نوازندگان را دچار مشکل کرد. به هر جهت باید گفت که با دروغ نمی‌شود رهبر ارکستر شد. من در قبل از حضور ایشان در ایران به آقای مرادخانی گفتم اگر می‌خواهید یک کارنامه خوب از ارکستر سمفونیک در دوران مدیریت‌تان به‌جا بگذارید، از علی رهبری برای همکاری دعوت کنید، اما متأسفانه هرچه که از حضور ایشان در ایران گذشت، رفتارها تغییر کرد. همان‌طور هم که اشاره کردم ارسلان هم در این زمینه با آقای رهبری صحبت‌های بسیاری کرد.

«مانی جعفرزاده» نیز در این نشست گفت: در تاریخ ارکستر سمفونیک تهران این اتفاق که رئیس‌جمهور به‌طور واضح از بازگشایی ارکسترها صحبت بکند، استثنایی‌ است. به‌زعم من مشکل آقای رهبری و دیگر دوستان که درباره ارکستر سمفونیک اظهارنظر می‌کنند، این است که فکر می‌کنند بازگشایی ارکستر، اساساً یک مقوله فرهنگی بود، اما در حقیقت اتفاق دیگری افتاد. برنامه بررسی جامع اقدام مشترک یا همان برجام نشان داد که نظام سیاسی ایران به این نتیجه رسیده که باید با جهان تعامل کند. تجربه و سبقه سایر کشورها هم نشان داده برای برون‌رفت از بن‌بست‌های سیاسی باید به مسائل فرهنگی رجوع کرد.

وی افزود: ایده دولت هم این بود که اگر قرار است مذاکرات به نتیجه برسد و باب مفاهمه با سایر کشورها باز شود، ما نیازمند ارکستری هستیم که به دیگر کشورها سفر کند و در راه برون‌رفت بن‌بست‌های سیاسی بتواند اثربخش باشد. درواقع ایده بازگشایی ارکستر سمفونیک یک اقدام تبلیغاتی و مناسبتی بود، اما بعد از مذاکرات ظاهراً تصمیم گرفته شد که تفاهم‌ها در همین حد باقی بماند مرز تعاملات بیشتر نشود. بر همین اساس دیگر نیازی به سفر ارکستر سمفونیک به کشورهایی مثل آمریکا نبود.

این منتقد موسیقی ادامه داد: در ساز و کار نظام فرهنگی و سیاسی ایران امکان ندارد یک نهاد فرهنگی به‌عنوان سیستم پشتیبان در نظر گرفته شود. ورود وزارت ارشاد به مقولات فرهنگی به‌قصد پشتیبانی نیست. ارشاد تنها به خاطر نظارت است که در بسیاری از جریانات ورود می‌کند. بر همین اساس هم شورایی برای نظارت تشکیل شد. این جا بود که آقای سریر، نوربخش، گنجه‌ای و سایر اسامی که در سایر شوراها به‌ کرات شنیده‌ایم به مسئله ارکسترها ورود کردند.

این آهنگساز در ادامه ضمن اشاره به حضور افرادی ثابت در شوراهای موسیقی کشور گفت: آقای رهبری خودشان فکر می‌کنند که این شورا به دلیل مسائل هنری است که شکل گرفته، اما اینها قرار بود فقط نظارت کنند. این افراد مورد وثوق سیستم هستند، ‌به همین خاطر هم مدام اسم آن ها را در شوراهای مختلف می‌شنویم. وقتی‌که این ۵ نفر در همه‌جا هستند و می‌دانند که حضورشان قطعی است و از بودن خود خاطرجمع هستند، همین مورد تبدیل به رانت می‌شود، یعنی منی که در همه شوراها حضور دارم، توانایی انجام هر کاری را دارم و هر کاری دلم می‌خواهد انجام می‌دهم.

وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: از همان زمان که جشنواره موسیقی فجر به آلبوم آقای روحانی جایزه داد، می‌شد به‌راحتی حدس زد که ایشان جایگزین آقای رهبری در ارکستر سمفونیک تهران خواهند بود

باربد بیات نوازنده هورن ارکستر سمفونیک تهران در این نشست گفت: طی چند ماه گذشته آقای رهبری پشت بچه‌های ارکستر بودند و در همه جلسات از آن ها دفاع کردند، اما در پاسخ به آقای کامکار باید بگویم که اول باید در خصوص رفتن نوازندگان تحقیق کرد و بعد در مورد آن نظر داد. آقای احمدی‌نژاد که اسم‌شان عنوان شد به دلایل شخصی ارکستر را ترک کردند یا آقای کیارس یک سال تمام مایستر ارکستر بودند. پس بهتر است که اول تحقیق کنیم و با علم سخن بگوییم. ضمناً مباحثی در خصوص رقم دستمزد آقای رهبری مطرح شده که به اعتقاد من حقوق ماهانه هزار و ۵۰۰ یورو برای یک رهبر ارکستر بین‌المللی رقم اصلا زیادی نیست.