به گزارش صبا، همزمان با ایام فاطمیه، اجرای آثار نمایشی با موضوع فاطمه زهرا (س) بیش از سایر ایام سال مورد توجه قرار می‌گیرد و همین بهانه‌ای می‌شود تا هنرمندان تئاتر، نگاه متعهدانه و ریزبینانه‌تری نسبت به این شخصیت مهم دینی داشته باشند.

در میان هنرمندانی که سالهای گذشته آثاری با موضوع فاطمه (س) روی صحنه برده‌اند، برخی از فعالان تئاتر سعی دارند که با تکمیل جذابیت‌های بصری و محتوایی، مخاطبی را که بسته به نیاز روز به دنبال خوراک فرهنگی است، به سالن‌های تئاتر و تماشای چندباره نمایش‌ها بکشانند. نمایش «فاطمه» به کارگردانی مریم شعبانی از جمله آثاری است که امسال برای چندمین سال متوالی به اجرا در آمده است.

شعبانی که نمایش «فاطمه» را از سوم دی ماه در تالار سوره حوزه هنری روی صحنه برده، در اجرای این اثر نمایشی سعی کرده در ۷ اپیزود روایتی شفاف و کاملا زنانه از زندگی فاطمه زهرا (س) به تماشاگر ارائه کند و بسته به نیاز امروزه بانوان ایرانی، اثری را روی صحنه ببرد که در عین ارزش‌محوری، به فرم و جذابیت‌های تصویری نیز تکیه داشته باشد.

این اثر نمایشی که ۶ دی ماه در چهارمین اجرای خود میزبان اهالی رسانه و بانوان فرهیخته بود با استقبال و توجه مخاطبان زیادی روبه‌رو شد که هریک از یک بعد به ویژگی‌های این نمایشی اشاره کردند.

عباسپور که یکی از فعالان فرهنگی، از مخاطبانی بود که برای دومین بار به تماشای نمایش «فاطمه» نشسته بود. وی شوق دیدن نقش حضرت خدیجه و حضرت زهرا (س) را دلیل اصلی خود برای آمدن به سالن تئاتر معرفی می‌کند و می‌گوید: نمایش «فاطمه» با تحقیقات زیادی تولید شده و من افتخار می‌کنم بانوان اینگونه با لطفات زندگی و شهادت بانوی دو عالم را به تصویر می‌کشند. در این اثر فقط صحنه شهادت با خشونت همراه است بنابراین اینکه در اوج احساس و در عین اشک ریختن و سوگواری برای حضرت زهرا (س)، پیامی به مخاطب منتقل می‌شود، هنری است که در این اجراشاهد بودم.

وی می‌افزاید: شاید تاکنون آنچه که درباره فاطمه (س) شنیده‌ایم بیشتر مظلومیت وی بوده اما تئاتری که این روزها در تالار سوره حوزه هنری روی صحنه است، ابعاد شخصیتی این بانوی بزرگوار را یک پله بیشتر از آثار پیشین معرفی کرده است.

عاطفه سعیدی نژاد مدیر کل امور بانوان سازمان تبلیغات اسلامی که دیگر تماشاگر تئاتر «فاطمه» بوده نیز معتقد است یکی از کم کاری‌های جدی که تا امروز وجود داشته این بوده که بیشتر، حضرت فاطمه به عنوان الگویی لفظی برای زنان و مردان معرفی شده و به جنبه‌های مهم شخصیتی ایشان که بیشتر قابل تاثیرپذیری و الگوگیری بوده، پرداخته نشده است.

وی می‌گوید: متاسفانه ما در ایام فاطمیه هم که فرصتی برای پرداختن به ابعاد شخصیتی این شخصیت مهم دینی و فرهنگی است، جنبه‌های سلبی زندگی حضرت را روایت می‌کنیم؛ در حالیکه زندگی حضرت زهرا (س) پر از نکات موثر و حرکت‌آفرین است.

مدیر کل امور بانوان سازمان تبلیغات اسلامی می‌افزاید: حضرت زهرا در جامعه خود مرجعیت اجتماعی داشتند و در نقطه‌ای از راهبری بودند که دشمنان راهی جز حذف وی پیدا نمی‌کردند؛ بنابراین اینکه ما بتوانیم جنبه‌های مهم حضور حضرت فاطمه(س) را به جهت اقتصادی، سیاسی، فرهنگی معرفی کنیم و وجوه اثرگذاری وی را به‌جز مباحث خانوادگی و شخصی که شاید بیشتر به آن اشاره شده، روایت کنیم برای جامعه امروز ما بسیار لازم و ضروری است.

وی همچنین تاکید می‌کند: در شرایطی که جامعه جهانی در موضوع زن به بن بست رسیده است، تبیین این نگاه مورد نیاز جوامع است. جنس حضور موثر حضرت که جنس خاص رهبری اجتماعی زنانه هم بوده، نوعی کنشگری در جهاد تبیین محسوب می‌شود و این به خودی خود مدل و الگویی است که جامعه به آن نیاز دارد.

سعیدی نژاد معتقد است: باتوجه به دغدغه‌هایی که قشر مذهبی بالاخص در بحث تربیت فرزند و بحث جمعیت دارند، این نگرانی وجود دارد که زنان را به خانه نشینی سوق دهیم؛ در صورتی که کانون اصلی زن باید خانواده‌ای باشد که به سمت اجتماع امتداد داشته باشد. حضور زن به صورت جدی و اثرگذار از بستر خانواده با محیط پیرامون می‌تواند زمینه اثرگذاری‌های بزرگ اجتماعی باشد که در زندگی حضرت فاطمه (س) نیز به وفور به چشم می‌خورد؛ بنابرین پیدا کردن رگه‌های این فعالیت و مشارکت اجتماعی آن نکته مغفول مانده‌ای است که مانع از روایت‌های کاذبی است که امروزه به عنوان الگوی برتر معرفی می‌شود.

معجزه‌ای که از تئاتر دیدم خیلی شگرف بود

برخی از تماشاگران نمایش «فاطمه»، یکی از عوامل تاثیرگذار این اثر را ظرفیت‌های هنر تئاترمی‌دانند. شهره صادقی، مشاور رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور در حاشیه تماشای نمایش «فاطمه» می‌گوید: رسانه انواع مختلفی دارد و من معجزه‌ای که از رسانه تئاتر دیدم خیلی شگرف بوده است و دوستان من در این تئاتر به شکل بسیار شفاف و رسایی توانسته‌اند بحث اتفاقات صدر اسلام را بیان و تبیین کردند.

نیاز جامعه به هنر متعالی

صادقی می‌گوید: نوع گویش انتخاب شده و رنگبندی‌‌های طراحی صحنه و لباس، با روحیه لطیف این بانوی اسلام بسیار متناسب است و لایه‌ها و برش‌های تاریخی نمایش «فاطمه» به مطرح کردن رویدادهای مهم دوره پیامبر اسلام (ص) کمک کرده است. همچنین نکته دیگری که در این اثر کاملا مشهود است نقش‌های اجتماعی زنان در دوره صدر اسلام و توجه ائمه به تبیین دین توسط بانوان است.

در میان انبوهی از تماشاگران نمایش «فاطمه»، نوروزی که دکترای فقه حقوق اسلامی دارد و به عنوان پژوهشگر و نویسنده و فعال فرهنگی به تالار سوره حوزه هنری آمده بود نیز معتقد است: نمایش «فاطمه» به لحاظ محتوا، فرم و جلوه‌های ویژه اثری بسیار قابل توجه است. این اثر ادبیات بسیار فاخر و قشنگی دارد و دارای واژه‌های بدیعی است که وجه تاریخی آن را یادآوری می‌کند.

وی اینکه همه بخش‌های تئاتر توسط هنرمندان زن تولید شده را یکی دیگر از نکات مهم و تاثیرگذار نمایش «فاطمه» معرفی می‌کند و می‌گوید: هنر متعالی و هنر دینی که هم از فرم و جلوه‌های خاص برخوردار باشد و هم محتوا، و حرفی برای گفتن داشته باشد نیاز جامعه امروز است. کسانی که دنبال جذابیت‌های هنری هستند باید بدانند فاخر بودن اثر و جاذبه شخصیت‌های مهم دینی و تاریخی بخش مهمی از عوامل تاثیرگذاری بر مخاطب است.

زبانی که مخاطب را به تحقیق وامیدارد

مخاطب دیگری، نمایش «فاطمه» را تلاشی برای معرفی ابعاد مغفول مانده شخصیت حضرت معرفی می‌کند و تکمیل شدن هر ساله این اثر را نشان از این می‌داند که پرداختن به بخش‌های مهم شخصیتی حضرت زهرا (س) برای تولیدکنندگان تئاتر فاطمه بسیار پراهمیت بوده است.

در این میان یکی دیگر از مخاطبان «فاطمه» در خصوص این اثر معتقد است بخش سرود که در این اجرا به نمایش اضافه شده بود به جذابیت این اثر نمایشی کمک کرده و زبان اشاره بازیگران باعث شده که مخاطب به دنبال تحقیق درباره حضرت فاطمه برود.

وی تولید اثری درباره حضرت نرجس مادر امام زمان (عج) را به کارگردان «فاطمه» پیشنهاد می‌کند.

همچنین مخاطب دیگری می‌گوید: تغییر حسی که نسبت به شخصیت حضرت خدیجه (س) به واسطه تماشای نمایش«فاطمه» در من ایجاد شد، مهمترین دستاورد و موفقیت این اثر است و اگر روزی خداوند دختر دیگری به من اعطا کند، با افتخار نام او را خدیجه خواهم گذاشت و این یکی از تاثیرات این تئاتر است.

لازم به یادآوری است، نمایش «فاطمه» به کارگردانی مریم شعبانی اثری تولید شده از گروه پیشینه هنر مقدس است که تا ۱۸ دی ماه هر شب ساعت ۱۸ در تالار سوره حوزه هنری واقع در خیابان سمیه روی صحنه است