به گزارش خبرنگار سینما صبا، نشست گفت‌و‌گوی اصحاب رسانه با اعضای هیئت مدیره انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند امروز دوشنبه ۲۱ خرداد در خانه سینما برگزار شد.
در بخشی از این نشست، مهرداد زاهدیان رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند در پاسخ به سوال خبرنگار سینما صبا درباره تعامل و همکاری با سایر انجمن‌های مرتبط با سینمای مستند گفت: اتاق مستند در موزه سینما طی همکاری مشترک انجمن کارگردانان و تهیه‌کنندگان در حال راه‌اندازی است و مطالعات مربوط به آن صورت گرفته و طرح‌ها آماده شده است و به زودی وارد فاز عملیاتی خواهد شد. در حوزه برگزاری جشن مستقل مستند نیز اشتراک کاری وجود دارد و در کنار یکدیگر این جشن را به صورت سالیانه برگزار می‌کنیم و همکاری ثمربخشی داریم. هر اتفاق مثبتی طی یک همکاری دو جانبه صورت می‌گیرد. این هیئت مدیره بر این باور است که باید شرکای کاری مشترک خود را پیدا کند و تنها از این طریق می‌توان ارجمندی این حرفه را توسعه داد.

زاهدیان در نشست با کارشناسان رسانه گفت: در طول مدت زمان فعالیت صنف، امروز شاهد اولین گفت‌و‌گو اعضای هیئت مدیره با اصحاب رسانه هستیم. در دی ماه ۱۴۰۲ هیئت مدیره جدید طبق رأی گیری در مجمع عمومی برگزیده شد. قصد داریم تا چشم اندازی از حیطه فعالیت انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند ارائه کنیم و چشم اندازی به آینده حرفه‌ای کارگردانی سینمای مستند در کشور داشته باشیم. انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند، بزرگترین تشکل سینمای مستند در کشور بوده و دارای قریب به ۳۶۰ عضو فعال است که هر کدام، افراد توانمندی در این حرفه به شمار رفته و در سینمای مستند کشور بسیار اثر گذار هستند. این صنف دارای سابقه طولانی بوده و اقدیمی ترین نهاد مستند سازی در کشور به شمار می‌رود. همچنین دستاوردهای مهمی پیش از این‌ها داشته و در خانه سینما به عنوان صنف برگزیده انتخاب شده است و ما امروز میراث دار چنین ساختاری هستیم.
زاهدیان ادامه داد: طی چند سال اخیر بنا به اتفاقاتی که در دایره مدیریت صنف رخ داد، با استعفای هیئت مدیره‌ها رو به رو بودیم و این موضوع باعث عقب‌نشینی صنف در حوزه حرفه‌ای خود شد. در حال حاضر با انتخابات مجمع عمومی در دی ماه سال گذشته، تیمی تصدی امور را به دست گرفتند که در انسجام این انجمن و فراهم کردن زمینه‌های حرفه‌ای برای این شاخه از سینما در تلاش هستند. ما با رویکرد امیدواری به آینده به حضور خود در این صنف نگاه می‌کنیم. درست است که پیشکسوت بودن یک مزیت تلقی می‌شود، اما در این صنف اعضا با یکدیگر برابر هستند. باید میراث‌دار خوبی برای مفاخر سینمای مستند باشیم.

هادی معصوم دوست نایب رئیس این انجمن نیز گفت: کارت عضویت صنف این تشخص را به فیلمسازان می‌داد که به عنوان یک کارگردان حرفه‌ای سینمای مستند به رسمیت شناخته شود. این انجمن از سال ۷۶ فعال است و به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و موثرترین انجمن‌ها مطرح بوده است.
علی همراز خزانه دار این انجمن نیز گفت: در حیطه فعالیت صنف در راستای مرتفع شدن مسیر برای فیلم‌سازان، کارگروه‌های مختلفی تعریف شده است. از جمله کارگروه عضو گیری که تلاش داریم در آن فارغ از نگاه‌های کلیشه‌ای جاری در مستندهای تلویزیونی عمل کنیم. همچنین کارگروهی برای نمایش فیلم و برگزاری کارگاه در حال تشکیل شدن است. یکی از اصلی‌ترین وظایف صنف رایزنی، با مراکز مختلف است. در کشور مستند به فضای دولتی مرتبط شده است و ناچاریم با مراکزی وارد گفت‌و‌گو شویم که برخی از آن‌ها نگاهی اشتباه به ساخت فیلم مستند دارند. وجود برخی خط قرمزها باعث می‌شود تا هزینه برخی فیلم‌ها بازنگردد.
معصوم دوست ادامه داد: سینمای مستند در ظاهر زینت‌المجالس شده در صورتی که از پتانسیل زیادی برخوردار است و نباید آن را نادیده گرفت. ارتباط مستند ساز با بدنه اجتماع قطع است و این موضوع به این دلیل است که سینمای مستند جدی گرفته نمی‌شود. باید دید سینمای مستند تا چه اندازه از بودجه کلات سینمای کشور برخوردار است. نسبت به اهالی سینمای مستند نگاهی دست دوم روا داشته می‌شود و در نتیجه این اتفاق، ارتباط مستند ساز با بدنه اجتماع خود قطع می‌شود. باید دید تا چه اندازه تلاش شده که بستری برای دیده شدن فیلم‌های مستند فراهم شود. سینمای مستند ایران در بسیاری از زمینه‌ها دراماتیک بوده و دارای جذابیت‌های بیشماری برای مخاطبان عام است.

پریسا عشقی دبیر این انجمن نیز گفت: ارزش و جایگاه سینمای مستند امری واضح است. در حال حاضر در تاریخ معاصر سینمای مستند نقش چشم‌گیری در شکل‌گیری بدنه سینما برعهده داشته است. محل تغذیه سینمای مستند از مسیر اندیشه می‌گذرد و باید اندیشه‌های گوناگون در سینما فعالیت داشته باشند. زمانی که چنین عرصه‌ای مهیا بوده است، همواره شاهد رشد سینمای مستند بوده‌ایم. چراکه افرادی با اندیشه‌های گوناگون و با دریافت اعتمادی نسبی توانسته‌اند فعالیت‌ کنند. متاسفانه چندی است که این روند رخ نمی‌دهد و فضا برای فعالیت مستندسازان فراهم نیست. در حالی که نمایش یک فیلم مستند خوب باعث تاثیرات مثبتی در جامعه می‌شود. هیئت مدیره در تلاش است تا این جایگاه از دست رفته دوباره برای مستندسازان فراهم شود.
میثم شاه بابایی عضو هیئت مدیره نیز عنوان کرد: همانگونه که دیگر اصناف و مشاغل در سطوح مختلف دچار معضلاتی هستند، ما نیز با چنین گره‌هایی مواجه هستیم. اما ایده‌آلی را دنبال می‌کنیم که مبنا و هدف شانزدهمین هیئت مدیره انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند است. اگر بتوانیم استقلالی را برای جریان سینمای مستند ایجاد کنیم برگ برنده ما در دوران مدیریت خواهد بود. باید امر خصوصی سازی سینمای مستند رخ دهد و مستندسازان تنها وام‌دار مراکز دولتی نباشند. تلاش می‌کنیم فضایی فراهم شود تا فیلم‌سازان تنها متکی به بخش دولتی نباشند و این موضوع می‌تواند نقطه‌ای برای استمرار سینمای مستند باشد. نمایش‌های مختلفی برنامه ریزی شده است که با همکاری مراکز مختلفی صورت بندی شده است و تنها متمرکز بر همکاری با یک مجموعه نیست.
وی افزود: در دوره فعلی عقیده داریم مدیریت کردن یک جریان علمی مستقل است. در حال حاضر و در این پنج ماه تلاش کرده‌ایم مدیریت خود را منطبق با اصول جریان مدیریتی منطبق کنیم و انتظار داریم دستاوردهای موثری را برای آینده سینما به دست آوریم.

استقلال فیلم‌سازان کشورهای دیگر برای فیلمساز ایرانی وجود ندارد / نقد و بیان اجتماعی با سیاه نمایی متفاوت است

در ادامه همراز گفت: برنامه نمایش‌ فیلم‌های مستند در خانه سینما به صورت رایگان برگزار می‌شود. همچنین با بخش‌هایی وارد گفت‌و‌گو شدیم تا فیلم‌هایی که کم‌تر امکان نمایش دارند را اکران کنیم تا این موضوع برای فیلم‌سازان سودآور باشد. در پلتفرم‌ها به عنوان مرکز اصلی ارتباط با مردم، به تولید فیلم مستند بها داده نمی‌شود، در صورتی که مستندسازان می‌تواند قصه‌های خوبی تعریف کنند و به همین دلیل به دنبال گفت‌و‌گو با این مجموعه‌ها هستیم.
همراز ادامه داد: استقلال فیلم‌سازان کشورهای دیگر برای فیلمساز ایرانی وجود ندارد. نقد و بیان اجتماعی با سیاه نمایی متفاوت است. زمانی که وارد بحث دریافت پول از مراکز می‌شویم، مرکز گسترش باید همانند یک بنیاد مالی عمل کند تا فیلمسازان نیز بتوانند از نتیجه اثر خود بهره‌مند شود. گاهی سرمایه‌گذاری سیستم دولتی باعث سلب استقلال از فیلمساز می‌شود. یکی از انگیزه‌های ما این است تا طی گفت‌و‌گو مراکز را مجاب کنیم تا به عنوان یک بنیاد حمایت‌گر عمل کنند.
سپس زاهدیان بیان کرد: کارگروه‌های متعددی برای پیش برد موضوعاتی نظیر نمایش، مسائل رفاهی، آموزش، عضو گیری و… تشکیل شده است که کارهای مربوط به آن در حال انجام است. مترصد این فرصت هستیم که زمینه‌های یک حرکت پایدار را فراهم کنیم. برای مثال در کارگروه رفاهی به دنبال ساز و کار‌های قانونی برای حمایت از مستندسازان هستیم. در دوره‌ای شرکت‌های ویدئویی به ازای هر پنج فیلم خارجی که پخش می‌کردند مکلف بودند رایت یک فیلم داخلی را در اختیار بگیرند. در تلاشیم راهکاری بیابیم تا پلتفرم‌ها بتوانند فضایی را برای فعالیت مستندسازان به وجود آورند تا سبد فیلم مستند افزایش پیدا کند.
زاهدیان افزود: در تلاش هستیم تماشای فیلم مستند را توسعه داده و راهکارهای قانونی پیدا کنیم تا در سبد خانواده ایرانی، چنین آثاری نیز جایی داشته باشد. در کشورهای اسکاندیناوی یکی از بهترین ساعات به نمایش فیلم مستند اختصاص می‌یابد و آن را به عنوان یک مزیت فرهنگی مطرح می‌کنند.
این فیلمساز خاطرنشان کرد: مستندسازان فرهنگ، تاریخ و زیست انسان ایرانی را مدون می‌کنند و برای آیندگان به یادگار می‌گذارند. بخشی از این موضوع نیازمند حمایت است. در حال حاضر در این حرفه امکانات درخور و برازنده امر مستندسازی نیست. برآورد فیلم‌های داستانی با مستند قابل مقایسه نیست. اعضای این انجمن مستندسازانی هستند که امر مستندسازی را به عنوان یک مسئولیت اجتماعی دیده و این کار را بدون چشم داشت صورت می‌دهند.

پروژه‌های ملی دارای یک نام پرطمطراق است / چرا باید بسیاری از پروژه‌ها به رانت افراد مشخص تبدیل شود؟

در ادامه معصوم دوست گفت: پروژه‌های ملی دارای نام پرطمطراقی هستند. بیش از سی هزار پروژه ملی در کشور تعریف شده است. متاسفانه در عمل تنها به همین تیتر خبر اکتفا می شود. پرسش مهم این است که چه تعداد از این پروژ‌ه‌ها به مرحله اجرایی می‌رسند. در این مسیر دست اندازهای فراوانی وجود دارد که باعث می‌شود بسیاری از پروژه‌ها به رانتی برای افراد مشخصی تبدیل شود.
معصوم دوست عنوان کرد: کار صنف مطالبه گری است و صنف قدرتمند از قدرت چانه‌زنی بالا به واسطه اعضای خود برخوردار است. در این صنف هیچ‌گاه اعضای منفعلی وجود نداشته‌اند. یک صنف باید استقلال خود را حفظ کند تا در مرحله بعد بتواند مطالبه‌گر باشد. زمانی که یکپارچگی میان اعضای صنف رخ دهد، می‌توان به آینده امیدوار بود.

خلاقیت انسانی در کنار هوش مصنوعی به کار گرفته شود

به گزارش صبا، پریسا عشقی در بخشی دیگر از این نشست، در خصوص ورود فناوری‌های نوین گفت: در گذشته در مقابل ورود فناوری دیجیتال مقاومت ایجاد می‌شد اما به تدریج نسل جدید با آن آشنا شد. هوش مصنوعی نیز به همین شکل است و شاید در برخی از مقاطع حضور مستندساز را حذف کند اما می‌تواند کمک شایانی به فیلم‌سازان کند. باید خلاقیت انسانی در کنار هوش مصنوعی به کار گرفته شود. قطعا در آینده هوش مصنوعی نقش بسیار مهمی در سینمای مستند خواهد داشت و باید در این زمینه برنامه‌های آموزشی مختلفی پیش‌بینی شود. آشنایی نداشتن با تکنولوژی روز باعث حذف عده‌ای از سینماگران خواهد شد.