به گزارش خبرنگار موسیقی صبا، رضا شایسته رهبر ارکستر و آهنگساز سال‌هاست سرپرستی ارکستر بزرگ چکاوک را بر عهده دارد و طی سال‌های گذشته فعالیت‌های متعددی را برای اجرا و بازخوانی آثار بزرگان موسیقی کشورمان داشته است. با او به بهانه اجرای دی‌ماه این ارکستر در تالار وحدت گفت‌گویی کرده‌ایم که می‌خوانید.

درباره اجرایی که به تازگی در تالار وحدت برگزار کردید توضیح دهید؟

این اجرا، متفاوت‌تر از اجراهای گذشته بود و حدود ۸۰ درصد قطعات را برای نخستین بار پس از انقلاب اجرا کردیم. سعی کردم که در این کنسرت مقداری فضا را تغییر دهیم به دلیل اینکه کار موسیقی اصیل و فاخر، مخاطبان خاص خودش را دارد و بیشتر علاقه‌مندان به این نوع موسیقی، نسل دهه ۷۰ به قبل هستند. در این اجرا سعی کردیم قطعاتی را اجرا کنیم تا بتوانیم تمامی نسل‌ها را با خود همراه کنیم. متأسفانه نسل ۷۰ به بعد، به سراغ خوانندگان نسل جوان رفتند و با آثار فاخر و اصیل ارتباط چندانی برقرار نمی‌کنند. ضمن اینکه بسیاری از آثاری که در گذشته اجرا شده‌اند، ممنوعیت اجرا دارند به دلیل اینکه توسط خواننده‌های پیش از انقلاب اجرا شده‌اند اما آهنگساز و شاعر این آثار همچنان مشکلی ندارند. ما می‌خواستیم در این کنسرت به مخاطبان یادآوری کنیم که موسیقی ما فضای شاد و محتوا دارد و سعی کردم با تغییرات جزئی مانند اضافه کردن سازهای درامز، گیتار و… این برنامه را اجرا کنیم.

شما برای این اجرا از خواننده جدیدی بنام مهرداد پیکرزاده استفاده کردید. دلیل این انتخاب چه بود؟

آقای مهرداد پیکرزاده از خوانندگان خوب کشور هستند که یک آلبوم بسیار موفق نیز به نام کیمیامهر داشتند که اثر یکی از آهنگسازان و نوازندگان فاخر ملی کشور استاد فضل‌الله توکل است. البته متأسفم که هنرمند توانمندی مانند آقای پیکرزاده باید پس از سال‌ها برای بار دوم روی صحنه برود.

شما در یکی از مصاحبه‌هایتان گفتید ارکستر چکاوک همتای ارکستر ملی ایران است. با توجه به مشکلات متعددی که ارکسترهای باسابقه همچون ارکستر ملی با آن روبروست سوالم این است که در شرایط کنونی شما برای ادامه فعالیت با چه چالش‌هایی روبرو هستید؟

بله، با نظر شما موافق هستم که شرایط به شدت سخت است و ما به سختی داریم به راه خودمان ادامه می‌دهیم. در حال حاضر نیز ارکسترهای سمفونیک و ملی با تمامی حمایت‌های دولتی باز هم با مشکلاتی مواجه هستند و برخی از ارکسترها با ادغام مواجه شدند و با این اوصاف چه انتظاری از ارکستر چکاوک که در بخش خصوصی فعالیت می‌کند دارید. به گواه بسیاری از اساتید موسیقی و کارشناسان ارکستر چکاوک، یک ارکستر ملی برای کشور است و تمام موسیقی‌ها برای بنده قابل احترام هستند اما بعضاً صحبت شده که صدادهی و ارکستر به مراتب بهتر شده است.

اداره کردن یک ارکستر در شرایطی که اسپانسری وجود ندارد، تا چه اندازه می‌تواند سخت باشد؟

اداره کردن ارکستر در صورت نداشتن اسپانسر کار بسیار سختی است. ما متأسفانه هیچ حمایتی نداریم و اسپانسرها همیشه به دنبال خوانندگان پاپی هستند که مردم از آن‌ها بیشتر استقبال می‌کنند و متأسفانه اسپانسری که بخواهد از یک ارکستر حمایت کند، بسیار کم است. اما انتظاری هم که بنده دارم این است که حداقل سازمان‌ها و نهادهای ذی‌ربط به ما کمک کنند. به عنوان مثال شهرداری تهران و سازمان زیباسازی اگر بتواند تنها ۴ بیلبورد در سطح شهر برای یک ارکستر اختصاص دهد و مبلغی برای این کار از ارکستر دریافت نکند، کمک بزرگی کرده است. همچنین اگر تلویزیون شهری تالار وحدت و همین‌طور برنامه نیستان رادیو فرهنگ برای برگزاری کنسرت ارکستر چکاوک اطلاع رسانی کنند، کمک بزرگی به ما می‌کنند.

در این سال‌ها به چه صورت توانستید هزینه‌ها را تأمین کنید؟

بیشتر این هزینه‌ها از محل بلیت فروشی تأمین شده و در برخی مواقع نیز از جیب خودمان بابت فعالیت ارکستر هزینه کرده‌ایم. هزینه ارکستری حدود ۴۰ نفره برای اجرا در تالار وحدت مبلغی در حدود ۲۵۰ میلیون تومان است. به همین دلیل واقعاً از فعالیت در ارکستر خسته شده‌ام. شما ببینید چرا هر ارکستری که شروع به فعالیت می‌کند، بعد از حدود ۲ یا ۳ سال به فعالیت خودش پایان می‌دهد؟ قطعاً یکی از اصلی‌ترین دلایل این اتفاق، هزینه‌های سنگین اجرای زنده است و متأسفانه حمایتی نیز از این ارکسترها نمی‌شود. در کشورهای دیگر دولت حامی موسیقی‌های پرمحتوا و اصیل آن کشور است.

ارکستر چکاوک خوانندگان زیادی را معرفی کرد اما چرا همکاری‌تان را با آن‌ها ادامه ندادید؟

ما با تمامی این عزیزان دوست و همکار هستیم. به عنوان مثال امسال در جشنواره موسیقی فجر حضور داریم و قرار است از خوانندگانی که در کنسرت‌های گذشته با ما فعالیت داشتند، استفاده کنیم. به هرحال باید به خواننده فضا دهیم. هر خواننده‌ای با برگزاری یک کنسرت و همچنین با حمایت رسانه‌ها نسبتاً مطرح می‌شود و در این فاصله چندین آلبوم و تک آهنگ منتشر می‌کند و شناخته‌تر می‌شود تا زمانی که مجدداً به ارکستر برگشت، بتواند گیشه موفق‌تر و مخاطبان بیشتری داشته باشد.

شما به عنوان مدیر آموزشگاه موسیقی چکاوک نیز مشغول به فعالیت هستید. اداره کردن آموزشگاه موسیقی در شرایط کنونی کشور به چه صورت است؟

در حال حاضر تعداد آموزشگاه‌های موسیقی بسیار زیاد شده و بنده به یاد دارم در اواخر دهه ۶۰ زمانی که کلاس می‌رفتیم، در تهران حدود ۴ یا ۵ آموزشگاه موسیقی بیشتر وجود نداشت اما در حال حاضر شرایط به کلی تغییر کرده و شما در یک محله تعداد زیادی آموزشگاه موسیقی می‌بینید. از یک طرف اتفاق خوبی است اما از طرفی بسترهای لازم وجود ندارد به دلیل اینکه تعداد معلمان خوب در آموزشگاه‌ها بسیار کم هستند و همین‌طور درصد بالای این آموزشگاه‌ها به صورت اجاره‌ای است و مدیران این آموزشگاه‌ها توان پرداخت اجاره را ندارند و مجبور هستند از افرادی در مجموعه استفاده کنند که معلمان درجه یک نیستند و بعضاً هنرجویان پیشرفته هستند و به دلیل اینکه درصد کمتری به آن‌ها پرداخت کنند، این اتفاق رخ می‌دهد. به طور کلی با ادامه این روند، متأسفانه به آموزش موسیقی ما لطمه بزرگی وارد می‌شود.

وضع آموزش در موسیقی به چه صورت است؟

متأسفانه آموزش ما به هیچ وجه خوب نیست و به همین علت خروجی خوبی نداریم. شما زمانی که نوازنده خوبی داشته باشید، مطمئن باشید خروجی آن آموزش خوب خواهد بود.

معیارهای شما برای حضور افراد در ارکستر چکاوک به چه صورت است؟

برای من در وهله نخست، اخلاق نوازنده مهم است. در وهله دوم نیز بحث توانمندی در نواختن ساز مورد نظر مهم است. به طور کلی هنرمندان روحیه حساسی دارند و به طبع باید اخلاق نوازنده‌ها خوب باشد تا بتوانند با ۴۰ نفر دیگر تعامل برقرار کنند. دلیل اینکه تاکنون توانستیم این ارکستر را پابرجا نگه داریم این است که سعی کردیم اخلاق را سرلوحه کارمان قرار دهیم. مسئله دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که در جشنواره‌ها برای نوازندگان شرط گذاشته‌اند که در گروه‌های دیگر حضور نداشته باشند، اما به دلیل کمبود نوازندگان حرفه‌ای، این شرایط قابل اجرا نیست.

تاکنون با خواننده‌های مشهور نیز در ارکستر کار کرده‌اید؟

بله بنده با دوست خوبم جناب آقای بهرام حصیری در سال ۱۳۹۰ دو شب در تالار وحدت برنامه اجرا کردم و همچنین با آقای محمد معتمدی در برج میلاد و آقای علیرضا افتخاری همکاری کردم اما پروژه‌ای که در آن با آقای افتخاری همکاری کردم، متأسفانه به سرانجام نرسید و بنده نیز مقصر آن اتفاق نبودم. البته یک پروژه‌ای هم قرار بود به همراه مهدی بهزاد پور و جناب استاد ایرج همکاری داشته باشیم اما متأسفانه مجوز آن اجرا در تهران برای هر دو عزیز صادر نشد. همچنین برنامه‌های ارگانی نیز داشته‌ایم که با آقای سالار عقیلی بر روی صحنه حضور پیدا کردیم.

کار کردن با خواننده‌های مطرح راحت‌تر است و یا خواننده‌های تازه کار؟

به نظر من تفاوتی ندارد و تمام این عزیزان خواننده هستند و کارشان را انجام می‌دهند و جایگاه و شأن این عزیزان مشخص است. این مسئله مطرح بودن یا نبودن را قبول ندارم و در بحث مطرح شدن، مطمئنا پارامترهایی دست به دست هم دادند که آن خواننده مطرح شده است. ما در حال حاضر خواننده‌های خوبی داریم به عنوان مثال خواننده‌ای که در این کنسرت با ما همکاری کردند، به دلایلی مطرح نشدند اما این موضوع باعث نمی‌شود که بگوییم کار کردن با آن‌ها دشوار است.

برنامه‌های ارکستر چکاوک تا پایان سال به چه صورت خواهد بود؟

ما به امید خدا در جشنواره موسیقی فجر امسال حضور خواهیم داشت و صحبت‌هایی هم در رابطه با حضور ارکستر چکاوک در جشن خانه موسیقی شده و اگر اتفاق خاصی رخ ندهد، حتما در این جشن نیز حضور خواهیم داشت.