محمدرضا رحمانی کارگردان سینما در گفت‌وگو با خبرنگار سینما صبا، با اشاره به رای صادره توسط شورای صیانت خانه سینما درباره یکی از مدیران پلتفرم نماوا گفت: رای صادر شده به گونه‌ای است که نقدهایی به آن وارد است، چراکه سوال‌های بسیاری در این خصوص مطرح است. رای صادره مربوط به آن شخص نیست و در واقع اهالی سینما را هدف قرار داده و به نوعی تنبیه برای اهالی سینما به حساب می‌آید. زیرا افرادی که از صنوف سینمایی برای یک پروژه قراردادی را منعقد می‌کنند، طرف حساب آن‌ها مدیر تولید و تهیه کنننده است و نه شخص نامبرده.

رحمانی سپس به مطرح کردن ایده‌ای در خصوص بهبود وضعیت معیشتی اهالی سینما پرداخت و اظهار کرد: به مدت دو سال پیگیر ایده‌ای بودم که ابتدا آن را در خانه سینما مطرح کردم و به همین دلیل در کانون کارگردانان برای معرفی این ایده جلسه‌ای تشکیل شد. همچنین با قائم مقام و مدیران بالادستی ساترا و رئیس سازمان سینمایی نیز گفت‌و‌گوهایی را در این زمینه انجام دادم.

این فیلمساز ادامه داد: در دوران کرونا، سینما تعطیل شد و یکی از راهکارهایی که می‌توانست مشکلات معیشتی اهالی سینما را تا حدودی رفع کند، پلتفرم‌ها و سکوهای شبکه نمایش خانگی بودند. از دو سال گذشته به صورت جدی و به وسیله نامه‌نگاری طرحی را برای تولید آثار نمایشی مطرح کردم. هفته گذشته اعلام شد که تاکنون در حدود پانصد پتلفرم مجوز دریافت کرده‌اند. اما تنها تعدادی از آن‌ها فعال بوده و در قالب آثار نمایشی و رئالیتی شو فعالیت می‌کنند و بیشتر آن‌ها یا به صورت نیمه فعال بوده و یا حوزه‌های دیگری را پوشش می‌دهند.

[از افراد فرهنگی و خصوصا سینمایی در مدیریت پلتفرم‌ها استفاده شود]

کارگردان «دلخون» ادامه داد: برای ثبت موسسات مختلف قوانینی وجود دارد. برای مثال در ثبت یک موسسه با زمینه خاص، افراد اصلی آن حتما باید تحصیلات و یا فعالیت مرتبط با زمینه مذکور را در کارنامه خود داشته باشند. در حوزه پتلفرم‌ها افرادی مجوز دریافت می‌کنند که عموما در حوزه‌های مربوط به زیرساخت شبکه‌های اینترنتی فعال هستند، در حالی که محتوای تولید شده توسط آن‌ها مربوط به حوزه فرهنگ است. با وجود حساسیت‌های موجود طبیعی است که باید از افراد فرهنگی در این حوزه استفاده شود و جایگاهی به چنین افرادی تخصیص یابد. برای مثال مجوزهای مربوط به رسانه به افراد فرهنگی اعطا می‌شود. پلتفرم‌ها بسیار فراتر از موسسات و شرکت‌ها عمل می‌کنند، چراکه با میلیون‌ها مخاطب در ارتباط هستند. بنابراین شاید بهتر باشد تا بخشنامه‌ای تدوین شود تا طی آن از افراد فرهنگی و خصوصا سینمایی در این شرکت‌ها استفاده شود.

وی خاطر نشان کرد: در خانه سینما ۳۱ صنف فعال هستند که از میان آن‌ها، صنوف تهیه‌کنندگان، کارگردانان، فیلمنامه‌نویسان و نویسندگان و منتقدین سینمایی چهار عنوانی هستند که مولف هنری محسوب می‌شوند و می‌توان از دانش و تجربیات آن‌ها در ساختار یک پلتفرم بهره برد. بهتر است تا شرایطی در نظر گرفته شود تا افرادی از این صنوف به عنوان مشاور در کنار هر یک از این پانصد پلتفرم قرار بگیرند و بدین وسیله، معیشت افراد زیادی در حوزه سینما تامین خواهد شد.

[سکوها به دلیل مخاطبان پرشمار خود از یک شرکت فراتر هستند]

او ادامه داد: مسئولین بر این عقیده بودند که به دلیل اینکه پلتفرم‌ها مربوط به بخش خصوصی هستند، نمی‌توان این موضوع را به آن‌ها تحمیل کرد. اما من بر این عقیده هستم که این سکوها به دلیل مخاطبان پرشمار خود از یک شرکت فراتر هستند و نباید نسبت به این مسئله بی‌توجه بود. همچنین معتقدم که بسیاری از پلتفرم‌های فعال، در حوزه ساخت مجموعه‌های نمایشی رقابت تنگاتنگی با یکدیگر دارند. باید به دنبال راهی بود تا اعضای صنوف خانه سینما دارای یک امنیت شغلی قابل توجه باشند.

[یک ایده برای نجات اهالی سینما]

رحمانی یادآور شد: با مدیران سازمان سینمایی و خانه سینما جلسات مختلفی در این زمنیه برگزار کردم که هنوز به نتیجه نرسیده است. در کشور آمریکا و در دوران کرونا، پلتفرم‌ها باعث نجات سینمای این کشور شدند و در بسیاری از سریال‌های تولید شده، کارگردانان و تهیه‌کننده‌های پرشماری به خدمت گرفته می‌شوند. امروزه که موقعیت شغلی اهالی سینما در خطر قرار دارد، مدیران بالادستی این حوزه می‌توانند در این خصوص به یک تفاهم دست پیدا کنند.

کارگردان «گاهی» ادامه داد: حتی در جوایز سینمایی معتبری مانند بفتا، بخشی مربوط به سریال وجود دارد که جایزه بهترین کارگردانی تنها به واسطه فعالیت فیلمساز در یک قسمت خاص و نه کل مجموعه به او اهدا می‌شود. در کشورهای دیگر تلاش می‌شود تا کارگردان‌های متعددی در ساخت یک مجموعه دخیل باشند و از این موضوع حمایت می‌شود. می‌توان در ایران نیز برای پلتفرم‌های اصلی و فعال در حوزه سریال سازی که به صورت هم‌زمان در حال تولید آثار پرتعدادی هستند، چند سریال اختصاص داده شود که برای هر قسمت از آن‌ از تهیه‌کننده‌ها و کارگردانان مختلفی استفاده شود و اینگونه وضعیت معیشتی تعداد بیشتری از اهالی سینما مورد توجه قرار می‌گیرد.

رحمانی در ادامه گفت: امروزه بیش از چهارصد کارگردان عضو خانه سینما هستند اما از این تعداد، صدها نفر سال‌هاست که نتوانسته‌اند اثری را مقابل دوربین ببرند و خانه نشین شده‌اند و این یک آمار تکان دهنده است. به کارگیری کارگردان‌ و تهیه‌کننده‌های مختلف در تولید یک مجموعه حتی باعث افزایش کیفیت آثار خواهد شد، چراکه رقابتی میان فیلم‌سازان شکل می‌‌گیرد و می‌تواند باعث شود تا هر کارگردان برای بهبود کیفیت کار خود تلاش بیشتری را صورت دهد. زمانی که این ایده را مطرح کردم، در ظاهر از آن استقبال بسیار خوبی به عمل آمد اما از آنجایی که پلتفرم‌ها وابسته به بخش خصوصی هستند، مسئولین عقیده دارند برای انجام این عمل ضمانت اجرایی وجود ندارد و تنها با تعامل می‌توان به نتیجه رسید.

این فیلمساز ابراز داشت: این ایده در سراسر دنیا تجربه شده است و پلتفرم‌های بزرگی نظیر نتفلیکس و آمازون نیز آثار مختلفی را به این شکل تولید کرده‌اند و حتی در مجموعه‌هایی که از داستانی پیوسته بهره می‌برند نیز، هر اپیزود توسط فیلم‌سازان مختلفی کارگردانی می‌شود. طرحی که به دنبال اجرایی شدن آن هستم، بیش از هر چیز به دلیل برطرف شدن مشکل معیشتی خانواده سینمای ایران طرح شده است. امروزه مدیران پلتفرم‌ها متوجه شده‌اند که بیشتر آثار ضعیف تولید شده توسط آن‌ها به واسطه عواملی خارج از بدنه سینمای ایران تولید شده‌اند و بهترین آثار ساخته شده توسط اعضای خانه سینما مقابل دوربین رفته‌اند.

کارگردان «آن‌ها مرا دوست داشتند» در پایان گفت: در دهه‌های گذشته نهادی مانند فارابی موظف بود تا برای حمایت از فیلمنامه‌نویسان به صورت سالانه شصت اثر را خریداری کند. متن‌هایی که بسیاری از آن‌ها هرگز تولید نشدند. و یا سیمافیلم تعداد زیادی فیلم تولید کرد که هیچ‌گاه به پخش نرسیدند. به نظر من با اقدامات درست دیگر نظیر طرحی که مطرح کردم می‌توان معضل معیشت سینماگران را به صورت تعاملی حل کرد. ایده‌ای که البته متعلق به من نیست و از یک تجربه موفق جهانی وام گرفته شده است و با تعامل و همکاری میان مدیران مختلف می‌تواند به نتیجه مناسبی ختم شود.

محمدعرفان صدیقیان