به گزارش صبا، در نهمین شب برنامه «شصت سال سینمای ایران و عرض ارادت به پیشگاه امام رضا (ع)»، فیلم «شب» ساخته رسول صدرعاملی  در پردیس مهر کوهسنگی به نمایش در آمد و در ادامه با حضور علیرضا رضا داد از مدیران با سابقه فرهنگی، نشست پرسش و پاسخ درباره سینمای دینی برگزار شد.

«علیرضا رضاداد» در ابتدای صحبت‌های خود تاکید کرد: نسبتی در ذات هنر با معنویت موجود دارد. این نسبت می‌تواند وجوهی را در سینمای دینی برجسته‌تر کند و ظرفیت مفاهیم دینی این اجازه را می‌دهد که خیال‌انگیز شود و به تعبیر آیت‌الله جوادی آملی بتواند یک مفهوم معقول، متخیل بشود و بتواند تبدیل به مفهومی شده که از طریق حس به مخاطب منتقل شود.

او افزود : هنرمند با بخش احساس مخاطب سرو کار دارد و زبان هنر می‌تواند بهترین زبان باشد برای انتقال مفاهیمی در بحث‌های کلامی و اعتقادی که نمی‌توان برای مخاطب تبیین کرد و مخاطب درک درستی از آن مفاهیم پیدا نمی‌کند، بشود به زبان هنر آن مفاهیم را منتقل کرد.

رضاداد تاکید کرد: به تعببر درست حضرت آیت‌الله جوادی آملی، آن چیزی را که از بیان آن عاجز هستید  و یا نمی‌توانید به درستی منتقل کنید آن را باید به دست هنر سپرد. هنرمند با زبان احساس خود آن مفهوم را منتقل می‌کند.

او افزود : مثلا برای اینکه بتوان آن آیه معروف را که شهدا نزد خدا زنده هستند و روزی می‌خورند، برای مخاطب تبیین کرد، هیچ چیزی بهتر از تابلوی نقاشی که آقای فرشچیان کشیده است، نمی‌تواند این کار را انجام دهد. هر جوری که می‌خواهد این حس را منتقل کند، می‌بینید هیچ بیانی بهتر از آن بیان یعنی نقاشی آقای فرشچیان نمی‌تواند این کار را انجام دهد و آن عالم را به چشم مخاطب بیاورد. اصولا کار هنر همین است. کار هنر ورود به رمز و رازهایی هست که آن رمزو رازها می‌تواند با ادراک حسی مخاطبین ارتباط برقرار کند.

رضاداد ادامه داد: آثار مدهبی ظرفیت زیادی دارند برای اینکه بتوانند دستمایه آثار هنری قرار بگیرند. در تاریخ هنر هم که نگاه می‌کنیم یک وجه غالب آثار ماندگار هنری، آثاری هستند که در ساحت دینی خلق شده‌اند و یا در موقعیت‌های دینی نگهداری شده‌اند. مثلا آثاری در هنر غرب ماندگار شده‌اند مانند نقاشی‌هایی که در کلیساها نگهداری شده‌اند.

او در پاسخ به سوالی که آیا این آثار نمایشی که در این سال‌ها در حوزه امام رضا (ع) ساخته شده، کافی است، گفت: من درباره سینمای دفاع مقدس با اینکه آثار زیادی در این زمینه تولید شده، معتقدم هنوز کافی نیست و درباره فیلم‌هایی با موضوع امام رضا ۰ع) هم می‌توان همین جمله را گفت.

رضاداد در بخش دیگری از سخنان خود گفت: ما وقتی به هنرمند فرصت تجربه کردن نمی‌دهیم دچار محدودیت‌هایی می‌شود که به کارش لطمه می‌زند.

این مدیر با سابقه سینمایی تاکید کرد: آثار ارزشمند زیادی در زمینه سینمای دینی در پس از انقلاب ساخته شده است. فیلمی مثل «تولد یک پروانه» مجتبی راعی، مفاهیم دینی و مذهبی را برجسته‌سازی می‌کند و از مفاهیم عمیق عرفانی سخن می‌گوید. سریال «ولایت عشق» از سریال‌های مهم تلویزیون است. هیچ وقت ما نباید راضی باشیم به کارهایی که انجام شده. مسیر پیش رو و کارهای انجام نشده، خیلی بیشتر از کارهای انجام شده است و مهم این است که راجع به مفاهیم دینی، سینماگران با چالش‌های متعددی روبرو هستند. بخشی از این چالش‌ها، چالش‌های ممیزی است.

رضاداد تاکید کرد: سینمای دینی با رویکرد اسلامی تازه با وقوع انقلاب شکل گرفت و یک نهال نوپا است. فرصت تجربه کردن برای فیلمسازان پس از انقلاب خیلی محدود بوده است و امکان تجربه نبوده و حق نداشته‌اند که اشتباه بکنند. این از ایرادات مدیریت فرهنگی است که فرصت اشتباه کردن را برای فیلمسازانی که قصد ورود به این عرصه را دارند، ایجاد نکرده است.

او به فیلم «رستاخیز» اشاره کرد و گفت: آقای درویش ۱۰ الی ۱۲ سال از عمر خود را صرف ساخت فیلم «رستاخیز» کرد. او قبل از فیلم «دوئل» قصد ساخت یک فیلم با موضوع امام حسین (ع) را داشت و بعد از رستاخیز هم کار جدیدی را شروع نکرده است. ضربه‌ای که به روح و روان و زندگی  و جان هنرمند می‌خورد جبران ناپذیر است. با این وضعیت اکثر هنرمندان می‌گویند سری که درد نمی‌کند چرا باید دستمال بست و دنبال کارهایی می‌روند که دردسر کمتری دارد و نان و آبش بیشتر است و حساسیت کمتری روی آن وجود دارد. ما باید اجازه اشتباه کردن را به هنرمندان بدهیم.

او افزود : فیلم «رستاخیز» احمد رضا درویش در بخش خصوصی تولید شد و برنامه‌ریزی گسترده‌ای هم برای اکران و بازگشت سرمایه کرده بودند. فیلم‌های مذهبی این پتانسیل را دارند که بازگشت سرمایه معقولی را داشته باشند. این نافی مسئولیت دولت نیست و دولت هم باید احساس مسئولیت بکند. البته پول پخش کردن در این کارها به شکل بد آن، آن کارها را با شکست روبرو می‌کند. یک ظرافتی باید وجود داشته باشد که به دقت در تشویق بخش خصوصی و حمایت از بخش دولتی به کار گرفته شود.

مدیرعامل اسبق بنیاد سینمایی فارابی اظهار داشت: دولت بهترین کاری که می‌تواند بکند این است که بخش خصوصی را برای سرمایه‌گذاری از این فیلم‌ها حمایت و تشویق کند و تضمین بازگشت سرمایه و تسهیل امکانات لازم را بدهد.

این مدیر باسابقه سینما افزود: مثلا در یک دوره ماجرای جایزه دادن ستاد اقامه نماز به مدیریت آقای قرائتی به فیلم‌ها خیلی جدی بود و همین موصوع باعث شد که نگاه کلیشه‌ای به چنین موضوعاتی شکل بگیرد. همه این فیلم‌ها به خاطر همین برخورد کلیشه‌ای تحسین می‌شدند، در حالی که هنرمندان خلاق هشدار می‌دادند که این جور سفارش دادن، به هیچ وجه نمی‌تواند به رشد مفاهیم دینی کمک کند. گاهی وقت‌ها به زیان خود و یا عکس خود تبدیل می‌شود.

او افزود: سرمایه‌گذاری در زمینه فیلم‌‌های مذهبی، بیشتر سرمایه‌گذاری حاکمیتی است و خود همین یک مانع محسوب می‌شود و چالش‌های ساخت چنین فیلم‌هایی را بیشتر می‌کند. مدیریت فرهنگی باید برای ایجاد علاقه در هنرمند جهت ورود فیلمسازی در این حوزه‌ها زمینه‌سازی کند و هیچ نگرانی نداشته باشد و هنرمند را هم نگران نکند. جوری با هنرمند برخورد نشود که ناامید شود و فرصت تجربه مجدد از او گرفته شود.

او افزود: اکثر کسانی که درحوزه مفاهیم دینی کار کرده‌اند، از برخوردهایی که با آنها شده راضی نبوده‌اند. سختی‌های کار در این حوزه‌ها باعث شده دیگر به سراغ این حوزه‌ها نروند.

رضاداد گفت: با ظرفیت‌هایی که در نهادهایی مثل آستان قدس وجود دارد، باید خیلی مسئولانه با این مسئله برخورد کنند تا زمینه ساخت این آثار بیشتر شود.

او تاکید کرد: از هنرمند نباید انتظار نگاه احکامی و آدابی داشت. فیلم «طلا و مس» نمونه فیلمی است که هم مورد پسند کسانی است که نگاه عرفی دارند و هم مورد پسند کسانی است که نگاه آدابی دارند.

اجرای این برنامه را مسعود نجفی برعهده داشت.

این برنامه توسط بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا(ع) با مشارکت حوزه هنری و همراهی فیلمخانه ملی ایران، موسسه تصویر شهر ومدرسه اسلامی هنر برگزار می‌شود.