به گزارش خبرنگار سینما صبا، نشست بررسی مجموعه انیمیشن و کتاب‌های «با بابام» در آخرین روز از برگزاری نمایشگاه کتاب تهران ۱۴۰۳ با حضور زینب سادات بدری تصویرگر کتاب و کارگردان فصل اول مجموعه انیمیشن «با بابام» و فرزانه فخریان تهیه‌کننده این اثر با اجرای مرتضی پرنیان برگزار شد.

زینب بدری در ابتدای این نشست در جواب به این سوال که متر و معیارهای کار کردن برای کودکان چیست؟ گفت: این سوال بسیار تخصصی و کلی است و صحبت درباره معیارهای کار برای کودک، آن هم از نظر محتوا و متن در تخصص من نیست. اما می‌توانم درباره تصویر نظر بدهم که تلاش شد در انیمیشن «با بابام» باتوجه به گروه سنی که گروه کودک اول یا خردسال ۵ تا ۸ سال است، سادگی و قابل فهم بودن اثر حفظ و از رنگ‌های ساده و پاستیلی استفاده شود. همچنین تلاش کردیم که از موارد زاید و اضافه استفاده نکنیم و جهان قابل فهم و دلنشینی برای بچه‌ها بسازیم که تمرکزش روی معنا و مفهومی باشد که قرار است به کودک منتقل شود. از طرف دیگر باید از اغتشاشات بصری هم جلوگیری می‌کردیم تا کودکان از نظر بصری هم اذیت نشوند.

وی ادامه داد: دکتر امیررضا مافی به عنوان مدیر مرکز انیمیشن سوره، یک بخشی را تحت عنوان خلق جهان داستان در نظر گرفتند که در این بخش قرار است جهان داستان‌ها از نظر محتوا، قصه و تصویر خلق و سپس کارهای تکنیکی و فنی به تیم‌های دیگری سپرده شود. در واقع قرار است ما به سراغ خلق جهان داستان برویم و ادامه دادن جهان‌های خلق شده را به تیم‌های دیگر بسپاریم. اساسا قرار نبوده است که کار تمام شود و به ادامه دادن آن فکر شده بود. فصل جدید نیز قرار است روی همین کانسپت کار شده پیش برود و سبک تصویرسازی‌ها حفظ شود.

کارگردان فصل اول «با بابام» در جواب به این سوال که انیمیشنی که برای کودک و خردسال ساخته می‌شود با انیمیشنی که برای نوجوان و بزرگسال تولید می‌شود چه تفاوت‌هایی دارد، عنوان کرد: اولین تفاوت در قصه است که باید ساده و سرراست باشد. ولی محتوای مرتبط با نوجوان می‌تواند چالش‌هایی داشته باشد. کار کودک در ظاهر ساده اما سختی آن هم در همین سادگی نهفته است و باید با همان اجزای محدود مفهوم را منتقل کرد. یکی از نکات انیمیشن «با بابام» همین بود که دکتر مافی متن را طوری نوشته‌اند که چند لایه است، برای همه طیف‌های سنی حرف دارد و می‌توان برداشت‌های متعددی از آن داشت. این اتفاق کار من را سخت‌تر می‌کرد چراکه باید سادگی حفظ و پیام منتقل می‌شد.

بدری درباره تولید انیمیشن «با بابام» و سپس تهیه کتاب آن توضیح داد: مقداری از آن برنامه‌ریزی و اصلا قرار بر این بود که ما محصولات جانبی این انیمیشن را هم داشته باشیم. بخش دیگر زمینه کاری من و دکتر مافی بود که هر دو در زمینه کتاب فعالیت داشتیم. امیدوارم محصولات دیگری هم در این زمینه تولید کنیم.

در ادامه نشست، وی با اشاره به اهمیت ارتباط با نسل جدید گفت: اگر ما با مخاطب خود که در اینجا کودک است، در ارتباط نباشیم و ندانیم که به چه چیزی فکر می‌کند، دغدغه‌هایش چیست، چه چیزی او را خوشحال می‌کند و… قطعا کار ما هیچ ارتباطی با او برقرار نمی‌کند. من تلاش می‌کنم باتوجه به تغییراتی که مخاطب امروز داشته است، کار خود را پیش ببرم.

این تصویرساز کتاب تاکید کرد: برخی می‌پرسند آیا می‌توان از نمونه‌های خارجی هم بهره گرفت؟ باید بگویم که می‌توان بیشتر از تجربیات آن‌ها استفاده کرد. وقتی ما خودمان پُر از ایده و قصه هستیم و چنین فرهنگی داریم و پُر از کارهای نکرده هستیم، واقعا به چنین چیزی نیاز نداریم. از تکنیک‌ها و تجربیات خوب می‌شود استفاده کرد ولی آنقدر کار نکرده داریم که به چنین چیزی نیاز نداریم.

بدری در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: خدا را شکر بازخوردهای بسیار خوبی از مادران گرفتم و به این نکته هم اشاره می‌کردند که از محتوای آن خیالشان راحت بوده است. ذکر این نکته خالی از لطف نیست باید ایده‌هایی را که خلق می‌کنیم، ادامه دهیم. زمان بچگی ما کمپانی دیزنی انیمیشنی خلق کرده که هنوز تمام نشده است و انواع و اقسام وسایل و ظاهر آن در زندگی ما وجود دارد اما در صنعت انیمیشن ایران چنین چیزی نداریم. یک دلیل آن از سمت ایده است که ایده‌ها خیلی قوت چنین چیزی را ندارند و یا اینکه تولیدکنندگان ادامه نمی‌دهند. ولی این اتفاق نیاز است که شکل بگیرد و ادامه پیدا کند و همچنین در فرهنگ بچه‌ها برود.

در ادامه این نشست، فرزانه فخریان تهیه‌کننده فصل اول «با بابام» در جواب به سوال مجری مبنی بر اینکه چقدر در تولید پویانمایی‌های حوزه کودک از نظرات بچه‌ها استفاده می‌شود؟ عنوان کرد: من یک جمله همیشگی دارم و باز می‌گویم که مخاطب کودک، مخاطب خاموش است. فکر نکنید که کودک در سالن سینما فیلم سینمایی و پویانمایی می‌بیند و در سالن قدم می‌زند، واکنش خوشحالی یا ناراحتی نسبت به آن نشان می‌دهد. بچه‌های خردسال که اساسا نمی‌توانند واکنشی نشان دهند که ما از آن استفاده کنیم. کودکان هم شاید حتی هنوز با کلماتی که بتوانند احساسات خود را بروز بدهند، آشنا نشده‌اند.

وی افزود: پس در جواب شما باید بگویم که خیر ما نمی‌توانیم در این حوزه از نظرات کودکان و خردسالان استفاده کنیم. اینجا برای کسی که کار تولیدی انجام می‌دهد، کار سخت‌تر می‌شود. آنها باید درک دقیق نسبت به کودک خردسال داشته باشند. البته معیارهایی برای فهم وجود دارد. مثلا اینکه آیا کودک کار را روی تکرار می‌گذارد و مجدد تماشا می‌کند؟ این نشان از بازخورد دارد یعنی اینکه من این محتوا را دوست داشته‌ام و این یکی از معیارهای موردنظر است.

تهیه‌کننده فصل اول «با بابام» درباره استقبال مخاطبان گفت: در حوزه کودک اینطور نیست که کسی بتواند با ارتباطات و نظرات غیرکارشناسی جایزه بگیرد. «با بابام» هم از همان ابتدا که در مرحله ساخت بود، به جشنواره‌های مختلف ارایه و در جشنواره میراث فرهنگی هم پذیرفته شد و همچنین مشخصا کارگردانی آن جایزه گرفت. در دوسالانه پویانمایی نیز به عنوان انیمیشن سریالی که به مخاطب خردسال پرداخته، دیده شد. در پخش هم دوستان من در روابط عمومی سازمان سینمایی سوره بیشتر می‌توانند توضیح بدهند اما در سکوهای نمایش که صاحبان آنها فروش و دیده شدن برایشان مهم است، با استقبال مواجه شد و آنها نیز راضی بودند.

فخریان در جواب به این سوال که چه قصه‌هایی ظرفیت تبدیل شدن به انیمیشن را دارند، اظهار کرد: اگر از حیث محتوایی می‌پرسید، من می‌گویم که همه موضوعات برای همه سنین قابل ارایه است. مشکلی که وجود دارد این است که باور نداریم از یک محتوا می‌توان در تمام گونه‌ها بهره برد. این باور بسیار مهم است و من محدودیتی برای تولید محتوا مختص سنین مختلف نمی‌بینم ولی مسایل مرتبط با آن گروه سنی را باید درک کرد و دقیق شناخت.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره تولید یک پویانمایی و سپس تهیه کتاب از آن مطرح کرد: ما شاهد تجربه‌های دیگری هم در ایران در این زمینه بودیم که مشخصا در خود حوزه هنری می‌توانم به مجموعه «شکرستان» اشاره کنم. مهم این است که بتوانیم این مسیر را ادامه دهیم، محصولاتی تولید کنیم و در پویانمایی و کتاب نمانیم. کاری که در کشورهای دیگر در حال رخ دادن است. اگر این تجربه‌ها که خیلی محدود بوده‌اند، اصل کار ما شوند یعنی وقتی درباره تولید فکر می‌کنیم، تنها به دنبال یک محصول نباشیم و همه ما باور کنیم که باید یک جهانی را برای بازگو کردن حرفی که برایمان مهم است، خلق کنیم؛ یک حرکت جهش تولید اساسی هم اتفاق خواهد افتاد.

فخریان درباره عدم حضور خود در فصل دوم به عنوان تهیه‌کننده یادآور شد: «با بابام» از معدود مجموعه‌هایی است که در مرکز انیمیشن سوره به عنوان نمونه اعلا ساخته شده است. کار را مدیر مرکز انیمیشن سوره نوشته است، زینب بدری آن را طراحی و کارگردانی کرده‌ و من هم مشاور محتوایی مرکز هستم و به لحاظ شکلی تهیه‌کننده کار شدم. ما این جهان داستان را خلق کردیم برای اینکه بگوییم نیاز چنین کاری احساس و مسیرش مشخص شده و همچنین محصولش هم به دست آمده است. می‌توان درباره کار مرکز که در خود مرکز تولید شده است، حرف زد و باید در مجموعه‌هایی که راهبر هستند، به صورت متعدد این اتفاق بیفتد. در حقیقت ما نمونه‌ای را تولید می‌کنیم و بعد آن را به دست کسانی می‌سپاریم که می‌توانند آن را گسترش دهند.

وی درباره اقتباس از کتاب برای تولید پویانمایی اظهار کرد: سازمان سینمایی سوره در همکاری با انتشارات سوره مهر حوزه هنری اقتباس را به صورت جدی پیگیری کرده است که جدیدترین نمونه آن سریال «هیس، هیچی نیس!» است. در همین راستا اتفاق و ارتباط بین مرکز انیمیشن سوره و انتشارات مهرک هم صورت گرفت. بیشتر تولیدات مرکز انیمیشن سوره معطوف به کودک و نوجوان است و ما هر محصولی که تولید می‌کنیم وقتی در مرحله فیلمنامه به تایید رسیده باشد، با دوستان مهرک ارتباط می‌گیریم تا محتوا را مطالعه کنند. «با بابام» جزو کارهای شاخص ما بود که مدنظر دوستان قرار گرفت.

فخریان تصریح کرد: این محدودیت وجود ندارد که حتما مرکز انیمیشن سوره با انتشارات مهرک کار کند، انتشارات دیگر هم که بتوانند این مسیر را همراه این مرکز بروند و محتوا را به کتاب مناسب تبدیل کنند، می‌توانند همراه ما باشند. چه در مرکز انیمیشن سوره چه در جاهای دیگر بسیار مهم است محصولات وابسته به پویانمایی که می‌توانند به تولید آن کمک کنند، مانند داستان مصور را داشته باشیم. نکته حائز اهمیت این است که چرخه اقتصادی این کار بسیار مهم است. در حوزه فرهنگ، پول تمام نشدنی نداریم و باید ثروت آفرینی کنیم. وقتی زحمتی کشیده شده و ایده یک جهان را به محصول تبدیل کرده است، باید سعی کنیم در شکل‌های مختلف از آن بهره ببریم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: از دوستان روابط عمومی سازمان سینمایی سوره بسیار ممنونم که این برنامه را تدارک دیده‌اند. در نهایت فکر می‌کنم کسان دیگری هم می‌توانند این ایده را گسترش دهند و امیدوارم تا سال‌های سال هم بتوانیم از آنها استفاده کنیم.