در سومین روز از چهارمین جشنواره فیلم دینی اشراق «مالیه» اولین فیلمی بود که به کارگردانی ایمان مصطفایی در سالن غدیر به روی پرده رفت و پس از آن «گلدان خالی» به کارگردانی محمد پایدار، «چندفریم زندگی» به کارگردانی معصومه مهرنوروزی، «جمعه» به کارگردانی محمد پایدار و «قرنطینه» به کارگردانی حجت الله عدالت پناه برای مخاطبان سانس ساعت ۱۵ الی ۱۶:۴۵ به اکران گذاشته شد.

فیلمساز باید با رویکرد ایجابی در حوزه عدالت اجتماعی فیلم بسازد

حجت الاسلام احمد اولیایی داور جشنواره فیلم دینی اشراق در نشست تخصصی جشنواره درباره جایزه ویژه عدالت اجتماعی در جشنواره فیلم اشراق بیان داشت: با توجه به اهمیت عدالت اجتماعی در جامعه که پرداختن به آن یک رسالت دینی است، کارگروه عدالت اجتماعی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، جایزه ویژه ای را برای آثار مربوط به عدالت اجتماعی قرار داده است.

وی عدالت اجتماعی را ناظر به ساختار های جامعه دانست و گفت: عدالت اجتماعی ناظر به ساختارهای جامعه است و ناظر به زمانی است که ما از عدالت فردی فاصله می گیریم و بحث هایی مانند توزیع خیرات اجتماعی و مواهب اجتماعی مد نظر ما قرار می گیرد. یعنی ما از فرد عبور می کنیم.

وی درباره انواع حوزه های عدالت اجتماعی بیان داشت: عدالت اجتماعی شامل حوزه های متفاوتی می شود از حوزه عدالت اقتصادی، سیاسی ، فرهنگی و حوزه هایی که به دلیل اهمیت جدا شدند مثل عدالت در حوزه آموزش ، بهداشت و همه این ها ذیل عدالت اجتماعی می تواند برای تولید کننده اثر هنری تولید سوژه  کند.

اولیایی فیلم «خروج» ساخته ابراهیم حاتمی کیا را از فیلم های حوزه عدالت دانست و افزود:  فیلم هایی  مانند فیلم خروج اثر ابراهیم حاتمی کیا در حوزه عدالت طلبی است. سنخیت این فیلم با عدالت اجتماعی بحث مطالبه گری عدالت اجتماعی است. هر کدام از این حوزه ها یک برنامه و رسالتی را بر عهده دارد .

 این کارشناس حوزه دین و عدالت اجتماعی گفت نکته مهم در چنین فیلم هایی رویکرد سلبی و ایجابی است و ادامه داد:  نکته مهم در چنین  فیلم هایی بحث رویکرد ایجابی و رویکرد سلبی است. یعنی ما از افرادی که می خواهند به موضوع عدالت اجتماعی در آثار هنری خودشان بپردازند می خواهیم که فقط با رویکرد سلبی به این قضیه نگاه نکنند و رویکرد ایجابی هم در این آثار داشته باشند . رویکرد سلبی در حوزه عدالت اجتماعی مساوی است با تصویر کشیدن نابرابری ها و وقتی نابرابری های جامعه را در همه حوزه ها دائما به تصیر بکشید فقط از اینکه در جامعه عدالت وجود ندارد صحبت می کنید. واین در ذهن مخاطب اثر بدی می‌گذارد.

وی افزود:  هالیوود، جامعه آمریکا را یک جامعه عدالت خواه ، عدالت طلب و تلاش کننده برای بسط عدالت در جهان در فیلم های خودش نشان می دهد در صورتی که در زیر پوست هالیوود و درون جامعه آمریکا ما با عدالت روبرو نیستیم ولی در سینمای آنها بر خلاف واقع و بر اساس وفاداری که به سیستم حکومتی دارد جامعه آمریکا را اینطور نشان می دهد. در حالی که عمده فیلم های عدالت اجتماعی در ایران برعکس عمل می‌کند. یعنی کاملا سلبی و فقط نابرابری ها و ظلم ها را در نظر مخاطب بزرگنمایی می کند.

عضو هیئت علمی گروه مطالعات عدالت اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان داشت: از فیلمسازانی که در جبهه انقلاب فعالیت می کنند تقاضا می کنیم که  به رویکردهای ایجابی فیلم بسازند. ما در داوری‌های جشنواره چهارم اشراق بیشتر به سمت آثاری رفته ایم که رویکردشان ایجابی بوده است .

داور بخش عدالت اجتماعی جشنواره فیلم اشراق ابراز داشت: از صد و سی پنج اثر انتخاب شده در جشنواره ، بیست و پنج اثر در موضوع عدالت اجتماعی بود که مورد ارزیابی قرار گرفت. و ما برای آینده سینما و و آینده فیلم سازی خصوصا برای جوانانی که وارد این عرصه می شوند از موضوعات عدالت اجتماعی به شدت استقبال می کنیم.

حجت الاسلام اولیایی در پایان افزود: از افرادی که وارد عرصه فیلم سازی با موضوع عدالت اجتماعی می شوند تقاضا می کنیم که رویکردشان ایجابی باشد و  فقط با رویکرد سلبی و نشان دادن نابرابری ها و کاستی  ها و ظلم های اجتماعی نپردازند. وقتی که از مخاطب عام  و سینما صحبت می کنیم نباید ادراک نابرابری در ذهن مردم ایجاد کنیم و تلاش هایی که برای عدالت اجتماعی می شود را نادیده بگیریم.

همه ژانرها می‌توانند پیام دین را انعکاس دهند

حجت الاسلام و المسلمین علی نهاوندی مدیر گروه فقه ارتباطات، هنر و رسانه مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) درباره با عرصه سینما و فیلمسازی بیان داشت: وقتی درباره سینما صحبت می‌کنیم باید اضلاع و ابعاد سینما را مورد توجه قرار دهیم تا متوجه شویم که برای ورود طلاب و فضلای حوزه علمیه به این عرصه چه کاری باید انجام دهیم. گاهی اوقات سینما را از جنبه صنعتش مورد بررسی قرار می‌دهند که امروزه سینما به عنوان صنایع خلاق در عرصه جهانی است و ابعاد اقتصادی مثل گیشه، زیرساخت و تکنولوژی در آن قابل توجه است. مورد دوم را که ما می‌توانیم از سینما مورد توجه قرار دهیم بُعد فرهنگی است و سینما به عنوان یکی از برساخت‌های فرهنگی ماست که می‌تواند فرهنگ سازی را بر عهده بگیرد و فرهنگ ساز باشد.

وی افزود: بُعد سومی که وجود دارد از بُعد مباحث هنری است که می توان  آن را مورد توجه قرار داد و در آن سینما را به عنوان هنر هفتم می شناسند و ابعادی دیگر در بین این مباحث وجود دارد مثل ابعاد سیاسی، اجتماعی و… از این دست است.

این استاد سطوح عالی حوزه علمیه در رابطه با ورود طلاب و فضلا به عرصه سینما ابراز داشت: به نظر بنده هنگامی که جهت گیری حوزه های علمیه در ابعاد مختلف رسانه بخواهد مورد توجه قرار گیرد، باید در عرصه تنظیم محتوا و مباحثی که در مفاهیم پایه سینما مداخله می کند را مورد توجه قرار داد. حوزه علمیه می‌تواند در عرصه تنظیم محتوای دینی، محتوای مورد نیاز جامعه، سیاست‌گذاری، قانون گذاری ضوابط فقهی، اخلاقی و چهارچوب های اعتقادی، ورود کند و حکمرانی دین را در عرصه سینما به نمایش بگذارد. این عمده وظیفه ای است که طلاب و روحانیت می‌تواند پشتیبانی تئوریکی از آن کند و این یک کار زیربنایی است که از عهده طلاب و حوزه‌های علمیه بر می آید.

وی سینما را ابزار پر قدرت و قابل نفوذی دانست و گفت: اگر چه رسالت حوزه، سینما داری نیست اما باید بدانیم سینما ابزار پرقدرت قابل نفوذی است که در افکار عمومی جامعه وجود دارد و اگر ما بخواهیم یک سینمای دینی را گسترش دهیم نیاز به این است که عرصه محتوا، سیاستگذاری و قانون نویسی را تنظیم کنیم و افراد و شخصیت‌هایی می‌توانند  در مدیریت سینما، مهندسی سینما، و حتی در نقش‌های تاثیرگذاری مثل فیلمنامه‌نویسی، تهیه کنندگی و کارگردانی نقش ایفا کنند که دارای یک قوائد علمی و پایه‌های حوزوی باشند. و این افراد بر اساس استعداد و توان خود می توانند از طریق هنر هفتم و سینما دین را منعکس کنند.

حجت الاسلام نهاوندی در رابطه با ژانر و سینمای دینی تصریح کرد: وقتی از ژانر صحبت می کنیم راجع به گونه بازنمایی یک هنر بحث می کنیم مثلاً ژانر تاریخی، درام، کمدی و … وجود دارد و همه این ژانرها ظرفیت و بستر این را دارند که پیام رسان دین باشند. حتی ژانر کمدی اگر به درستی از آن استفاده شود می‌تواند بخشی از لطائف دین را نشان دهد. اعتقاد بنده این است که همه ژانرهای موجود در عرصه سینما قابلیت انعکاس پیام دین را دارد اگر چه برای تعریف و طراحی ژانر یک الگویی وجود دارد و اگر تمام آن الگو را محقق کنیم، می‌توانیم الگوی جدیدی را به عنوان ژانر سینمای دینی معرفی کنیم.

مدیر گروه فقه ارتباطات، هنر و رسانه مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) ابراز داشت: سینما هنر خوبی است که بخشی از طلاب ورود پیدا کنند و چون پایه دین را دارند سعی می کنند محتواهای منتاسبی را منعکس کنند. آثار تولید شده طلاب از نظر محتوا کارهای خوبی است منتها هنوز نقیصه هایی جدی در طراحی فرم وجود دارد و با ارتقا سطح توانمندی طلاب در حوزه فرم می شود کارهای جذاب تری تولید کرد.

او در پایان بیان داشت: اگر ما بتوانیم محورهای فقهی سینما  و همچنین اخلاق و فلسفه و آشنایی با هنر سینما را در متون آموزشی حوزه علمیه قرار دهیم، اتفاقات خوبی در عرصه سینمای دینی می افتد.

دعوت برای تماشای آثار جشنواره فیلم دینی اشراق