مریم عظیمی/روزنامه صبا؛ «ساعت بیولوژیک» عنوان فیلم مستندی به کارگردانی زهرا شاهین‌فر است که در بخش نیمه بلند هجدهمین جشنواره سینماحقیقت حضور دارد. با وی درباره این اثر گپ‌وگفتی داشته‌ایم.

ساخت مستند چگونه برای شما آغاز شده است؟
تحصیلات من تئاتر و ادبیات نمایشی است و کار حرفه‌ای من هم در زمینه تئاتر بوده اما آشنایی من با مستند از کارگاه‌های آموزشی مرکز گسترش به نام کارگاه‌های از نوشتار تا گفتار شروع شد و در آنجا بود که من به این زمینه علاقه‌مند شدم. البته بعدها کار تبلیغاتی و سفارشی در زمینه فیلم انجام دادم ولی این اثر اولین کار حرفه‌ای من در زمینه فیلمسازی است.

«ساعت بیولوژیک» به چه موضوعی می‌پردازد و به کدام دسته از آثار مستند تعلق دارد؟
این اثر را می‌توان به نوعی یک اتوبیوگرافی نامید اما نه با آن تعریفی که راجع به اتوبیوگرافی هست. به این دلیل که موضوع این مستند دغدغه خود من بود و این سوال که با نزدیک شدن سنم به اواخر دهه ۳۰ و در واقع ۴۰ سالگی آیا باید از این امکان باروریم استفاده کنم و بچه‌ای به دنیا بیاورم یا نه! بدین ترتیب این موضوع را به عنوان یک طرح ارائه دادم و کم کم که شروع به پرداخت آن کردم دیدم از آنجایی که دغدغه خودم است باید درون خود دنبال آن بگردم و خودم را به عنوان نماینده‌ای از تمام زنان در نظر بگیرم و از گذشته خودم شروع کنم تا حال و آینده‌ای که ممکن است در آن بچه وجود داشته باشد و یا نه. همانگونه که از اسم فیلم مشخص است واژه ساعت بیولوژیک به زمان و دورانی در خانم‌ها اطلاق می‌شود که امکان بارداری دارند و بعد از آن دیگر این امکان را نخواهند داشت برخلاف مردان که این امکان برایشان بسیار طولانی‌ مدت‌تر است. ما در این مسیر پیش رفتیم مستند از بچگی خودم شروع می‌شود اینکه خودم در چه شرایط، خانواده‌ و دوره تاریخی به دنیا آمده‌ام و بعد به چند مسئله مهم پیرامون این قضیه می‌پردازیم از جمله موضوعات محیطی، شرایط روانی پدر و مادر و چالش‌هایی که بعد تولد کودک ایجاد می‌شود و در زمینه رشد، تربیت و مسائل اقتصادی اش نیز هست و همه این‌ها را یکی یکی بررسی می‌کنیم. در این مستند و با آدم‌های هم سن و سال خودم نیز راجع به این موضوع صحبت و مصاحبه کرده‌ام که در طول مستند نظراتشان را می‌شنویم.

آیا به وجه علمی ماجرا نیز پرداخته‌اید؟
بله ما یک متخصص زنان در فیلم داریم که مورد مصاحبه قرار گرفتند و در قسمت پژوهش نیز از بسیاری اطلاعات‌شان استفاده شده است. زمانی که مستند در مرحله پژوهش بود من سعی کردم اکثر مقاله‌های مطرح دنیا در این زمینه را مطالعه کنم و خوب نکته‌هایی که باید اشاره می‌شد در زمینه آگاهی بخشی به زنان را در نظر گرفتم. متاسفانه در اطراف‌مان می‌بینیم که زنان متاسفانه بر خلاف پیشرفت علم و دانش همچنان آگاهی زیادی ندارند و ما سعی کردیم این اثر را به عنوان یک هشدار و اشاره‌ای برای مشتاق کردن آدم‌ها برای مطالعه در این زمینه ارائه دهیم.

کل پروسه مطالعاتی مصاحبه‌ها و پژوهش تا اتمام تولید فیلم چقدر طول کشید؟
از زمانی که من طرح را شروع کردم پس از پژوهش فیلمنامه و چالش‌های تولید حدود دو سال طول کشید.

آیا در زمینه تولید چالش‌هایی داشتید و اینکه مرکز گسترش در زمینه تهیه همکاری کرده است؟
این اثر در واقع تهیه شده در خود مرکز گسترش است و طرحی که ما به مرکز دادیم مورد قبول قرار گرفت و مرحله به مرحله با آنها پیش رفتیم و در واقع هزینه ساخت آن با مرکز و تحت نظارت خود مرکز بوده است.