امروز ۱۲ مهر ۱۴۰۳ ساعت ۱۲:۴۵
به گزارش خبرنگار رادیو و تلویزیون صبا، رویکرد سازمان صدا و سیما به مقوله برنامه‌های کارشناسی و تخصصی در طی دوران جدید و توجه به غنای فرهنگی در شبکه‌های مختلف، این سازمان و برنامه‌های تولیدی آن را در معرض نگرش تازه‌ای در نزد طیف‌های مختلف قرار داده که ضمن بررسی محتوایی، توقعات تازه و متفاوتی را نیز به وجود آورده است.
اهمیت حفظ و نگهداری فرهنگ بومی و خرده فرهنگ‌های متصل به هم در رسانه ملی از درجه ارزش بسیار بالایی برخوردار است که به هر بهانه و مناسبتی انتظار از این سازمان آن است که بتواند علاوه بر حفظ، به گسترش و انتقال فرهنگ در همه ابعاد کمک کند و در این میان فرهنگ دینی و مذهبی با توجه به ظرافت‌های موجود در آن و تاثیرگذاری که بر سبک زندگی آحاد مردم دارد از اهمیت ویژه‌تری برخوردار است که دقت مضاعف و کارشناسی‌های عمیق‌تری را از هر لحاظ می‌طلبد.
ایام سوگواری و عزاداری سید و سالار شهیدان، ابا عبدالله (ع) نه تنها در ایران بلکه در سرتاسر جهان همراه با برگزاری برنامه‌های خاص عزاداری است که هر کدام از این عزاداری‌ها به تناسب فرهنگ جمعی و خرده فرهنگ‌های بومی، جغرافیایی و قومی به شکل‌های مختلف برگزار می‌شود.
از دیرباز برگزاری آیین سنتی «تعزیه» یکی از شیوه‌های انتقال مفاهیم و ماجراهای واقعه کربلا و عاشورا است که همواره با استقبال عموم مردم همراه بوده است و در بافت سنتی ایران جایگاه قابل قبول و پر اعتنایی داشته که به رغم گسترش انواع رسانه، کماکان به عنوان یک عنصر رسانه‌ای (نمایشی) و محبوب مسئولیت انتقال وجوه مختلف وقایع کربلای سال ۶۱ هجری به نسل‌های بعد را به عهده دارد. این گونه از انواع رسانه، علاوه بر تاریخ کهن و پر فراز و نشیب -که گاه با محدودیت‌های بسیار طاقت فرسایی توسط حاکمان رو به رو بوده- از وجوه مختلف هنری چون ادبیات، طراحی لباس، طراحی صحنه و بازیگری و موسیقی و … همراه است که هر کدام تاریخ مختص به خود را پشت سر گذاشته است.
فارغ از همه ابعاد روایی و تاریخی و حسی و عاطفی، یکی از وجوه هنری آیین سنتی تعزیه، وجه «موسیقیایی» آن است که در طول اجرای تعزیه به دو شکل متفاوت از هم پدید و ایجاد می‌شود؛ شکل اولیه آن پدیداری آوا و نواهای شخصیت‌های اجرا کننده تعزیه است که هر کدام به تناسب شخصیت و موقعیت از لحن و آوا و نوایی موسیقیایی در دستگاه، گوشه و مقام‌های خاص استفاده می‌کنند و شکل دوم آن ایجابی است که باز هم در موقعیت‌های مختلف با استفاده از آلات موسیقی نواخته می‌شود و این نوع به کار‌گیری موسیقی نیز تابع شرایط و لحظه‌های خاص از تعزیه بر مبنای متن اجرا است که به همراهی مخاطبان در لحظه‌های حسی و عاطفی و حماسی کمک در خور شانی می‌کند.
برنامه «مجلس واقعه» عنوان برنامه‌ای است که شبکه نسیم از روز اول محرم با کارگردانی آریا عظیمی نژاد و به تهیه کنندگی مصطفی احمدی روی آنتن برده و آریا عظیمی نژاد علاوه بر اینکه در این برنامه کارشناس مجری برنامه است تجربه کارگردانی را نیز می‌خواهد به کارنامه خود اضافه کند.
ویژگی اصلی «مجلس واقعه» علاوه بر نمایشی بودن، پژوهش محور بودن آن است که کارشناس برنامه طی گفت‌وگوهای تخصصی با عوامل با تجربه و باسابقه اجرای تعزیه سعی می‌کند وجوه موسیقیایی تعزیه را بیشتر نمایان کند و به این وجه هنری نهفته در آیین سنتی تعزیه بیشتر بپردازد.
طراحی صحنه این برنامه و موقعیت شکل گرفته برای گفت‌وگو کاملا در محیطی متناسب با اجرای شبیه خوانی که معروف به «تکیه» است و آریا عظیمی نژاد هرشب یا به عبارتی در هر مجلس، طی گفت‌وگو با اهالی هنر شبیه خوانی و تعزیه به وجه تاریخی یکی از شخصیت‌های کربلا می‌پردازد.
نورپردازی و استفاده از جلوه‌های رایانه‌ای تصویربرداری و تدوین و اضافه کردن افکت‌های خاص به صحنه‌های نمایش درکنار زیبایی‌های روایی و نمایشی که مخاطب با آن روبه رو است توانسته است بر جذابیت‌های بصری «مجلس واقعه» بیافزاید و در میان برنامه‌های سوگواری و عزاداری برای اباعبدالله (ع) در تلویزیون جایگاه خاص و فرهیخته محوری را به خود اختصاص دهد.
توجه عوامل تولید و شبکه نسیم به این وجه از فرهنگ و آیین سنتی (تعزیه) و پرداختن به روایت تاریخی آن با استفاده از کلام و نقل صاحبان سنتی این هنر، درجه‌ای از اعتبار را به این برنامه نسبت به سایر برنامه‌ها بخشیده است که به سهولت می‌توان گفت این برنامه علاوه بر آنکه یک برنامه مناسبتی ویژه ایام محرم است بلکه یک برنامه فرهنگی در حوزه فرهیختگانی نیز به شمار می‌رود که تاکنون کمتر به این حوزه پرداخته شده است و عموما هنرمندان و پیشکسوتان عرصه نمایش آیینی تعزیه پیش از این نسبت به ساخت چنین برنامه ای در رسانه ملی متوقع بودند.
ایستادن یک مجری در سطح کارشناس زبده موسیقی در یک سو و حضور نامدارترین شخصیت‌های نمایش تعزیه و شبیه خوانی در سوی دیگر که از همه استان‌های کشور در این برنامه گرد هم آمدند؛ علاوه بر جذب مخاطب عام و شیفته به نمایش تعزیه، اهالی هنر موسیقی و نیز تئاتر و نمایش را نیز مجذوب خود کرده که این یک اتفاق بسیار خوب برای تولید برنامه های تخصصی تلویزیونی است و اثبات می‌کند که می‌توان با تکیه بر عوامل فرهنگی و تخصصی و کارشناسی همه ذائقه‌هارا گرد هم جمع کرد.
اساس و محور حرکتی برنامه «مجلس واقعه» بر مبنای معرفی یکی از مولفه‌های فرهنگ آیینی کشور است که گرچه به عنوان یکی از آثار فرهنگی معنوی در جهان ثبت شده اما در هجوم دوران مدرن و گسترش انواع رسانه و انواع فرهنگ‌ها شاید کمی مغفول باقی مانده و این برنامه بنا به رسالت رسانه‌ای که در شبکه نسیم احساس شده است تلاش دارد تا ضمن پرداختن به وجه حماسی شخصیت‌های کربلا بتواند به معرفی و انتقال تاریخ تعزیه نیز کمک کرده باشد.
مضاف بر آنچه که به عنوان یک پژوهش مستند و یا از منظر نمایشی و هنری می‌توان به مجلس واقعه نگریست، آنچه که قابل ملاحظه است و شاید از همه بخش‌های برنامه نیز جذاب‌تر باشد، اجرای واقعی نمایش تعزیه در هر مجلس و هر شب است که با تمام ابعاد شبیه خوانی و تعزیه در تکیه و محل برنامه «مجلس واقعه» به اجرا در می‌آید و مخاطب ضمن مشاهده تعزیه به سوگواری و عزاداری نیز می‌پردازد و بر اساس یکی از اشعار موسیقیایی این آیین و تیتراژ آغازین این برنامه «غرض، بحرعزاداری به پا گردیده این مجلس- بکا ابکاء تباکا شاهد این مدعا باشد»
عزیزالله محمدی
لینک کوتاه خبر
میزان امتیاز شما به این خبر؟
Loading...
یک نظر