به گزارش خبرنگار موسیقی صبا، گروه آذربایجانی آیلان به سرپرستی توحید حاجی بابایی از پیشگامان این هنر-ورزش آیینی بوده و با داشتن هفت مقام جایزه اولی در فستیوال های فولکلور فرانسه، روسیه، بلغارستان، جمهوری چک، اتریش و ایتالیا و یکبار جایزه دومی اسپانیا و یکبار جایزه سومی گرجستان، پرافتخارترین گروه آیینی داخل کشور به‌حساب می‌آید.این گروه در صحنه های مختلف داخلی بارها درخشیده و جشنواره های بین المللی آیینی-سنتی تهران هم چهار بار بعنوان گروه منتخب برگزیده شده است.

آیلان چندی پیش در تالار وحدت اجرای ویژه را برگزار کرد و به این بهانه با توحید حاجی بابایی سرپرست گروه و ندا ریحانی تهیه کننده گپی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

***در مورد کنسرت اخیری که برگزار کردید توضیح دهید؟

توحید حاجی بابایی: نام کنسرتی که برگزار کردیم، سونای به معنای ماه آخر بود که در ابتدا این اجرا را در اسفندماه سال گذشته در برج آزادی برگزار کردیم و در تاریخ ۳۰ شهریور نیز در تالار وحدت به روی صحنه رفتیم.

***علت نام‌گذاری سونای چه بود؟

توحید حاجی بابایی: سونای یک ریشه فرهنگی بسیار غنی در فرهنگ آذربایجان دارد و بنده اولین بار با این مفهوم در رمان آواوا استاد ناصر منظوری آشنا شدم و مفهوم آن به این شکل است که ماه و خورشید به عنوان دو معشوقه اواخر شهریورماه و درست در زمانی که ماه به قدر کامل خودش می‌رسد، لحظه‌ای که خورشید غروب می‌کند و ماه طلوع می‌کند، لحظه‌ای است که ماه و خورشید به عنوان دو معشوقه یکدیگر را می‌بینند و مجدداً تا آخر تابستان سال آینده از هم دور می‌شوند و این نام‌گذاری، مربوط به ریشه فولک است و این نام در قدیم در آذربایجان‌ها، یک مفهوم ولنتاین آذربایجانی داشته و روز عشاق بوده است. ضمن اینکه این مفهوم نجومی با زندگی مردم نیز گره خورده و به شکلی که آخر تابستان فرا می‌رسید و فصل برداشت به اتمام می‌رسید و فصل برگزاری مراسم خواستگاری و جشن‌ها آغاز می‌شده است.

*** به دلیل اینکه فضای شاد کنسرت نمایش داده شود، این نام را انتخاب کردید؟

توحید حاجی بابایی: ما می‌خواستیم که سناریوی سونای را به مخاطب برسانیم و صرفاً به دلیل شاد بودن آن نبوده است.

***فکر می‌کنید که در رساندن این مفهوم به مخاطب موفق بودید یا خیر؟

توحید حاجی بابایی: با توجه به استقبالی که هم در برج آزادی و هم در تالار وحدت صورت گرفت، حس می‌کنم در رساندن این مفهوم به مخاطب موفق بودیم. البته تمام سعی ما بر این است که در اجراهای بعدی بهتر و موفق‌تر ظاهر شویم.

*** اجرای تالار وحدت تمدیدی کنسرت سال گذشته گروه بود؟

ندا ریحانی: ما در ابتدا قصد داشتیم در تالار وحدت اجرای خودمان را برگزار کنیم اما شرایط بدین صورت پیش رفت که ابتدا در برج آزادی به روی صحنه برویم و در نهایت تالار وحدت را برای اجرای گروه انتخاب کنیم.

قرار است کنسرت دیگری را برگزار کنید یا خیر؟

توحید حاجی بابایی: به احتمال فراوان اجرای مجدد سونای را در آینده خواهیم داشت.

ندا ریحانی: قصد ما بر این است که در شهرهای مختلف کشور نیز از جمله تبریز و کیش اجراهایی را برگزار کنیم و اگر مجوز اجرای کنسرت در این شهرها داده شود، حتماً اجراهایی را در شهرستان‌ها خواهیم داشت.

مدیریت هنری کنسرت برعهده شما بود و یا اینکه یک تیم پشت این کار بود؟

توحید حاجی بابایی: بله؛ بنده به عنوان مدیر هنری صحنه و سرپرست و موسس گروه، کارهای کلی آن با بنده بود اما طبیعتاً گروه حدود ۷ نفر از مربیان بانوان گروه که اساتید گروه نیز هستند، در اجرا بودند و در قسمت اجرایی برنامه کمک زیادی به بنده کردند اما این سناریوی کلی و نشان دادن این مفهوم با دکور، موسیقی، گوینده و رقص‌هایی که داشتیم که با سناریویی که می‌خواستیم نشان دهیم متناسب باشد، برعهده بنده بود.

*** من فکر می‌کنم با این کار می‌خواستید آن اداب و رسوم این منطقه از کشور را زنده کنید.

توحید حاجی بابایی: بله؛ به هر حال گروه آیلان یک گروه هنری، ورزشی و فرهنگی است و تعریف کردن و بازخوانی سونای، مسئولیت فرهنگی این گروه است.

ندا ریحانی: به نظر من از نظر ایده پردازی، بخش توجه به موضوع فرهنگی، بسیار مهم‌تر از بخش هنری کار بوده است. در این اثر تمام اتفاقات فولک روایت می‌شود و تمام اتفاقات فرهنگی روایت می‌شود و تنها به ارزش‌های هنری که توجه نشده است که تمام این موارد با توجه به اتفاقات زمانی روایت می‌شود و با رقص‌ها و حرکات مختلف و نورپردازی به نمایش درمی‌آید.

***به نظر من اجرا، یک اجرای سنگین بود و شما در عین حال باید به تمام اتفاقات روی صحنه توجه می‌کردید و پشت هر بخشی از اجرا، یک ایده‌ای بود. برای هر پارت از اجرا، زمان زیادی گذاشته شده بود؟

توحید حاجی بابایی: رقص‌هایی که ما اجرا کردیم، بدین صورت نبود که تنها در یک سال تمام آن‌ها کار شده باشد و شاید ۱۸ پارت رقص داشتیم و شاید تنها یکی از آن‌ها مربوط به ۱۰ سال گذشته باشد و یا لباس‌هایی که برای اجرا انتخاب شده بود، بیشتر از ۱۵ دست لباس بود. اما ما با توجه به داشته‌هایی که از رقص‌های مختلف در گروه داشتیم، هر کدام از آن‌ها را برای یک فصل انتخاب کردیم. به عنوان مثال ما رقص نعلبکی داریم که این رقص بعد از سونای و در فصل پاییز اجرا شد.

***خانم ریحانی شما در گذشته خبرنگار و روابط عمومی بودید و در حال حاضر وارد فضای تهیه‌کنندگی شدید. یک مقدار راجع به این موضوع توضیح دهید؟

ندا ریحانی: البته این اجرا، نخستین اجرایی نیست که بنده تاکنون به عنوان تهیه‌کننده حضور داشتم و در تعدادی از اجراها نیز به عنوان تهیه‌کننده در کنار دیگر عوامل بودم. اما در حوزه موسیقی بانوان، نخستین تجربه تهیه‌کنندگی بنده بود.

به دلیل اینکه متأسفانه در اجراهای بانوان مشکلات زیادی وجود دارد و پروسه تولید و به اجرا رساندن یک اجرای بانوان، بسیار دشوار است. بنده از سال‌های گذشته گروه آیلان را می‌شناختم و پس از اینکه متوجه شدم قرار است چنین اجرایی از این گروه برگزار شود، تنها به دلیل اینکه کمکی به این گروه کرده باشم، تهیه‌کنندگی آن را به عهده گرفتم و بسیار نیز کار دشواری بود. ما در حال حاضر داریم در مورد اجرای بانوان صحبت می‌کنیم از یک سطح کیفی که ما از آن راضی نیستیم اما به هر حال وجود دارد. شما زمانی که یک کار موزیکال را بصورت عام اجرا می‌کنید، آن اجرا را به مدت ۳۰ یا ۴۰ شب به روی صحنه می‌برید اما پس از چند شب اجرا، هزینه‌هایتان مستهلک شده و عملاً اجرا به سوددهی می‌رسد اما این موضوع در اجراهای بانوان اتفاق نمی‌افتد به دلیل اینکه نهایت به شما اجازه برگزاری یک یا دو اجرا بدهند. از طرفی به دلیل پیچیدگی‌هایی که وجود دارد، این موضوع بسیار سخت است و من چقدر باید بر روی این کار سرمایه‌گذاری کنم. ضمن اینکه دوستانی نیز از شورای بازبینی حضور پیدا می‌کنند و نگاهی به این مسئله دارند که حتی به جزئیات بررسی می‌کنند. درسته که به کیفیت اجراها نگاه می‌کنیم اما باید ببینیم که داشته‌هایمان در حوزه بانوان چیست و تا چه اندازه توانمندی و همینطور فرصت سرمایه‌گذاری وجود دارد. ما هم دوست داریم که بهترین طراحی صحنه را داشته باشیم اما اتفاقاتی که رخ می‌دهد، یک سرمایه‌گذاری عجیب و غریب می‌خواهد که برای اجرای بانوان منطقی نیست. از طرفی اجرای سونای بازبینی آن سه مرتبه تکرار شد البته شاید یک بخشی از این بازبینی‌ها کمک زیادی به کیفیت اجراها کند اما واقعیت این است که باید ببینیم در اجرای آن چقدر توانایی داریم. به هر حال این مشکلات برای سایر گروه‌های بانوان نیز وجود دارد و شاید برای گروه ما بسیار آسان‌تر بوده اما واقعاً گروه‌های بانوان با پیچیدگی‌ها و فشار روانی زیادی به روی صحنه می‌روند. در بخش مجوزها، مجوز اجرای زنده ما تنها یک هفته پیش از اجرا صادر شد و همینطور مجوز پوستر نیز تنها سه روز قبل از اجرا صادر شد و با این شرایط چگونه می‌توانیم تبلیغات کنیم و بلیت فروشی انجام دهیم. این گروه به دلیل اینکه چندین سال است که فعالیت می‌کند و هرساله برنده جایزه جشنواره آیین سنتی می‌شود و گروه شناخته شده‌ای است و مخاطب خودش را دارد اما اگر گروهی تازه کار بخواهد اجراهای خودش را به مخاطب نمایش دهد، عملاً یک کار نشدنی است. در نتیجه اگر اعتراضی هم به این مسائل کنیم، تنها اعلام می‌کنند که به هر حال قرار است کنسرت بانوان برگزار شود و حساسیت‌های زیادی بر روی اجراهای بانوان وجود دارد. تمامی اعضای گروه مقید به قوانین جمهوری اسلامی هستند و با پذیرش تمامی اتفاقاتی که برایشان وضع شده، فعالیت می‌کنند و واقعا سنگ‌اندازی بیش از اندازه برای اجرای گروه‌های بانوان را درک نمی‌کنم.

***این اجراها مختص به بانوان است و هیچ کدام از آقایان قرار نیست این اجراها را از نزدیک مشاهده کنند. چه لزومی دارد که حتما قبل از اجراها بازبینی صورت گیرد؟

ندا ریحانی: واقعا دلیل این موضوع را نمی‌دانم و حتی به رنگ جوراب اعضای گروه نیز ایراد گرفتند و ما حتی برای پوستری که برای داخل سالن طراحی کرده بودیم، فیگور یک خانم در حین حرکت کردن بود و این عکس، صرفا یک فیگور بود و ما قرار بود این پوستر را تنها در سالنی که قرار بود فقط بانوان در آن حضور پیدا می‌کنند به نمایش بگذاریم اما در کمال تعجب باز هم مجوز آن پوستر صادر نشد و علی‌رغم صحبت‌های بنده، اما متأسفانه مجوز انتشار آن پوستر را صادر نکردند. در مورد پوشش اعضای گروه نیز باید بگویم که همان پوششی است که شما در اجتماع می‌بینید و تنها اعضای گروه در زمان اجرا از سرپوش به جای روسری استفاده می‌کنند.

***با تمام این اوصاف، رغبتی پیدا می‌کنید که مجدداً به روی صحنه بروید؟

ندا ریحانی: این مسائل، بیشتر به اعضای گروه مربوط می‌شود و موارد و چالش‌هایی است که اعضای گروه با آن مواجه هستند و این عزیزان نیز تمام زندگی‌شان وابسته به این گروه است پس ناچار هستند که با این شرایط به روی صحنه روند و بنده تنها به آن‌ها در اجرای هرچه بهتر برنامه کمک می‌کنم. اما در شرایط مشابه، به نظر من نه از لحاظ سرمایه‌گذاری مالی و نه از لحاظ اتفاقات معنوی، به صرفه نیست و به شخصه ترجیح می‌دهم این وقت چندبرابری که برای اجرای بانوان گذاشتم، برای یک اجرای معمولی بگذارم و به طبع، بازخورد آن بیشتر است و تبلیغات بهتری می‌توانم انجام دهم و مطمئن هستم که از لحاظ مالی در شرایط بهتری خواهم بود. اگر این بچه‌ها نباشند که به عشق کارشان مسیر هنری‌شان را ادامه می‌دهند، به هیچ عنوان به صرفه نیست.

توحید حاجی بابایی: در واقع بیشتر دغدغه فرهنگی هنری داریم و از جنبه اقتصادی، خیلی به صرفه نیست و به هیچ عنوان در این کنسرت‌ها سوددهی وجود ندارد.

***راجع به شکل‌گیری گروه آیلان توضیح دهید؟

توحید حاجی بابایی: بنده موسس گروه آیلان هستم و تاکنون در بیش از ۱۵ کشور اجرا داشتیم و در جشنواره‌های خارجی و مسابقه‌ای از جمله، پاریس، وین، پراگ، ریمینی، وارنا، سن پترزبورگ رتبه اول و در جشنواره بارسلونا رتبه دوم را کسب کردیم. البته این نکته را هم اضافه کنم که ما تعداد پرفورمرمان در اجرای سونای، ۸۱ نفر بود و ۲ نفر گروه موسیقی و ۱ نفر نیز به عنوان گوینده حضور داشتند و جمعا نفراتی که به روی صحنه آمدند، ۸۴ نفر بودند که عدد قابل توجهی است. در مورد کلمه آیلان نیز باید بگویم که آیلان به معنی ماه چرخان است که این کلمه نیز ریشه در مفاهیم عمیق فولک دارد و به دلیل وابستگی به ماه، با کلمه سونای نیز ریشه مشترک دارد.

***چه اتفاقی رخ داد که تصمیم به شکل‌گیری گروه موسیقی گرفتید؟

توحید حاجی بابایی: بنده از کودکی به ورزش و هنر علاقه داشتم. مدرک لیسانسم را در رشته مهندسی پلیمر از دانشگاه امیرکبیر گرفتم و همینطور مدرک فوق لیسانس را از دانشگاه تهران گرفتم اما در کنار تحصیل، فعالیت ورزشی و فرهنگی را نیز ادامه می‌دادم. از سال ۱۳۸۶ و پس از اینکه وارد تهران شدم، هنرجویانی داشتم که کم‌کم رشد کردند و به مرحله‌ای رسیدند که حس کردم می‌توانیم یک برند معتبری باشیم که نام آیلان را برای آن انتخاب کردیم و پس از آن نیز تعداد زیادی برنامه‌های داخلی و خارجی نیز برگزار کردیم.

***اتاق فکری داشتید که به شما در این مسیر کمک کند یا خیر؟

توحید حاجی بابایی: قطعا گروه پیشکسوتان و اساتید خودش را دارد به عنوان مثال برای اجرای سونای، اساتید بانوان ما هم از لحاظ هنری و اجرایی و هم از لحاظ روانی و پشتیبانی کمک بسیار زیادی کردند. که جا دارد از افرادی چون لیلا رضایی، مارال طریحی، آیناز تقی نواز، عارفه ضیائی، آیدا گرمچی نیز تشکر کنم.

ندا ریحانی: البته دو نفر از دوستان که از کارگردانان صحنه هستند نیز دعوت کردیم و نظرات خودشان را ارائه کردند که از این دو عزیز بسیار سپاسگزارم. در مورد بخش موسیقی نیز سرکار خانم شیما شاه محمدی نوازنده و آهنگساز خوب کشور نیز تشریف آوردند و مشاوره موسیقی دادند و در تنظیم قطعات به ما کمک کردند.

*** انتخاب شما برای گروه‌های موسیقی، تسهیل‌گیری، سابقه گروه و یا علاقه شخصی برای کار با گروه بوده است؟

ندا ریحانی: برای بنده نه بخش درآمدزایی و نه بخش بزرگ بودن پروژه اهمیتی ندارد بلکه وجه انسانی و فرهنگی کار برایم بسیار باارزش‌تر است. گروه آیلان و آقای حاجی بابایی را از سال‌های گذشته می‌شناسم و واقعا از نزدیک شاهد بودم که چقدر تلاش می‌کنند و این موضوع برای من بسیار ارزشمند است. به دلیل اینکه شما یک گروهی را خلق می‌کنید و حفظ آن و اینکه بطور مداوم بتواند آثاری را خلق کند و بر روی صحنه باشند و بسیار مهم است و نشان می‌دهد که این گروه پتانسیل‌های بالایی دارد علاوه بر اینکه آرتیست آن، آرتیستی است که اولویت نخست ایشان کارشان است. بنده در چندین سال گذشته در ذهنم بود که کارهایم را به بخش بانوان منتقل کنم و در این بخش فعالیت کنم و در نظر داشتم که هر هفته یک برنامه مختص بانوان خیلی عالی داشته باشیم اما مدتی بعد متوجه شدم که این خاص وجود ندارد و هنوز در سیستم بخش دولتی این خاص وجود ندارد و بسیار مشکل است به دلیل اینکه ما تنها یک سالن (تالار وحدت) برای اجرای بانوان داریم و سالن برج آزادی به دلیل وجود تنها ۲۰۰ صندلی عملاً خیلی کاربرد ندارد و شما زمانی که یک پروژه به این بزرگی را به روی صحنه می‌برید، یک سالن با ظرفیت ۲۰۰ نفر به صرفه نیست. به همین علت، عملا تنها تالار وحدت را در اختیار داریم و این سالن نیز درگیر موضوعات مختلفی است و شاید جمعه‌های انگشت شماری باشد که به اجرای بانوان اختصاص پیدا کند. به هر حال آن ایده‌ای که داشتم عملی نشد و پس از آن نیز درگیر ویروس کرونا بودیم و پس از آن نیز برای چند هنرمند خانم اقدام کردم که بتوانیم از خارج از کشور به ایران بیاوریم و اعلام کردند که این موضوع شدنی نیست و خواننده و نوازنده خانم نمی‌تواند از خارج از کشور به ایران بیاید. اما در نهایت خدا را شاکرم که به همراه گروه آیلان و سونای به روی صحنه رفتیم.

*** کار با گروه بانوان سخت است؟

توحید حاجی بابایی: بانوان گروه آیلان بسیار مسئولیت پذیر و با پشتکار فراوان هستند البته بخش آقایان گروه نیز به همین صورت هستند و به نظر من بحث آقا و خانم خیلی مطرح نیست. تمام نفراتی که بر روی صحنه رفتند و یا حتی پشت صحنه بودند و ما را کمک کردند، واقعاً از جان و دل مایه گذاشتند و واقعا از همکاری با آن‌ها لذت بردم و بسیار مسئولیت پذیر هستند.

***ماهیت این کنسرت – نمایش چیست و استارت آن از کجا زده شد؟

توحید حاجی بابایی: کلیت این کنسرت – نمایش، یک مفهوم فرهنگی در قالب رقص‌های آیینی آذربایجان بیان می‌شود. در قسمت‌هایی از این اجرا، دیالوگ و همینطور شعر داشتیم و لباس‌های مختلف و دکور متناسب با سونای داشتیم. در دکور از ماه و خورشیدی به عنوان دو معشوقه استفاده کردیم.

درختی داشتیم که با توجه به فصل‌ها رنگ‌های آن‌ها تغییر می‌کرد که در ابتدای هر فصل نیز گوینده داشتیم و ایشان تقریباً اول هر فصل سناریو و اتفاقاتی که قرار است در آن فصل رخ دهد را بیان می‌کرد. سونای از ابتدای پاییز شروع شد و به مفاهیم دوری ماه و خورشید و حزن و اندوهی که در آن وجود داشت رسید و مقداری رقص‌های ملایم‌تر انجام شد و به زمستان رسید و دو خواهر چله‌ای که داشتیم و رقص‌های لزگی که انجام شد و به فصل بهار رسید و تکم گردانی، نوید بهار آمدن فصل بهار رسیدیم. در ابتدای بهار نیز مجدداً ماه و خورشید را نزدیک به هم می‌دیدیم. اما از نظر فولک به دلیل اینکه در ابتدای بهار هوا ابری بوده، این مفهوم به آن صورت بولد نشده اما در سناریو، رقص ماه و خورشید را نیز داشتیم. در نهایت به فصل تابستان رسیدیم و رقص‌های شاد و رقص انگور را به عنوان برداشت محصول داشتیم و پس از آن، به سونای رسیدیم و اجرا به پایان رسید.

*** گروه آیلان به چه صورت به کشورهای خارجی معرفی شد؟

توحید حاجی بابایی: طبیعتاً از اجراهای داخلی آغاز شد و اجراهای داخلی نیز از مراسم‌های غیررسمی و سپس رسمی آغاز شد و از لباس‌ها و رقص‌هایی که به گروه اضافه شد و همچنین ساخت کلیپ‌هایی از اجراها و در نهایت آپلود شدن در فضای مجازی آغاز شد. در نهایت نیز برای شرکت در یک فستیوال خارجی اقدام کردیم و پس از آن با گروه‌های کشورهای مختلف تعامل کردیم و به جشنواره‌های مختلف دعوت شدیم.

***چه اتفاقی رخ داد که از مهندسی به سمت تشکیل گروه آیلان رفتید؟

توحید حاجی بابایی: به نظر من رقص آذربایجانی یک نوع مهندسی است اما از کودکی به فیلد هنری و ورزشی علاقه زیادی داشتم.

*** گروه آیلان از چه تعداد هنرمند تشکیل شده است؟

توحید حاجی بابایی: ما طبیعتاً اعضای گروه را از بین هنرجویانی که داریم و افرادی که در کلاس‌های ما شرکت کردند انتخاب می‌کنیم و این ۸۱ هنرمندی که در این اجرا حضور داشتند، تنها افرادی بودند که برای اجرای سونای انتخاب شدند و گروه آیلان در قسمت آقایان نیز بسیار پرتعداد هستند. به عنوان مثال برای جشنواره آیین‌های سنتی سال ۱۳۹۸ به همراه ۶۰ نفر از آقایان در محوطه تئاتر شهر به روی صحنه رفتیم. اکثر نفرات گروه آیلان در تهران هستند اما تعدادی دیگر از هنرجویان ما در شهر تبریز و همینطور در برلین، تورنتو، آمریکا و انگلیس نیز حضور دارند.

***برای اجاره سالن به مشکلی برخورد نکردید؟

ندا ریحانی: اصلی‌ترین مشکل ما سالن بود و از سال گذشته که اجرای برج آزادی را برگزار کردیم، درخواست اجرای زنده در تالار وحدت را دادیم و حدود یک سال منتظر ماندیم تا مجوز اجرای زنده در تالار وحدت صادر شود و آن هم حدود یک ماه قبل از اجرا، اعلام کردند که اجراهای بانوان در تالار وحدت که به صورت اجراهای نمایشی می‌باشد، متوقف شده و خوشبختانه با همکاری‌ها و حمایت‌های جناب آقای اله‌یاری توانستیم اجرای تالار وحدت را داشته باشیم و خدا را شاکرم که ظرف مدت ۳۰ دقیقه تمامی بلیت‌ها به فروش رفت و ما مجدداً درخواست تمدید کنسرت را داریم اما سالنی برای اجرای تمدیدی این کنسرت وجود ندارد. ما به هیچ عنوان دوست نداریم که به بخش دولتی فشار بیاوریم و اگر هر سالن دیگری نیز وجود داشت، آن را انتخاب می‌کردیم اما متأسفانه تنها در تالار وحدت، برج آزادی و فرهنگسرای نیاوران اجازه برگزاری کنسرت بانوان را می‌دهند. متأسفانه سالن فرهنگسرای نیاوران ظرفیت زیادی برای حضور اعضای گروه بر روی استیج ندارد و طبیعتاً نمی‌توانیم در آن سالن اجرا داشته باشیم. از طرف دیگر، اجرای کنسرت گروه‌های بانوان ساعت ۱۴ می‌باشد و طبیعتاً این ساعت، جزو ساعات سوخته سالن محسوب می‌شود اما همان هزینه‌ای که در ساعات شب از گروه‌های دیگر موسیقی دریافت می‌کنند، از گروه‌های بانوان نیز دریافت می‌کنند. البته که برای این اجرا همانطور که هزینه‌های اجرا بالا بود، یک مقداری تخفیف برای گروه قائل شدند اما در مجموع، شانس فروش شما در ساعات شب بسیار بیشتر از ساعت ۱۴ می‌باشد. من در نهایت می‌خواهم از جناب آقای جمالی تشکر کنم که ایشان تا لحظه آخر پای اجرا ما ایستادند و اعلام کردند که شما تحت هر شرایطی اجرای خودتان را برگزار کنید و اگر ایشان با ما همکاری نمی‌کردند، دچار مشکلات زیادی می‌شدیم ایشان علی‌الخصوص در پروسه اخذ مجوز کمک بسیار زیادی به ما کردند.

*** برنامه آینده گروه در یک سال آینده به چه صورت است؟

توحید حاجی بابایی: ما در واقع دوست داریم که تا پایان سال جاری اجرای سونای را مجدداً در تهران برگزار کنیم و همینطور اگر شرایط مهیا شود، قطعاً در شهرستان‌ها نیز اجراهایی را خواهیم داشت. ضمن اینکه به صورت موازی در حال کار بر روی سناریوی دیگری برای سال‌های آینده هستیم. همچنین یکسری برنامه‌های دیگر نیز برای اجرا در خارج از کشور داریم.

مینا آتشی