«یوستین گوردر» متولد هشتم ماه اوت ۱۹۵۲، نویسندهی نروژی و معلم فلسفه است. عمده شهرت او به خاطر نگارش کتابی برای آموزش فلسفه در قالب داستان با عنوان «دنیای سوفی» است. او رماننویس و خالق داستانهای کوتاه است که بیشتر دارای اطلاعات فلسفی برای مخاطبان جوانش است.
گوردر در رشته فلسفه، الهیات و ادبیات از دانشگاه اسلو فارغالتحصیل شد و سپس به مدت ده سال به تدریس «تاریخ عقاید» در دبیرستانها پرداخت.گوردر استاد سادهنویسی و ایجاز است. او سه هزار سال اندیشه را در ۶۰۰ صفحه میگنجاند و زیرکانه از قول گوته میگوید «کسی که از سه هزار سال بهره نگیرد، تنگدست به سر میبرد» و چه راحت مباحث پیچیده فلسفه غرب را بیآنکه مبتذل بشود، به زبانی ساده و شیوا و همهفهم بیان میکند، از جمله بهرهجویی مسیحیت را از نظریههای افلاطون و ارسطو، ریشهگرفتن فرهنگ اروپایی را از فرهنگ سامی و هند و اروپایی، هگل را و بحث «آنچه عقلی است ماندنی است»، و دوران خود ما و انسان محکوم به آزادی را و غیره.
چاپ اوّل «دنیای سوفی»، این رمان فلسفی، سال ۱۹۹۱ میلادی در نروژ منتشر شد. این اثر داستانی که تاریخ فلسفه را به زبان ساده برای نوجوانان تشریح میکند تاکنون به ۵۹ زبان برگردانده شده و علاوه بر نوجوانان، توجه بزرگسالان را هم به خود جلب کرده است.
رمان «دنیای سوفی»، رمانی تاثیرگذار و کاوشی جریانساز در مفاهیم عظیم فلسفی اندیشه غرب است که با فروش بیش از بیست میلیون نسخه، قوه تخیل مخاطبان سراسر جهان را به چالش بزرگی کشیده است.
این کتاب را نخستینبار حسن کامشاد به فارسی ترجمه و نشر نیلوفر منتشر کرد.گرچه چهار ترجمه دیگر از این کتاب و نسخهای با خط بریل برای نابینایان و نسخهای صوتی از آن نیز منتشر شده است.
داستان در مورد دختری به نام سوفی است که در آستانه پانزدهسالگی نامههای جالب و نوارهای ویدیویی از شخصی به نام آلبرتو ناکس دریافت میکند که در آنها پرسشهای جالبی را مانند «جهان چگونه پدید آمده؟»،که آغازگر راه آموزش تاریخ فلسفه است، مطرح میکند.
این نامهها در ابتدا مطالبی در خصوص یونان باستان، سقراط و سؤالات اساسی زندگی بشری را عنوان میکند. پس از دریافت چند نامه سوفی و آلبرتو یکدیگر را ملاقات میکنند. موضوع صحبتهای آنان عمدتاً نظریات فلاسفه یونان باستان، امپراتوری روم، قرون وسطی، رنسانس، عصر روشنگری و موضوعاتی چون انقلابهای بزرگ و تا مسائل امروز بشر است. داستان به صورتی جذاب تاریخ فلسفه را به صورت طبقهبندیشده به خواننده آموزش میدهد. همچنین در داستان وقایعی اتفاق میافتد که خواننده را تشویق به ادامهدادن رمان میکند.
روزی، سوفی آموندسن چهاردهساله از مدرسه به خانه بازگشته و در صندوق پستی، دو یادداشت با پرسشهایی روی آنها پیدا میکند:«تو که هستی؟» و «جهان از کجا میآید؟».
همین آغاز وسوسهکننده، سوفی را درگیر مسائل و پرسشهای بیشتری کرده که او را راهی سفری بسیار فراتر از روستای محل زندگیاش در نروژ میکند. او از طریق این نامهها ـ که دربردارنده موضوعات فلسفی از سقراط تا سارتر هستند ـ مکاتباتی با فیلسوفی اسرارآمیز دارد؛ در حالی که نامههای ارسالی به آدرس دختر دیگری فرستاده شدهاند. هیلده چه کسی است و چرا مدام سر و کله نامههایش پیدا میشود؟ سوفی برای حل این معما، باید از فلسفهای که میآموزد،کمک بگیرد اما حقیقت بسیار پیچیدهتر از چیزی است که او می تواند تصور کند.
در بخشی از کتاب «دنیای سوفی» میخوانید:
«فیلسوف کسی است که میداند تا چه اندازه نادان است، و این نادانی او را آزار میدهد. بدین ترتیب وی هنوز داناتر از همه آن کسانی است که درباره دانش خود از چیزهایی که نمیدانند، لاف میزنند. مهمترین چیز در زندگی چیست؟ اگر این سوال را از کسی بپرسیم که سخت گرسنه است، خواهد گفت غذا. اگر از کسی بپرسیم که از سرما دارد میمیرد، خواهد گفت گرما. و اگر از آدمی تکوتنها همین سوال را بکنیم، لابد خواهد گفت مصاحبت آدمها، ولی هنگامی که این نیازهای اولیه برآورده شد، آیا چیزی میماند که انسان بدان نیازمند باشد؟ فیلسوفان میگویند بلی. به عقیده آنها آدم نمیتواند فقط در بند شکم باشد. البته همه خورد و خوراک لازم دارند. البته که همه محتاج محبت و مواظبتند، ولی از اینها که بگذریم، یک چیز دیگر هم هست که همه لازم دارند و آن این است که بدانیم ما کیستیم و در اینجا چه میکنیم. عجیب نبود که نمیدانست کیست؟ و بیانصافی نیست که انسان در قیافه خود دستی ندارد؟ این قیافه را به او قالب کرده بودند. آدم میتواند دوستانش را خود انتخاب کند اما انتخاب خودش درست خودش نیست. حتی بشر بودنش هم دست خودش نیست».
تعدادی از خوانندگان این کتاب با توجه به علاقهای که به مبانی فلسفه داشتهاند، خواندن این کتاب را به دیگران پیشنهاد دادهاند اما در میان خوانندگان افرادی هم بودند که نتوانستند با کتاب ارتباط برقرار بکنند و حتی تعدادی هم کتاب را در میانه راه رها کردند و سراغ کتاب دیگری رفتند!
اما توجه داشته باشید که «دنیای سوفی» رمان است؛ رمانی خودآموز با طرح و بسطی گیرا و دلنشین درباره هستی و علت محبوبیت عجیب و پیگیر آن در سراسر جهان. همین و بس.
هنوز دیدگاهی منتشر نشده است