این روزها کاهش جمعیت به یکی از موضوعات جدی و شاید بحرانی تبدیل شده که به سادگی نمی‌توان از کنار آن گذشت. «جمعیت، فرزندآوری و تقویت نهاد خانواده» از جمله محورهای موضوعی بخش اصلی دومین جشنواره ملی مستند رادیویی بود.

جمعیت، فرزندآوری و تقویت نهاد خانواده
علی بخشی‌زاده، معاون صدا درباره این موضوع می‌گوید: در دومین جشنواره ملی مستند رادیویی پژواک، بخشی با موضوع «جمعیت، فرزندآوری و تقویت نهاد خانواده» طراحی شده که در آن مستندسازان با نگاهی دقیق و موشکافانه، این موضوع را مد نظر قرار داده‌اند. پرداختن به مقوله جمعیت و فرزندآوری در رسانه با توجه به شرایط فعلی جامعه بسیار دشوار است و برنامه‌ساز باید با مهارتی خاص در این مورد برنامه‌سازی کند تا بتواند مخاطبش را اقناع‌سازد. راهکاری که دومین جشنواره ملی مستند رادیویی در این خصوص ارائه کرد این بود که برنامه‌ساز از طریق ارائه مستندات و با شواهد منطقی درباره این موضوع مهم صحبت کند.
معاون صدا ادامه می‌دهد: مستندهایی که در این بخش تولید شد خوشبختانه، پنجره‌ای جدید به سوی برنامه‌سازی در این حوزه گشود. برنامه‌سازان در این بخش، با شاهد آوردن زندگی‌های عادی، بی‌آلایش و بدون تبرج خانواده‌های ایرانی، با مخاطب خود همگن و یکدل شدند تا مخاطبان آنها را بیشتر باور کرده و شیرینی زندگی خانواده ایرانی را مجسم کنند و آن را در جریان یک داستان واقعی بشنوند.
بخشی‌زاده در پایان اظهار امیدواری می‌کند: امیدوارم بستر رادیو مستند، محمل بسیار خوبی باشد برای افزایش انگیزه برنامه‌سازان نسبت به ساخت قالب مستند که بیش از گذشته باشد و با استمرار این پخش در دوره‌های بعدی، آینه‌ای تمام‌قد از قامت بلند انقلاب اسلامی ایران بازتاب داده شود و مخاطبان بتوانند ناشنیده‌ها و شنیدنی‌های انقلاب اسلامی را بشنوند.

جشنواره‌ها محلی برای دیده‌شدن آثار است
حسن خجسته باقرزاده ۱۰سال حضور مستمر(از سال ۷۷ تا ۸۷ ) در سمت معاون صدا داشته‌است. او رادیو را این‌گونه توصیف می‌کند و می‌افزاید: توجه داشته‌باشید که تولیدات رادیویی در عین سادگی و سهولت از پیچیدگی ویژه‌ای برخوردار است. شاید این سهل و ممتنع بودن رادیو، نتیجه خواسته و ناخواسته ماهیت این فناوری ارتباطی است که محتوایش قدرت تفسیرگری ندارد ولی مرتب به وسیله مخاطبان تفسیر می‌شود و در این بین شنوندگان آنچه را می‌خواهند، از محتوای رادیو برداشت کرده و معناسازی می‌کنند. خجسته با این توصیف که جشنواره‌ها محلی برای دیده‌شدن آثار است، می‌افزاید: بنده معتقدم جشنواره‌ها زمانی مفید هستند که برنامه‌سازان در آن محیط بتوانند خودشان را نشان دهند. همه دوست دارند استعدادها و خلاقیت‌شان را به همگان بنمایانند. هنرمند دوست دارد دیده شود. اینجاست که مشخص می‌شود چه کسی، چه چیزهایی دارد. علاوه بر این، رقبا هم به پا می‌خیزند. این‌گونه جشنواره‌ها که قالب مهجور مستند رادیویی را احیا می‌کنند، خیلی خوب و تاثیرگذار هستند.

پژواک؛ مهم‌ترین جشنواره رادیو
 حمیدرضا افتخاری، مدیر شبکه رادیویی صبا و دبیر دومین جشنواره رادیویی پژواک، مدعی است: جشنواره پژواک مهم‌ترین رویداد رادیویی است، در این دوره از جشنواره ۶۲ درصد جوایز به بانوان تعلق می‌گیرد و امیدوارم برای برگزیدگان این دوره هم اتفاق‌های خوبی صورت گیرد و امید است مجوز استخدامی برای برگزیدگان دور دوم توسط رئیس‌سازمان صورت گیرد. هنوز تصمیم نهایی گرفته نشده‌است.  وی ادامه می‌دهد: روز هجدهم اردیبهشت مراسم اختتامیه برگزار می‌شود؛ پنج نفر در بخش مردمی و ۳۸ نفر در بخش حرفه‌ای در چهار بخش موضوعی، ساختاری، مستمر و مشاغل جشنواره پژواک برگزیده شده‌اند. یک بخش ویژه نیز به شهدای مدافع حرم و حوادت تروریستی اخیر اختصاص یافته‌است. یک بخش هم مربوط به آرای مردمی می‌شود که یک جایزه هم به اثر منتخب مردمی تعلق می‌گیرد.

«مادر» یا «هنرمند؟»
 هدی فلاح، نامزد انتخابی دومین جشنواره رادیویی پژواک از رادیو تهران مستندی بر پایه و اساس تقویت نهاد خانواده و فرزندآوری تهیه و تولید کرده که از نظر داوران به دور نبوده‌است.
او می‌گوید: مستند «من کدومه؟» با موضوع تقویت نهاد خانواده و فرزندآوری یکی از نامزدهای بخش اصلی دومین جشنواره رادیویی پژواک است. فکر می‌کنم شاید چیزی که به نظر داوران جذاب آمده‌است؛ گفت‌وگو و صحنه‌های کاملا واقعی با همسر، مادر و آدم‌های اطرافم به عنوان دنیای بیرون قصه در کنار تخیلاتم به عنوان دنیای درونی‌ام است.

مستندی از داستان زندگی
 مینا نیکانیک، تهیه کننده رادیو تهران با برنامه «اختیاریه» در بخش مستندهای مستمر در دومین جشنواره ملی مستند رادیویی پژواک نامزد دریافت جایزه شد. او می‌گوید: اختیاریه نام برنامه‌ای که در قالب مستند با تشکیل یک تیم شکل گرفت و از آبان ۱۴۰۰ به صورت مستمر از شبکه رادیویی تهران پخش می‌شود. ما در مستند اختیاریه با شنیدن داستان زندگی افراد انگیزه و امید می‌گیریم. کسانی که با تلاش و اختیار خودشان تصمیم گرفتند متفاوت زندگی کنند و اثری خوش در زندگی باقی بگذارند.

مستندی از زندگی «عمه مریم»
 ندا حاجی اسماعیلی، نامزد بخش ساختاری جشنواره پژواک که مستندی از زندگی مریم نشیبا ساخته می‌گوید: مستند «عمه مریم» دربردارنده بخش خصوصی زندگی مریم نشیا، گوینده با سابقه و مهربان صداوسیماست. یک سری افراد در زندگی آدم هستند که روزمرگی‌های آنها هم جذاب است و هم سرشار از خیر و برکت. برای همین دلم می‌خواست، بخش کوچکی از زندگی این بانوی رادیویی را در قالب مستند رادیویی  تهیه کنم.

حیات رادیو قائم به حضور مخاطبان است
 کاظم داداشی، داور دومین جشنواره مستند رادیویی پژواک در بخش شعار سال می‌گوید: اگر بپذیریم حیات رادیو قائم به حضور مخاطبان است و به تعبیری اگر مخاطب نباشد، گویی وجود رادیو با نبودنش یکی است، و از سویی در روزگاری که تمایل مخاطبان به مشارکت در تولید محتوا هم بیشتر شده‌است و هم سبک و سیاق نوینی به خود گرفته‌است؛ شاید یکی از بهترین راه‌های ارتقای جایگاه ملی و میهنی رادیو در بستر جشنواره‌ها، جذب هر چه بیشتر و متنوع‌تر مشارکت مردم در نقاط مختلف کشور باشد. این مهم می‌تواند دربرگیرنده همه مفاهیم و الزامات برنامه‌سازی از ابتدا تا انتها باشد؛ یعنی استعدادیابی، آموزش، پرورش، آزمایش تا … تولید محتوای قابل پخش از رسانه.
نشر اول: جام جم – مریم کریمی