به گزارش صبا به نقل از ستاد خبری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست «اقتباس ادبی» عصر جمعه ۲۸ اردیبهشت‌ماه با حضور هادی مقدم‌دوست، فیلم‌ساز و مزدا مرادعباسی، نویسنده در دهمین روز از برپایی نمایشگاه کتاب تهران در «سرای ادبیات» برگزار شد.

سینما وام‌دار ادبیات

در ابتدا، مزدا مرادعباسی به‌تشریح معنی اقتباس پرداخت و گفت: معنای لغوی اقتباس ادبی یعنی اخذشدن از چیزی و در سینما یعنی ریشه یک اثر مولود ادبیات و آثار مکتوب باشد. لذا در اقتباس نشان داده می‌شود که چقدر یک شاکله ادبی می‌تواند به یک اثر سینمایی کمک کند. او با تاکید بر اینکه در طول تاریخ سینما، فیلم‌سازان شاخصی همچون هیچکاک و دیگر فیلم‌سازان جریان‌ساز که سبک‌های سینمایی را متحول کرده‌اند، به‌سمت اقتباس ادبی رفته‌اند، عنوان کرد: نمونه آثار موفق اقتباسی «خوشه‌های خشم» جان فورد است که مخاطب را با یک فیلم خاص روبه‌رو می‌کند که کلاس درس است.

مرادعباسی، اقتباس را یکی از عناصر بنیادین پیشرفت سینما دانست و تاکید کرد: معمولا اقتباس در همه هنرها وجود دارد و فیلم‌سازان شاخصی در ایران وجود داشته‌اند که در بهره‌گیری از ادبیات فارسی برای رسیدن به آثار متمایز استفاده ویژه و خاص کرده‌اند.

او با تاکید براینکه اقتباس فقط به‌معنای بهره‌برداری نیست، بلکه عبور از صافی ذهن فیلم‌ساز است، تاکید کرد: الزامی ندارد یک فیلم‌ساز در سیطره‌ یک اثر ادبی قرار بگیرد، بلکه وجود ریشه‌های ادبی در فیلم کافیست.

این نویسنده، تکنیک‌های سینمایی را مولود ادبیات خواند و ادامه داد: سینما به خاطر حرکت و کنش‌هایی که در ادبیات وجود داشت، به‌فکر تصویری شدن آن افتاد. اگر در توصیف ادبی حرکت و کنش می‌بینیم، چرا سینما نتواند. لذا ادبیات توانست به تحول بیانی سینما کمک کند.

علل موفقیت اقتباس

سپس، هادی‌ مقدم‌دوست، کارگردان به ‌تشریح علل موفقیت اقتباس پرداخت و گفت: اگر در یک فیلم اقتباسی شاهد اثری بی‌جان هستیم، به خاطر این است که داستانی که اقتباس از آن شکل گرفته، مقدمات و ظرفیت خلق یک اثر هنری را نداشته است و خودش شاهکار نیست.

او به تعاریف موجود از اقتباس پرداخت و تاکید کرد: برخی فکر می‌کنند هدف از اقتباس به خاطر تسهیل در شرایط فیلم‌سازی است. درحالی که این تعریف اشتباه است و همین نگاه‌ها باعث می‌شود از اقتباس، شاهکار سینمایی تولید نشود.

این فیلم‌ساز گفت: برای خلق فیلم شاهکار در زمینه اقتباس ابتدا باید نسبت به یک سوژه در ادبیات به اضطراب برسیم، یعنی اضطراب داشته باشیم که یک سوژه در کتاب را فیلم کنیم و این اضطراب مقدمه شاهکار است.

سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در محل مصلی امام خمینی(ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.