جبار آذین منتقد و کارشناس در گفت‌وگو با خبرنگار سینما صبا گفت: در پاسخ به اینکه در شرایط فعلی مهمترین مشکل فرهنگ و هنر چیست و دولت جدید در حوزه جدید با چه راهکاری می‌تواند مشکل را حل کند؟ گفت: فرهنگ، هنر و به طبع آن سینما و سایر هنرهای مرتبط به با مشکلات بسیاری رو به روست که علت اصلی آن کمبود نیروهای متخصص و کارشناس هنری در پست‌های مدیریت فرهنگی است.

وی با تاکید بر اینکه مهمترین مشکل هنر و هنرمندان کشور علاوه بر نبود نیروهای کارشناس در پست‌های مدیریتی، تولیدات ضعیف و متوسطی است که تامین کننده نظرات مردم نیست، اظهار داشت: مخاطب اصلی فرهنگ، هنر و سینما مردم هستند و اگر نظر مدیران و هنرمندان بر نظر مردم ارجحیت پیدا کند، مسبب نوعی انحصار، سلیقه‌گرایی و دوری از مردم می‌شود که متاسفانه در عرصه سینما و فرهنگ و هنر کشور شاهد آن هستیم.

جبار آذین با بیان اینکه متاسفانه اداره فرهنگ و هنر در کشور به صورت هدفمند، قانونمند و یکپارچه نیست، تاکید کرد: در این حوزه با ده‌ها تشکل و سازمان رو به رو هستیم که هر کدام مدعی راهبری فرهنگ هستند، ولی هیچ‌کدام در مسیر خاص و نظر مردم به درستی حرکت نمی‌کنند و این موازی‌کاری گاه رقابت‌های کوری را ایجاد کرده که مانع تولید آثار خوب و مناسب برای مردم می‌شود.

وی ادامه داد: ما از یک طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را به عنوان متولی قانونی فرهنگ، هنر و سینما درکشور داریم و از طرفی سازمان‌هایی مثل حوزه هنری، صداوسیما و تشکل‌هایی مثل سازمان اوج وجود دارند که هر کدام ساز خودشان را می‌زنند و راه خودشان را می‌روند. به همین علت نوعی ملوک الطوایفی در عرصه فرهنگ و هنر به وجود آمده که لازم است از طریق متولی قانونی یعنی وزارت ارشاد با سپردن کرسی هنر به یک وزیر کاردان و متعهد و متخصص همچنین معاونت‌هایی با همین ویژگی‌ها در وزارت ارشاد، نوعی وحدت رویه در جهت عملکردهای فرهنگی و هنری در کشور شکل بگیرد.

این منتقد با بیان اینکه فرهنگ، هنر، سینما و همه هنرهای مرتبط، نیازمند یک نوع انقلاب فرهنگی و معنوی در این حیطه هستند، گفت: انقلاب در عرصه فرهنگ و هنر به معنای تغییر بنیادین در این حوزه‌هاست که برای ایجاد این حرکت باید مدیران، هنرمندان و حتی منتقدان، رسانه‌ها و مردم حضور داشته باشند و بر مبنای نظرهای این طیف‌ها، حرکتی درست، هدفمند و قانونمند در سینما و فرهنگ و هنر شکل بگیرد که نتیجه آن خدمت به جامعه باشد نه خدمت به عده‌ای که به دنبال کاسبی در فرهنگ و هنر هستند و نه کسانی که می‌خواهند از طریق هنر، کارهای سیاسی انجام دهند یا دیگرانی که دنبال پست و مقام هستند. این موارد از آفت‌های فرهنگ و هنر است.

وی در ادامه تاکید کرد: در چهار دهه اخیر اکثرا  افرادی در عرصه فرهنگ و هنر به عنوان متولی وزارت ارشاد یا معاونت سینمای یا رئیس سازمان سینمایی انتخاب شدند که عمدتا با مسئولین دولتی هم‌سوی سیاسی بودند یا اینکه به هر دلیلی از میان سیاسیون انتخاب شدند و مبنای این گزینش‌ها فرهنگ، هنر و تخصص نبوده است. این در حالی است که آنها باید از بدنه هنر و سینما انتخاب شوند.

این کارشناس فرهنگی تاکید کرد: چنین افرادی باید اهل فرهنگ بوده و فرهنگ‌شناس، هنرشناس و سینماشناس باشند و در این زمینه تخصص و دانش داشته باشند، نه به صرف اینکه در یک دوره‌ای جزو یک ستاد انتخاباتی بوده‌اند یا رفاقتی داشته‌اند یا هم‌حزبی بوده‌اند، به عنوان وزیر، مدیر یا رئیس انتخاب شوند. چنین افرادی به دلیل نبود دانش مرتبط، عملکرد ضعیفی خواهند داشت و به این حوزه لطمه خواهند زد.

آذین با اشاره به اینکه وزیر یا مدیر علاوه بر سیاست و دانش عمومی باید هنر را هم بشناسد، گفت: فردی که به عنوان مدیر و وزیر انتخاب می‌شود باید دارای دانش عمومی باشد. سیاست بشناسد، اقتصاد بداند، جامعه را بشناسد و اعتقادات جامعه را باور داشته باشد ولی این موارد نباید فدای منافع‌ و بازی‌های سیاسی و رفاقتی شود. از همین رو اگر قرار است اتفاق مبارکی در عرصه فرهنگ و هنر و سینما رخ دهد، باید حرکتی بزرگ و اساسی یا همان انقلاب فرهنگی در این عرصه به وجود بیاد که شامل تغییر آگاهانه و هدفمند مسئولان اصلی فرهنگ و هنر کشور مثل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، ضمن اینکه نباید دیگر جریان‌ها به صورت خودمختار و ملک‌الطوایفی برای خود آثار هنری تولید کنند و  وزارت ارشاد قانونی را نادیده بگیرند و چیزهایی تولید کنند که با سیاست‌های وزارت ارشاد هماهنگ نیست.

وی تاکید کرد: فیلم‌هایی در حوزه هنری تولید می‌شود که منطبق با آیین نامه های وزارت ارشاد نیست و بیشتر از اینکه در خدمت مردم باشد، در خدمت سیاست و گروه‌های سیاسی است و این‌ها آسیب‌هایی است که به فرهنگ و هنر کشور وارد شده است.

آذین با اشاره به اینکه باید همزمان با تامین مدیران شایسته، لایق، کاردان، متعهد و متخصص در عرصه هنر، کار کارشناسی صورت گیرد، گفت: هنرمندان بسیاری در سال‌های اخیر بیکار بودند یا اجازه ورود و تولید آثار هنری پیدا نکردند، چون اکنون در عرصه فرهنگ و هنر نوعی نگاه انحصارگرا باعث شده که تولیدات خاص توسط تیم‌های خاص در اولویت تولید قرار گیرند، در حالی که پیش‌تر در سینما شاهد تولید فیلم‌های متعدد در همه زمینه‌ها بودیم  ولی در سالهای اخیر صرفا یک تعداد فیلم خاص با اهداف خاص تولید می‌شود که بسیاری از هنرمندان به خاطر همین رویکرد بیکارند و با مشکلات معیشتی روبه رو هستند.

وی با تاکید براینکه هنرمندان شهرستانی دچار مشکلات بیشتری نسبت به هنرمندان تهرانی هستند، بیان کرد: هنرمندان شهرستانی حتی دیده نمی‌شوند و اجازه ورود به عرصه هنر در سطح کشور را پیدا نمی‌کنند. باید به همه این موارد توجه شود تا یک حرکت درست، قانونمند و بهینه در عرصه فرهنگ و هنر شکل گیرد.

آذین با اشاره به اینکه فرهنگ، هنر و سینمای کشور برای تغییرات اساسی و بنیادی به نفع جامعه، به معماران و معماری نوین احتیاج دارد، تاکید کرد: اگر این اتفاق نیفتد و فقط چند نفر تغییر کنند و تعدادی آثار هنری تولید شود، بازار هنر به ظاهر گرم می‌شود بدون اینکه هیچ نوع هدف اساسی در سینما و هنر محقق شود.

وی ادامه داد: اگر قرار است به راستی فرهنگ و هنر کشور در جهت باورها و اعتقادات مردم شکل گیرد، باید تغییرات همزمان مدیریتی، فکری، فرهنگی و رسیدگی به امورهنری، فرهنگی و معیشتی هنرمندان با رویکرد توجه به نظرات ملی و مردمی شکل گیرد. این اتفاق به سهولت و سادگی رخ نخواهد داد و موانع و مشکلات فراوانی پیش رو خواهد بود و احتمالا بسیاری از افراد در مقابل این حرکت می‌ایستند چون در مقابل منافع آنها خواهد بود اما لازمه تحقق آن، قبل از هرچیز ایجاد چند کارگروه ویژه است که باید همزمان با فعالیت در عرصه و بدنه فرهنگ و هنر کشور با دقت، حوصله و کارشناسی برنامه‌هایی را جهت اجرا تهیه و تدوین کند.

آذین اظهار داشت: باید درهای فرهنگ و هنر آگاهانه و هدفمند به روی اهالی فرهنگ و هنر متعهد و متخصص باز شود و از فعالان و نظریه‌پردازان هنر و اساتید فرهنگ و هنر برای تحکیم و تثبیت فرهنگ و هنر استفاده شود و همزمان با فعالیت روزمره در عرصه فرهنگ و هنر به صورت جدی برنامه‌هایی به نفع مردم تولید شود. همزمان با برنامه سازی و اجرای کار فرهنگ و هنر توسط مدیران صادق و متعهد باید پاکسازی در جامعه هنر هم صورت بگیرد تا بتوان در ایران اسلامی آثاری منتطبق با خاص و نظر و سلیقه مردم تولید شود.

وی در پایان گفت: در دولت چهاردهم نیاز است این نوع توجه و تفکر و تغییرات اساسی محقق شود، در غیر این صورت همان رویه قبلی با ظواهر جدید ادامه خواهد داشت و عوامل ناسالم با نزدیک شدن به افرادی که در فضای فرهنگ و هنر مشغول هستند همه چیز را آلوده خواهند کرد. این اتفاقات باید همزمان با مشارکت و عزم و جزم هنرمندان، مدیران و مردم اتفاق بیافتد به شرط آنکه آگاهی، اعتماد و اعتقاد به خواست مردم در اولویت قرار بگیرد.

مهدیه مالکی