به گزارش خبرنگار تئاتر صبا، دنیای نمایش «هِلِ پوک» دنیای است که با نگاهی واقع‌گرا به چالش‌های زندگی زنان و دختران جامعه می‌پردازد و کاری رئال و روایت تلخ و غم‌انگیزی از سرنوشت و تقدیر دختران و زنان است. نمایش از سه اپیزود مرتبط، درباره معضلات اجتماعی و به خصوص متمرکز بر دختران و زنانی‌ست که بدلیل محیط خانوادگی نامناسب، مجبور به اقامت در مراکز نگهداری و یا پانسیون‌ها به همراه دختران دیگر می شوند. هل پوک، نمایشی رئال و روایت تلخ و غم‌انگیزی از سرنوشت و تقدیر دختران و زنان است. در این نمایش بازیگران زن توانمندی توانسته‌اند نقش زنانی را که در جامعه مابه ازا دارند، ایفا کنند. «مریم یوسف» بازیگر با تجربه سینما و تلویزیون و تئاتر که سابقه همکاری با کارگردان‌هایی نظیر امیر دژاکام و علیرضا افخمی را در کارهایی نظیر مکبث، حقایقی درباره مهدی پسر غلام، سمفونی و… را دارد، با درک درست از کاراکتر شهرزاد به‌خوبی نقش یک زن شهرستانی دردمند را ایفا می‌کند. «بهار ذوالقدر» در قالب نقش خانم شاهی شمایلی درست از یک کاراکتر قربانی و خاکستری را در بازی‌اش در معرض دید مخاطب قرار می‌دهد. رقص کاغذ پاره‌ها، دیکتاتورها می‌پندارند…، رابعه زخمه بر گیسوی تار و… از جمله کارهای مهم کارنامه بازیگری او محسوب می‌شوند. نمایش «هِلِ پوک» دارای سه اپیزود است که رخدادها و وقایع زیرپوست شهر را روایت می‌کند. این نمایش مرداد ماه راس ساعت ۲۱ در تماشاخانه استاد انتظامی خانه هنرمندان ایران روی صحنه می‌رود. علی حیدری، مریم یوسف، شیما خوش‌اقبال، بهار ذوالقدر، النا مکاری، یاسمن گرکانی، زهره محمودی، ثنا پورکتابی، محمد مغانی، مهراد خورشیدی، شاهد بهوند، کیان مهربان، علی ایزدی، نادیا بخشایشی، سارا واحد نوعی، صبا حضوری، مریم سکوتی، هانیه رحیمی، فردین بیک زاده، زهرا نادری، هلیا حسنی، حسین پیروز، امیرحسین امیری، نیوشا جوزی نیا، علی زمانی، امین ترکمان، روزبه امرائی و محمد تهرانی بازیگران آن هستند و سایر عوامل عبارتند از: مدیر تولید: سعید سیادت، طراح صحنه و لباس :مهسا اسمعیل زاده، دستیار کارگردان: ملیکا راه رخشان، گروه کارگردانی: علی سعیدی-امیرحسین امیری، امین ترکمان، منشی صحنه: مشکات قربانیان، دستیار طراح صحنه: جواد غریبی، دستیاران طراح لباس: حانیه رحیمی-نیوشا جوزی نیا، عکاس: فرشاد فیضی، طراح پوستر، بروشور و تیزر: مرجان عطایی‌فر، مدیر اجرا: محمد تهرانی، تبلیغات رسانه: مسیح کامرانی، مدیر روابط عمومی: علی کیهانی.

با «مریم یوسف» و «بهار ذوالقدر» درباره حضور و ایفای نقش‌شان در نمایش «هِلِ پوک» گفت‌وگویی انجام داده‌ام.

احمد محمد اسماعیلی

*** بر اساس چه ویژگی‌هایی در نمایش «هِلِ پوک» به بازی پرداختید؟

– مریم یوسف: محمد‌رضا عطایی‌فر را از سال‌های قبل می‌شناسم و اولین تجربه همکاریمان به ۲۰ سال قبل و حضور در جشنواره تئاتر ماه برمی‌گردد. به دغدغه‌های او علاقه دارم زیرا همیشه در آثارش به مسائل روزجامعه می‌پردازد. موقعی که برای بازی در «هِلِ پوک» با من تماس گرفت، می‌دانستم که با یک کار اجتماعی با تکیه بر مشکلات زنان مواجه هستم.

-بهار ذوالقدر: مشکلات و مسائل زنان یکی از دغدغه‌های مهم من است. حتی موضوع پایان‌نامه ارشدم در رشته بازیگری درباره احساس امنیت زنان بوده است.

***احساس امنیتی که گاهی مواقع در خانواده‌ها با بروز خشونت خانگی زیر سوال می‌رود؟

– بهار ذوالقدر: بله، این نوع خشونت در خانه و جامعه هم رخ می‌دهد. به همین دلیل چون این بحث برایم مهم بود، موقعی که کارگردان پیشنهاد بازی در «هِلِ پوک» را داد، قبول کردم.

*** شهرزاد نقشی که بازی می‌کنید، حضورش از آخر اپیزود اول نمایش شروع و در اپیزود دوم به عنوان مرکز ثقل درام ادامه پیدا می‌کند. چه ویژگی شخصیتی شهرزاد اعم از درگیر شدن با رسومات منسوخ در یک محیط کوچک و… برایتان جذابیت داشت؟

-مریم یوسف: زایش و خلق کردن یک کار زنانه است و مدیریت خانواده و فضاهای کاری که این روزها بسیار پررنگ‌تر برای زنان اتفاق می‌افتد، باعث توجه به جایگاه مهم زنان شده و به نظرم هیچ‌کدام از زن‌های نمایش قربانی نیستند. شهرزاد در مقام زنی کنش‌گر علیه رسوم ناپسند و قوانین غلط طایفه‌ای می‌ایستد و نمی‌گذارد به چشم قربانی به او نگاه شود. در نهایت هم به برادرش می‌گوید دیگر به طایفه‌شان بر نمی‌گردد.

***آیا شهرزاد از طایفه فرار کرده است؟

– مریم یوسف: نه،  محل زندگی‌اش را به قصد صحیبت با برادرش ترک کرده و در انتهای اپیزود دوم چیزی که باعث استحاله برادر می‌شود، حرف‌های شهرزاد است و او را متوجه اشتباهاتش می‌کند. این نکته مهمی است و می‌تواند رسالت تمام زنان باشد که اعتراضی درست در باب بیان حقایق انجام بدهند. در اصل شهرزاد، آئینه‌ای در برابر مردانگی قرار می‌دهد و می‌گوید خودت را ببین و این کارها را ترک کن تا دنیا قشنگ‌تر شود.

***برای بازیگران ایفای نقش‌هایی از جنس خانم شاهی که وجوهات منفی متنوعی دارند، دارای جذابیت‌های زیادی است… برای شما هم چنین بود؟

-بهار ذوالقدر: روز اولی که متن را خواندم نقش برایم جذابیت زیادی نداشت، اما به‌تدریج که وارد دورخوانی و تمرینات نمایش شدم، این جذابیت بیشتر شد و تلاش کردم خانم شاهی را از منفی بودن صرف دور کنم…

***آیا اسم شهرزاد حاوی معانی است؟

– مریم یوسف: بله، در ابتدا این شخصیت نام دیگری داشت و در ادامه تغییر پیدا کرد. اگر به پیشینه تاریخی این نام برسیم، شهرزاد زن قصه‌گویی است که تلاش می‌کند پندهایی را در داستان‌سرایی‌هایش برای کم‌کردن خشم و خشونت ضحاک عنوان کند.

 ***رابطه پرنوسانی با برادرش دارد و در نهایت موفق به رهایی‌اش نمی‌شود…

– مریم یوسف: موفق می‌شود!

*** اما در پایان اپیزود دوم برادر را پشت میله‌های زندان می‌بینیم…

-مریم یوسف: دستگیری برادر به واسطه کارهای بدش است. ابراز پشیمانی و ندامتش قبل از دستگیر شدن است و بنابراین شهرزاد در تلاش خود موفق است.

*** صحبت‌های پایانی خانم شاهی و اشاره به زندگی‌اش در مکالمه با خواهرش، شخصیت او را خاکستری و انسانی‌تر نشان می‌دهد…

-بهار ذوالقدر: نگاهتان درست است و مخاطب متوجه می‌شود این زن هم قربانی است. خانم شاهی خانواده‌ای داشته که نتوانسته‌اند از او نگهداری و مواظبت کنند.

*** اما خانم شاهی زنی مقتدر، باهوش و مدیر به نظر می‌رسد…

– بهار ذوالقدر: توضیحاتی که در شروع تمرینات کارگردان درباره این نقش به من داد، این طور بود که او زنی جدی و کاریزماتیک است و من هم خصلت‌هایی را به نقش اضافه کردم. اگر دقت کرده باشید نگاه‌هایی از جانب او دیده می‌شود که نشان می‌دهد زن منعطفی هم هست و هوای خانم‌ها را دارد…

*** مخصوصا آن دختر جوان که تازه وارد باندش می‌شود…

-بهار ذوالقدر: درست است و ارتباط‌های خاصی با سایر زن‌های محل کارش دارد. نگاه‌ها و لبخندهایی که خانم شاهی حین ژتون دادن به سایر خانم‌ها دارد، ارتباط پنهانش را با آنها نشان می‌دهد.

***لهجه استفاده شده برای شهرزاد چه کارکردی دارد؟

-مریم یوسف: برای اینکه نسب شهرزاد به منطقه خاصی محدود نشود، چند لهجه (بندری، لری ، بوشهری و …) را در هم آمیختم.

***جایی شهرزاد می‌گوید خسته‌ام. آیا این مسئله ریشه در مناسبات جامعه مردسالار دارد؟

-مریم یوسف: از  رسوم، مناسبات و قوانینی که بدون توجه به جایگاه زنان نوشته شده، خسته شده است. این خستگی برای تمام شهرزادهای نوعی وجود دارد و جایی کم می‌آورند.

***چقدر دیدن نمایش «هِلِ پوک» برای مخاطبی که دغدغه کارهای اجتماعی دارد، می‌تواند جذابیت داشته باشد؟

-بهار ذوالقدر: به نظرم دیدن نمایش «هِلِ پوک» و به خصوص اپیزود دومش برای دهه هشتادی‌ها واجب و البته جذاب است و برای خود من هم تجربه مشابهی در بیست سالگی و واردشدن به چنین حلقه‌هایی رخ داده بود و دیدن نمایش می‌تواند وجوهات مخرب این دارودسته‌ها را به‌خصوص برای جوان‌ها روشن کند.

– مریم یوسف: مشکلاتی که در این نمایش ارائه می‌شود، همان طور که به آنها اشاره کردم از جنس دغدغه‌های کارگردان اثر است و ریشه تاریخی و جهانشمول دارند. در سه اپیزود نمایش، اگر چند عبارت امروزی را از نمایش کم کنید، انگاری این اتفاقات برای یک زن آفریقایی، آمریکایی و یا اروپایی‌تبار هم رخ داده است. برای هر بازیگری حضور در چنین نمایش‌هایی جذابیت دارد.

٭ عکس‌ها: سهیل صلاحی‌زاده- باشگاه فیلم و عکس صبا