به گزارش صبا، امیرعلی نصیری، منتقد و مدرس دانشگاه در یادداشتی نوشت: روزنامه‌نگاری در ایران، همچون بسیاری از عرصه‌های دیگر، با چالش‌های جدی و متعددی روبرو است. این چالش‌ها، از محدودیت‌های قانونی و خودسانسوری گرفته تا فشارهای اقتصادی و اجتماعی، بر کیفیت و کمیت تولیدات خبری تأثیر گذاشته‌اند. در این یادداشت، تلاش می‌شود تا با نگاهی واقع‌بینانه به این چالش‌ها (به‌ویژه از زاویه رسانه‌های سینمایی) پرداخته شود.

[محدودیت‌های قانونی: زنجیری بر پای حقیقت]

یکی از بزرگترین موانع پیش روی روزنامه‌نگاری در ایران، قوانین و مقررات دست و پاگیر است. قوانین مطبوعاتی موجود، اغلب به گونه‌ای تدوین شده‌اند که فعالیت روزنامه‌نگاران را محدود می‌کنند. این محدودیت‌ها، موجب خودسانسوری در میان روزنامه‌نگاران شده و از تنوع و عمق اخبار و گزارش‌ها کاسته است.

[فشارهای اقتصادی: بحران معیشت و تهدید استقلال]

فشارهای اقتصادی نیز یکی دیگر از چالش‌های مهم روزنامه‌نگاری در ایران است. بسیاری از رسانه‌های ایرانی، به دلیل مشکلات مالی و کاهش درآمدهای تبلیغاتی، با بحران روبرو هستند. روزنامه‌نگاران یا حق ‌تالیف نمی‌گیرند، یا اگر بگیرند بسیار ناچیز است. این وضعیت، باعث شده است که روزنامه‌نگاران تحت فشار باشند تا به هر قیمتی خبر تولید کنند و به دنبال جذب مخاطب بیشتر باشند. در این شرایط، رعایت اصول حرفه‌ای روزنامه‌نگاری در اولویت قرار نمی‌گیرد و خبرهای زرد، جایگزین اخبار دقیق و موثق می‌شوند و مخاطب بیشتری را جذب خود می‌کنند.

[فشارهای اجتماعی و سیاسی: خط قرمزهایی که جابجا می‌شوند]

فشارهای اجتماعی و سیاسی نیز بر روزنامه‌نگاران ایرانی تأثیر گذاشته است. جامعه ایرانی، جامعه‌ای سنتی و مذهبی است و برخی از موضوع‌ها حساسیت‌ برانگیز هستند. روزنامه‌نگاران برای پوشش این موضوعات، باید احتیاط زیادی به خرج دهند و از ترس واکنش‌های منفی، از انتشار برخی اخبار خودداری کنند.

[فقدان آموزش حرفه‌ای و استانداردهای کیفی]

یکی دیگر از چالش‌های مهم در حوزه روزنامه‌نگاری ایران، فقدان آموزش حرفه‌ای و استانداردهای کیفی است. بسیاری از روزنامه‌نگاران بدون گذراندن دوره‌های آموزشی تخصصی وارد این حرفه می‌شوند و این امر بر کیفیت تولیدات خبری تأثیر می‌گذارد. رشد روزافزون رسانه‌های اجتماعی نیز عامل دیگری در این زمینه شده است. همچنین، نبود استانداردهای مشخص برای ارزیابی کیفیت اخبار و گزارش‌ها، باعث شده است که اخبار نادرست و شایعات به سرعت در جامعه منتشر شوند.

[راهکارهایی برای بهبود وضعیت]

برای بهبود وضعیت روزنامه‌نگاری در ایران، چه کارهایی می‌توان کرد؟

اصلاح قوانین مطبوعاتی: قوانین مطبوعاتی باید به گونه‌ای اصلاح شوند که از آزادی بیان حمایت بیشتری کنند و به روزنامه‌نگاران اجازه دهند تا بدون هرگونه ترس یا خودسانسوری، به وظیفه خود عمل کنند.

حمایت از رسانه‌های مستقل: دولت باید از رسانه‌های مستقل حمایت کند و به آن‌ها اجازه دهد تا بدون دخالت دولت فعالیت کنند.

تقویت آموزش‌های حرفه‌ای روزنامه‌نگاری: باید به آموزش‌های حرفه‌ای روزنامه‌نگاری اهمیت داده شود و استانداردهای مشخصی برای ارزیابی کیفیت اخبار و گزارش‌ها تدوین شود. در زمینه ادبیات سینمایی، انجمن نویسندگان و منتقدان می‌تواند موثر باشد.

شفافیت و پاسخگویی: دولت باید شفاف و پاسخگو باشد و به پرسش‌های روزنامه‌نگاران پاسخ دهد.

توسعه فرهنگ نقد و گفت‌وگو: باید فرهنگ نقد و گفت‌وگو در جامعه تقویت شود تا روزنامه‌نگاران بتوانند آزادانه به نقد و بررسی مسائل بپردازند.

در نهایت، می‌توان گفت که روزنامه‌نگاری در ایران، با وجود همه چالش‌ها، همچنان زنده و پویاست. روزنامه‌نگاران ایرانی، با وجود همه محدودیت‌ها، تلاش می‌کنند تا صدای مردم باشند و حقایق را به آن‌ها بگویند. با این حال، برای بهبود وضعیت روزنامه‌نگاری در ایران، نیاز به تلاش همه‌جانبه و همکاری همه بخش‌های جامعه است.

نشر اول: روزنامه صبا