در سالهای اول حضور پدیده سینما که به اندازه امروز رسانههای جمعی توسعه نیافته بودند، تصاویر سردر سینماها مهم ترین رسانه تصویری برای تبلیغ یک فیلم بود؛ تصاویری که عموما حاصل کار دست نقاش بود. در این مدل، بازیگر بیش از سایر عوامل در ترغیب شدن مردم برای خرید بلیت آن فیلم نقش داشت. در روزهای آغازین تاریخ سینمای ایران، چیزی تحت عنوان پوستر وجود نداشت و تنها برای فیلمها بر سر در سینماها اعلان میچسباندند تا اینکه اولین پوستر نقاشی شد و تماشاگران را برای فیلم آبی و رابی به سالن سینما دعوت کرد تا پوسترها در سینمای ایران متولد شوند؛ زمانی در همین تهران مردم با دیدن تصویری از چهره «جمشید آریا» و «سعید راد» بر سر در سینماها، برای دیدن فیلم صف میکشیدند. پوسترها در آن دوره اصلیترین ابزار تبلیغات بودند؛ ابزاری که حالا تاثیرگذاری خود را از دست داده است.
نشریات سینمایی و پرداختن به متن و حواشی فیلمها دومین ابزار تبلیغاتی و اطلاعرسانی برای مردم بود. اولین نشریه سینمایی ایران را «علی وکیلی» صاحب «گراند سینما»، با عنوان «نمایشات سینما» و در سال ۱۳۰۹ خورشیدی منتشر کرد، اما اولین نشریه رسمی که البته تا چند سال ناچار از اخذ مجوز برای هر شماره بود و در سال ۱۳۶۲ منتشر شد، مجله «فیلم» بود که به مدت ۹ سال تنها نشریه سینمایی کشور به شمار میرفت. در اردیبهشت ۱۳۶۹ دومین نشریه رسمی سینمایی پس از انقلاب با عنوان «گزارش فیلم» کار خود را آغاز کرد. در واقع از این تاریخ به بعد، انتشار نشریات سینمایی کشور رشد قابل توجهی یافت.
پخش تیزرهای تلویزیونی و تیزرهایی که قبل از اکران فیلمها در سینماها پخش میشد، انقلابی در عرصه تبلیغات و رپورتاژ فیلم بود. صدای جذاب دوبلورها و تیزرهایی که اکثرا شبیه به هم بودند و اسامی بازیگران را با لحنی خاص ادا میکردند.
پخش چند تکه کوتاه از یک فیلم کافی بود تا برنامه «سینما تئاتر ۶۲ ـ ۶۰» یکی از اولین برنامههای تلویزیون که با موضوع سینما روی آنتن میرفت، شکل بگیرد. البته که ساختار و محتوای این برنامه با آنچه که در این سالها از تلویزیون میبینیم زمین تا آسمان تفاوت داشت. به زعم بسیاری از مخاطبان جدی تلویزیون جرقه اصلی ساخت و پخش برنامهای سینمایی در تلویزیون در دهه ۷۰ با برنامه «هنر هفتم» با اجرای زنده یاد اکبر عالمی زده شد. «هنر هفتم» پنجشبه شبها از شبکه یک روی آنتن میرفت و به نقد و بررسی فیلمهای مهم تاریخ سینما میپرداخت.
سینمای اندیشه، سینما ماورا، سینما چهار، سینما یک و… برنامههای سینمایی تلویزیون بودند که در سالهای بعد به نقد آثار و معرفی فیلم ها میپرداختند.
اما شکل گیری برنامه «هفت» با اجرای فریدون جیرانی و نقدهای آتشین مسعود فراستی برای مخاطب عام هم سرگرم کننده بود. به خصوص ویژه برنامه هایی که به صورت زنده در ایام جشنواره فیلم فجر و با موضوع بررسی فیلم های اکران شده در همان روز پخش میشد. پتانسیلی که اگر سعه صدر مدیران وقت سازمان صدا و سیما قدری بیشتر بود، میتوانست به مرجعی برای علاقهمندان به سینما تبدیل شود.
پس از گذشت یک دهه از عمر اینترنت در ایران، یعنی حدود سالهای ۸۱- ۱۳۸۰، سر و کله سایتهای سینمایی فارسیزبان در دنیای مجازی پیدا شد. روزگار روی دور تند بود و مردم نیز علاقهمند بودند تا به صورت آنلاین مسائل و اخبار را پیگیری کنند.
اولین سایت سینمایی ایران را سایتی به نام «سینمای ایران» میشناسند که به زبان انگلیسی بود و به اخبار و گزارشهای سینما میپرداخت، اما در اصل اولین سایت فارسیزبان سینمای ایران، سایت «ابراهیم حاتمیکیا» بود، یک سایت شخصی درباره فعالیتهای سینمایی ابراهیم حاتمیکیا.
در ۲۱ شهریور ۱۳۸۰ اولین سایت جامع سینمایی فارسیزبان شروع به کار کرد. «ایران اکتور» سایتی درباره بازیگران سینمای ایران بود که سعی میکرد با جمعآوری اطلاعات و عکسهای بازیگران سینمای ایران مرجع کاملی برای علاقهمندان به سینما باشد. پس از «ایران اکتور» سایتهای دیگری نظیر «دریای نور»، «فیلم و سینما» و «۳۰نما» فعالیت خود را آغاز کردند.
صبا، کافه سینما، سینما پرس، سوره سینما، سلام سینما، و… از جمله مهمترین سایت های سینمایی فعال هستند.
شبکههای اجتماعی مانند فیس بوک هم از بدو ورود به ایران در اطلاع رسانی فیلم ها و آثار هنرمندان نقش داشتند، اما نقطه عطف این پلتفرم جدیدِ تبلیغاتی را باید در دهه ۹۰ شمسی و اوج محبوبیت تلگرام و اینستاگرام دانست. اینستاگرام به لحاظ فرم و امکانات تصویری که با ماهیت سینما و فیلم همخوانی داشت، بیشتر مورد اقبال گرفت. پیج های اینستاگرامی سینمایی با تعداد دنبال کننده اندک در آغاز راه شروع به فعالیت کردند. عصر جدید رسانه در حال شکلگیری بود. فن پیج های بازیگران رشد قارچ گونه داشت و مردمی که دیگر خیلی سال بود قید خواندن نشریات و روزنامه های کاغذی سینمایی را زده بودند به فالو کردن رگباری (!) پیج های سینمایی و آکتورهای مورد علاقهشان روی آورده بودند. در پلتفرم جدید این مدل رسانه، هر بازیگر میتوانست با میلیون ها نفر ارتباط برقرار کند و خودش به تنهایی نقش تمام ابزارهای تبلیغاتی گذشته تا اکنون را یکجا در صفحه اینستاگرامش ایفا میکرد. برای آن دسته از مخاطبان خاص سینما هم پیج های سینمایی به طور جامع اخبار، رویدادها و حواشی ریز و درشت را به خوبی پوشش میدادند. اکران های خصوصی و مردمی، افتتاحیه فیلم ها، جشنواره های داخلی و خارجی و پوشش تصاویر و تیرز فیلمها در زمانی که تلویزیون از گود رقابت دور افتاده بود، برگ برنده این قبیل رسانه ها شد.
«فیلمنیوز» را باید پرچم دار و مرجع جریان پیجهای اینستاگرامی سینمایی دانست. فیلم پلاس، پارسینما، صبح سینما، سینما دیلی، سینما نوین و… از دیگر پیج های سینمایی هستند به مرور زمان شکل گرفتند. فضایی که در فواصل مختلف زمانی در سالهای گذشته صحبت از فیلترینگ آن میان میآمد و در چندماهه گذشته فیلتر شده است.
سینمای ایران بیش از قبل به حیات و رونق رسانه های اجتماعی که همیشه رسالت و وظیفه خود را در بزنگاهها به خوبی نشان دادهاند، نیازمند است و امیدواریم با تدبیر مسئولین این فضای اطلاع رسانی نوین به محاق نرود و حیات این رسانهها و مخاطبانشان بیش از این به خطر نیفتد.
هنوز دیدگاهی منتشر نشده است