علیرضا درشتینژاد کارگردان نمایش «مرگ یزدگرد» در گفتوگو با خبرنگار تئاتر صبا درباره روند شکلگیری این نمایش گفت: با توجه به علاقهام که به فیلمسازهایی که کار سهگانه میکردند، تصمیم گرفتم سه نمایش درباره مرگ را اجرا کنم. نمایش «مرگ و دوشیزه» را در سال ۱۴۰۰ اجرا کردم که با استقبال خوبی روبهرو شد. سپس با خواندن نمایشنامه «مرگ یزدگرد» و تماشای فیلم آن تصمیم گرفتم این نمایشنامه را اجرا کنم چون دیالوگها و دراماتولوژی آن من را تحت تاثیر قرارداد.
او درباره انتخاب این نمایشنامه برای اجرا افزود: کاراکتر و دیالوگهای آقای بیضایی در این نمایش برای من جذاب بود. ایشان یکی از نمایشنامهنویسان برجسته کشور هستند و آرزوی ملاقات با ایشان را هم دارم. برای اجرای کار تاریخی و کلاسیک انتخاب بازیگر علیالخصوص بازیگر زن کار دشواری است. البته عامه مردم هم از این سبک نمایشها استقبال نمیکنند. من در یک سال گذشته چیزهایی را تجربه کردم؛ با مرگ نابهنگام همسرم و شرایط کشور که نمونهای از حال نمایش «مرگ یزدگرد»، اوج سیاهی و ناامیدی بود و میخواستم این تجربه را با مخاطب این نمایش شریک شوم.
این کارگردان ضمن اشاره به اینکه تمرینات این نمایش حدود ۹ ماه به طول انجامید، درباره میزان وفاداریاش به متن در اجرا متذکر شد: در ابتدا قرار بود به متن اصلی وفادار باشیم اما در بعضی از صحنهها احساس میکردیم که بعضی از دیالوگها به ریتم آسیب میزند. صحنه خواب را با دیالوگهای متفاوتی بازنویسی کردیم. حدود پنج یا ۶ جمله را هم حذف کردیم که ریتم آسیب نبیند. همچنین در پایانبندی نمایش سرود را حذف کردم و به ابتدای کار ارجاع دادم.
او درباره انتخاب بازیگران اضافه کرد: ما چند بار بازیگر تغییر دادیم و البته چند هفته قبل از اجرا هم مجبور شدیم بازیگری را به جای یکی از بازیگران اصلی در نقش سردار جایگزین کنیم که با همت دوستان کار به اجرا رسید.
درشتینژاد درباره موضوع و مضمون نمایش «مرگ یزدگرد» یادآور شد: من فرمالیست هستم. به اعتقاد فرمالیستها همه چیز فرم است و به تم و موضوع اعتقاد ندارند. از دید من شاید این ادعا بزرگ باشد ولی اول کار به فرم میرسد و پس از آن موضوع و مضمون شکل میگیرد. این نمایش قصه تمام انقلابهای دنیاست، قصه همه تغییراتی است که از حکومتی به حکومتی دیگر در جهان صورت میگیرد. شاید «مرگ یزدگرد» را میتوان به این شکل توصیف کرد که وقتی با تغییرات، امید به بهتر شدن اوضاع داریم ناگهان با شکست مواجه میشویم. این داستان مردمی است که از ظلم به ستوه آمدند اما درگیر ترس و خرافاتند و به دنبال تغییر نیستند. حتی با یک نتخاب اشتباه منجر به بدتر شدن اوضاع میشوند. شاید به عبارتی بتوان گفت مرگ یزدگرد سِیراز بد به بدتر شدن است.
او درباره ویژگیهای نمایش گفت: ما تصمیم گرفتیم این نمایش اقتباسی از کار استاد بیضایی باشد. سبک نمایش را مدرنتر و به شکل سورئال به صحنه ببریم که مرز بین حقیقت و رویا به باریکی و نازکی تار مو باشد. ما از مخاطبان به جز اهالی سینما و تئاتر بازخوردهای مثبتی را دریافت کردیم که بیشتر به دلیل اجرای میزانسنهایی بوده که آن را مدیون دراماتوژ بااستعدادمان آریا باقری هستیم.
او در پایان صحبتهایش عنوان کرد: اجرای آثار نمایشی روی صحنه این روزها با شرایطی دشوار همراه است. عوامل و بازیگران هرگز به لحاظ اقتصادی از این هنر منتفع نبوده و همیشه امید داشتهاند که نمایششان مورد اقبال مخاطبان واقع و دیده شود. بنابراین اگر دهه هشتادیها تصمیم دارند وارد این حرفه شوند باید پشتکار داشته باشند و از چالشها نترسند. من خیلی به نسل خودمان چه در تئاتر و چه در سینما امید دارم و مطمئن هستم ۱۰ یا بیست سال دیگر در میادین مختلف اسم ایران را بالا میبرند. از همه عوامل گروهم برای همیاریشان تشکر میکنم.
در این نمایش راز قادری، سینا صفری، ریحانه اخلاقیان، محمد صمدی، شاهین حافظ دوست، حسین شیدایی و سینا اخلاقیان ایفای نقش میکنند.
سایر عوامل «مرگ یزدگرد» عبارتاند از دراماتوژ: آریا باقری و علیرضا درشتینژاد، مشاور کارگردان: آریا باقری و مهران میرزایی، منشی صحنه و دستیار کارگردان: مریم قدرتپور، طراحی تیزر و پوستر: حسین شیدایی و عکاس : مرضیه قادری.