به گزارش خبرنگار رادیو و تلویزیون صبا، «از مامان بگو» برنامه‌ای که با رویکرد توجه ویژه به زنان و بانوان ایرانی با حضور مهمانان ویژه و با موضوعات مختلف روانه آنتن شبکه دو سیما شده است، اکنون در روزهای پایانی پخش این فصل خود قرار دارد. این برنامه کاری از گروه خانواده شبکه دو به تهیه‌کنندگی مریم نیکانلو، کارگردانی مهدی صباغیان و اجرای زهرا شوقی است که چهارشنبه‌ها، پنجشنبه‌ها و جمعه ها حوالی ساعت ۱۸:۳۰ روانه آنتن می‌شود. با توجه به فضای صمیمی و محتوای مادرانه «از مامان بگو» که روی نقطه حساس همه آدم‌ها، که همان مادر است، دست می‌گذارد و چند لحظه هم که شده ما را به فکر فرو می‌برد که چگونه رابطه خودمان با مادرانمان را بهتر کنیم، با عوامل این برنامه به گفتگو پرداختیم.

در ادامه با ما همراه باشید.

هدف «از مامان بگو» گعده‌ای زنانه بود

مریم نیکانلو تهیه‌کننده برنامه «از مامان بگو» درباره دغدغه اصلی این برنامه گفت: هدف از تولید «از مامان بگو» گعده‌ای زنانه بود که نقاط مشترکی را که در زمینه مادری داشتند به اشتراک بگذارند و هر برنامه محوریت خودش را داشت. به همین واسطه در ادامه تولیدات‌مان از بانوانی دعوت به عمل آوردیم که نقاط مشترکی همچون نسبت خانوادگی بایکدیگر داشتند، یعنی از مادران همراه فرزندان یا مادربزرگ‌ها و نوه‌ها دعوت به عمل آوردیم و همچنین میزبان مهمانان دیگری نیز بودیم که وجوهات مشترکی همچون همکاری در خیریه یا مدرسه قرآن با یگدیگر داشتند. حتی مهمانانی را داشتیم که به واسطه خاطرات دوران دانشجویی و خوابگاهشان به برنامه دعوت شدند.

او افزود: برنامه نیز تعریف مشخصی داشت و محوریت گفتگو با این بانوان روی نکاتی همچون امید، صبر و انعطاف‌پذیری متمرکز بود. تولدی و پخش این برنامه تا عید سعید فطر نیز ادامه داشت.

نیکانلو گفت: پس از وقفه‌ای کوتاه همزمان با بازگشت ناوگروه ۸۶ در اردیبهشت ماه به بندرعباس سفر کردیم و مهمان خانه خانواده این ناوبران شدیم و شگفتانه‌ای برای این خانواده‌ها در نظر گرفتیم. به هرحال در آن زمان زنان و فرزندان این دریاداران می‌دانستند که شنبه صبح ناو گروه صبح پهلو می‌گیرد، اما ما در روز جمعه هنگام ضبط برنامه شگفتانه‌ای را رقم زدیم که همسرانشان پس از گذشت ماه‌ها زودتر از موعد به خانه بازمی‌گشتند و بانوانشان همراه کودکی چندماهه از رسیدن همسرانشان شوکه می‌شدند. خیلی از خانم‌ها بچه‌های ۳ تا ۵ ماهه داشتند و چون همسرانشان به ماموریت رفته بودند هنوز فرزندانشان را ندیده بودند به همین خاطر آن لحظه شیرین که استقامت و صبوری این بانوان را نشان می‌داد به تصویر کشیدیم.

او تصریح کرد: خوشبختانه قسمت خیلی خوبی شد و با استقبالی بیش از پیش روبه‌رو شدیم. اتفاقاتی نظیر این مختص کل کشور است و ما شهرستان‌های دیگر نیز سر زدیم. همچنین برای ولادت امام‌رضا(ع) نیز به مشهد مقدس رفتیم و در حرم رضوی مهمان خانه های مردم شدیم و در آنجا نیز میزبان روایات شنیدنی افرادی بودیم که در جامعه پیرامون خود تاثیرگذار بودند.

نیکانلو اظهار کرد: تجربه زیست و کنشگری بانوان دغدغه ما بود و سعی کردیم به جنبه‌های گوناگون آن بپردازیم. ما به مباحث ملی و مذهبی در وقت خودش پرداختیم و درادامه فصل جدید برنامه با دکور و با محوریت جدیدی کار خود را آغاز کردیم. برنامه با اجرای زهرا شوقی پیش رفت و پس از گذشت چند قسمت فرزانه یزدانی دکتری علوم اعصاب شناختی به برنامه «از مامان بگو» اضافه شد.

او عنوان کرد: در تمام طول مسیر این برنامه هدف این است که مادران را به عنوان یک انسان ببینیم، ما از هرکسی بپرسیم که آرزوی مادرت چیست می‌گوید آرزوی مادرم فقط این است که خوشبختی مرا ببیند، اما واقعیت این نیست مادر نیز یک انسان است که خواسته‌ها، آمال و آرزوی شخصی خود را دارد. لطف‌های مادران برای ما عادی شده‌است، خیلی وقت‌ها از خاطرمان می‌رود که اگر مادر غذا درست می‌کند، اگر کار خانه را انجام ‌می‌دهد و اگر هزاران کار دیگر انجام می‌دهد وظیفه‌اش نیست.

این تهیه‌کننده گفت: جالب است که اگر پدری یک بار غذا درست کند خاطرمان می‌ماند ولی اگر مادری یک روز کاری را انجام ندهد ما بر او طعنه می‌زنیم. اصلا یادمان رفته است که چه خاطرات خوبی با مادرانمان داریم و چه کارهای ارزشمندی توسط این عزیزان صورت می‌گیرد.

نیکا‌نلو درباره فصل جدید این برنامه که به زودی روانه آنتن می‌شود، گفت: در سری جدید قصد داریم علاوه بر بخش استودیی در چند قسمت به اقصی نقاط ایران سفر کنیم و زیست بانوان و تجربه مادران را به تصویر بکشیم. ما بانوان نقاط مشترکی باهم در مادر بودن داریم اما هر منطقه ویژگی‌های خاصی دارد که شامل شهر یا استان دیگر نمی‌شود، مانند فرهنگ غذا و غذاخوردن که در شهرستان‌ها با یکدیگر متفاوت است.

او متذکر شد: مخاطب و مهمانان «از مامان بگو» از دل جامعه هستند و همین از نقاط قوتی است که این برنامه مخاطب خودش را پیدا کرده و در میان مردم جای باز کرده است. ما احساس کردیم که باید محتوا را تغییر دهیم و مخاطب را مجاب به فکر کردن کنیم. اکنون از زمانی که فرزانه یزدانی به برنامه اضافه شده‌ حدود ۲۰ قسمت از پخش گذشته است و تا محتوا جا بیفتد احتیاج به زمان دارد اما به جرات می‌توان گفت که حتی خود ما که در استودیو می‌نشینیم به فکر فرو می‌رویم و در پی جستجوی حال خوب و نیازهای مادرانمان می‌گردیم. ما همواره سعی می‌کنیم یادآوری کنیم که حال خوب را در هر لحظه داشته باشیم و گذشته را با حال خود پیوند دهیم.

این تهیه‌کننده درباره انتخاب زهرا شوقی به عنوان مجری برنامه گفت: مانند هر برنامه دیگری لیستی از مجریان تنظیم کردیم و در نهایت زهرا شوقی به عنوان مجری «از مامان بگو» انتخاب شد چرا که هم خوش چهره است و هم فن بیان خوبی دارد در ضمن بسیار انعطاف پذیر است و با مخاطب و مهمانان تعامل خوبی دارد، وجود او در برنامه از استرس مهمان می‌کاهد و سواد، مهارت و پتانسیل بالایی دارد.

نیکانلو عنوان کرد: در ادامه سری جدید، علاوه بر حفظ ضبط استودیویی و ارتقا آن، چیدمان چالش‌ها و خصوصا مهمان‌ها تغییر خواهد کرد و به جایی که دوستان تشریف بیاورند ما به خانه افراد می‌رویم و فرم مستند را در کنار برنامه پیش خواهیم برد. همچینن موضوعاتی که مخاطب دوست دارد بررسی و جمع بندی می‌شود و امیدوارم که بتوانیم مخاطب را راضی نگاه داریم.

او گفت: شورای سردبیری شاخصه‌هایی برای حضور مهمانان طراحی کردند و چند گروه سوژه‌یاب با توجه به معیار و ویژگی‌های مدنظر افراد را معرفی کردند و افراد در چند مرحله گزینش شدند و در نهایت افرادی که پتانسیل جلوی دوربین بودن، داستان شنیده نشده و فن بیان مناسبی داشتند انتخاب و به برنامه دعوت شدند. همچنان نیز شورای سردبیری که شامل حامد قدیری، فرزانه یزدانی، فاطمه‌سادات متولیان می‌شود، هر هفته بی وقفه در تلاش‌اند و جلسات متعددی برگزار می‌کنند. البته جا دارد از ریحانه تاجیکی که در ابتدا همراه ما بودند نیز یاد کنم. لازم به ذکر است فرزانه یزدانی از اواسط فصل دوم به گروه اضافه شدند و زحمات ایشان بسیار قابل قدردانی است.

نیکانلو درباره چالش‌های برنامه‌سازی عنوان کرد: در واقع برنامه‌ای که سه روز در هفته روی آنتن می‌رود چالش‌های خاص خود را دارد و از ریتم نیفتادن و جذب مخاطب مهم است. بهتر است خودمان را گول نزنیم و بدانیم که در این روزگاری که فضای مجازی قالب است و مخاطب با انواع و اقسام تیترها، حال چه مثبت و چه منفی روبه‌روست در رقابت هستیم. ما فقط می‌خواهیم به اندازه ۵۰ دقیقه مخاطب را از فضای مجازی دور کنیم و او را به تفکر درباره خانواده و روابط مادری و فرزندی وادار کنیم تا ارتباطات قوی‌تر و مستحکم‌تری را تجربه کنند. ما واقعا دغدغه‌مند هستیم و امیدوارم در جذب مخاطب موفق باشیم.

او درباره معرفی کسب‌وکار و کارآفرینی بانوان در «از مامان بگو» گفت: هدف تبلیغ کار نیست و از سوی عوامل به مهمانان تاکید می‌شود که از استارت‌آپ‌ها و کمپانی‌های خود نامی به میان نیاورند اما همین حضور بانوان کارآفرین به بانوان دیگر انگیزه می‌دهد. ما پرزنت نمی‌کنیم اما داستان‌ها را می‌شنویم و عقبه حمایت‌های مستقیم و غیرمستقیم مادران را پیدا می‌کنیم.

نیکانلو در پایان عنوان کرد: تلاش می‌کنیم برنامه‌ای درست و بی‌نقص را روی آنتن ببریم و به محوریت خانواده که به جرات خانم یا مادر خانه است، بپردازیم و بگوییم اگر همه درها بسته باشد و ناگهان یک در باز شود چه کسی ما را مجاب به ماندن می‌کند.

امید به گردآوری مکتوب نکات تربیتی غنی ایرانی

همچنین فرزانه یزدانی دکتری علوم اعصاب شناختی و کارشناس برنامه «از مامان بگو» یادآور شد: این برنامه به صورت کلی قصد دارد شخصیت مادر را برجسته‌تر کند، ما همه می‌دانیم که مادر چقدر ارزشمند است و همه می‌گوییم که بهشت زیر پای مادران است اما همه این‌ها به نوعی کلیشه تبدیل شده است ما به صورت تخصصی قصد داریم در این رابطه اطلاعات را افزایش دهیم و این الگوهای عادتی را بشکنیم.

او ادامه داد: ما همیشه روز مادر کادو می‌گیریم اما واقعا نمی‌دانیم آرزوی مادرمان چیست. آیا تنها خواسته مادران ما عاقبت بخیری فرزندان است؟ اصلا یادمان می‌آید که در گذشته با مادرمان چه خاطراتی داشته‌ایم؟ از او چه در ذهن ما حک شده است؟ اگر کمی خاطرات را مرور کنیم متوجه می‌شویم مادران امیدآفرین و مخزن عشق هستند. در زمان‌هایی که کم می‌آوریم و فکر می‌کنیم تنها هستیم گویی یادمان می‌رود که چقدر این عزیزان از ما حمایت و مراقبت کردند و عشقی بی قید و شرط نصیبمان کردند.

این دکتر عنوان کرد: خیلی‌ها می‌گویند مادر ما در چند ماهگی از پدرمان جدا شد و به ما عشقی نداد! اصلا همان پنج ماه یا اصلا همان یک ماه ، عشق مادران در دو سال اول زندگی فرزندشان به صراحت بی قیدوشرط است. همه این‌ها مدارکی هستند که می‌توانی به آن استناد کنی و بگویی مادران نماد حمایت، محبت و عشق هستند. ما همه تجربه داشته‌ایم اما یادمان رفته است.

او ضمن بیان اینکه در این اواخر آدم‌ها ریشه هرچیزی را در گذشته خود جستجو می‌کنند و آن را به کودکی خود بسط می‌دهد، گفت: این رویه بسیار باب شده‌است. شخصا کارگاه‌های زیادی برگزار کردم و در آن‌ها دائما به افرادی که خشمی درونی دارند و ناکامی‌های خود را در گذشته می‌بینند، متذکر شدم که رابطه دو طرفه است و صرف احترام گذاشتن به مادران کفایت نمی‌کند. تو به عنوان فرزند با نگاه اینکه رابطه‌ات را عمق دهی برای مادرت چه کاری انجام داده‌ای؟ همه مسئولیت‌های رابطه برعهده مادر است و قضاوت‌های ناعادلانه‌ای در رابطه با او صورت می‌گیرد. باید از گذشته بیرون بیایی و قاب را قشنگ‌تر کنی! ما در «از مامان بگو» داستان‌ها را می‌شنویم و راهکارها و روش‌های متفاوت را ارائه می‌دهیم.

یزدانی افزود: خانمی را فرض بگیرید که می‌گوید مادرش استقلال کافی را به او داده است و در خانواده فضای امن را تجربه کرده است، خانم دیگری می‌گوید خوش به حالت! من از این تجربه محروم بوده‌ام، اما بررسی که کنید متوجه می‌شوید معنا و مفهوم استقلال تعبیرهای متفاوتی دارد و در نهایت به این می‌رسید که خانمی که فکر می‌کرده استقلال را تجربه نکرده است از آن خانمی که فکر می‌کرده استقلال کامل را از سوی مادر دریافت کرده است، استقلال بیشتری داشته است.

این کارشناس عنوان کرد: از خانم‌ها که می‌پرسید مادرتان چگونه از شما حمایت کرده است می‌گویند بچه‌های ما را نگه می‌دارد اما آیا این تعریف از مادر کافی است؟ در «از مامان بگو» چراغ قوه‌ای به بخش درستی از زندگی می‌اندازیم که از خاطرمان رفته است. من کتاب‌ها و مقالات زیادی را در این باره مطالعه کردم و می‌دانم که در کشور خودمان راهکارهای مادری درست داریم اما هیچکس به آن‌ها گریزی نمی‌زند و به جای بهره‌گیری از آداب و فرهنگ خودمان کتاب‌های تربیتی اروپایی و غربی را مطالعه می‌کند.

او متذکر شد: واقعا جایگاه پدر و مادر در نزد ما با اروپا متفاوت است و باید این مهم را در نظر بگیریم. چرا ما کتاب مادران فرانسوی را داریم اما کتاب مادران ایرانی را نداریم؟ ما مصادیق تربیتی بسیاری داریم اما متاسفانه تاکنون کسی آن‌ها را جمع‌آوری نکرده‌است.

یزدانی ادامه داد: من خیلی دوست دارم بتوانم به همه نقاط کشور بروم و با فرهنگ تربیتی مادران آشنا شوم و بیشتر به این بحث بپردازم. دوست دارم این امکان فراهم باشد تا با مادرانی که در نقاط دور هستند، رو به رو شوم و این بانک رفتارها را استخراج کنم. ایران بسیار پهناور است و قومیت‌های متفاوتی در آن زیست می‌کنند که هرکدام رفتارهای درست خود را در مبحث تکرین مادر دارند و همه این ها در نهایت به هزاران راهکار درست منجر می‌شود که اصلا به آن فکر نکرده‌ایم.

او ضمن اشاره به این که من به علم تجربی بسیار معتقدم اما ما احتیاج به یک بانک اطلاعاتی از رفتارها و ارزش‌های ایرانی هستیم در پایان گفت: به نظر جز معدود بارهایی است که در تلویزیون از زندگی افراد عادی می‌شنویم و آگاهی کسب می‌کنیم. «از مامان بگو» الگوی خارجی تلویزیونی ندارد، قبول دارم هنوز اول راه هستیم اما نسبت به این مسیر طی شده خوب جلو رفته‌ایم و در نهایت اتفاقات خوبی برای این برنامه رقم می‌خورد.

مادری گسترده است و «از مامان بگو» به همه ابعاد می‌پردازد

همچنین زهرا شوقی مجری برنامه «از مامان بگو» در ابتدا عنوان کرد: شب میلاد حضرت زهرا(س) گروه خانواده شبکه دو سیما تصمیم گرفتند ویژه‌برنامه‌‌ای داشته باشند. به این عنوان که حضرت زهرا(س) مادر همه ماست اسمش را هم «از مامان بگو» گذاشتند وسراغ مهمانان ویژه و خاص رفتند. پس از آن که استقبال از این ویژه برنامه را دیدند تصمیم گرفتند که از ابتدای سال برنامه را روتین کنند.

او ادامه داد: ما روزهای اول سراغ مهمانان رفتیم تا با مادران و دخترانشان بیایند و گفتگویی داشته باشیم و از یادگاری‌ها و خاطرات شیرین و تلخ، بشنویم. در این فصل سعی کردیم ارتباط میان مادرها و دخترها کارشناسی‌تر شود چرا که ما ناخواسته بخش عمده‌ای از ویژگی‌هایمان را از مادرمان به ارث می‌بریم و به همین خاطر در کنار کارشناسی به احیای رابطه بچه‌ها با مادرشان می‌پردازیم.

شوقی ضمن بیان اینکه این برنامه حال و هوای مادرانه دارد، اظهار کرد: هرچقدر «از مامان بگو» از دل مردم بلند شود و حرف‌هایش زمینی‌تر و خودمانی‌تر باشد، قاعدتا مردم می‌توانند با این برنامه ارتباط بگیرند، اما مهمان برنامه باید آدم‌هایی باشند که از جنس مردم‌اند آدمی که سالها است که با مادرش قهر است یا اصلا ارتباط صمیمی با مادرش دارد اما اکنون مادرش کنارش نیست و دچار فقدان عاطفی شده است، یا حتی آدمی که از مادرش ناراحت است هم می‌تواند در برنامه حضور یابد. خلاصه هرچه این برنامه نزدیک به عموم مردم باشد تاثیرش بیشتر است.

این مجری عنوان کرد: شاید هنوز به خیلی از موضوعات نپرداختیم ولی اگر قرار باشد «از مامان بگو» ادامه دار باشد باید در روند ادامه مادرانگی نقش داشته باشد. مادرانگی که نه صرفا به دنیا آوردن بچه باشد، ما زنان زیادی را می‌بینیم که برای یک سرزمین یا تعداد زیادی بچه یا صنعت، تولید، علم، پیشرفت و… مادری می‌کنند و باید به آن‌ها پرداخته شود.

او ادامه داد: «از مامان بگو» به نقش زنان می‌پردازد، مخصوصا نقش چیزی که خدا فقط در وجود زن گذاشته و متذکر شده است که زنان ایستاده‌تر و شکیباترند. در این برنامه باید به این ابعاد هم بپردازیم تا هرکسی که همسرش فوت کرده یا مجرد باشد یا هر مدل دخترو زنی باشد، یک مادری در وجودش دارد. چرا که در ابتدا برای عروسکش مادری کرده است، پس مادری کردن را بلد است.

شوقی در پایان ضمن بیان اینکه «از مامان بگو» برایم جذاب بود چون خودم هم با مادرم ارتباط صمیمانه‌ای دارم، گفت: مادری برای خواهر و برادر کردن، مادری برای گیاه کردن، مادری برای زندگی کردن، پس این مادری خیلی گسترده است و فقط فیزیولوژیک نیست و اگر «از مامان بگو» با این رویکرد جلو رود خوب است.

٭ پگاه زارعی