مهدیه مالکی/صبا: محمدرضا مقدسیان، روزنامه نگار، منتقد سینما و مدرس دانشگاه، وظیفه سینمای ایران را مراقبت از استعدادهای جوان شکفته شده در جشنواره دانست تا با فراهم آوردن شرایط لازم بتوانند فیلم های بعدی خود را با همان کیفیت بسازند. با مقدسیان چشم انداز سینمای ایران به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

با توجه به وجود فیلم های موفق در جشنواره فیلم فجر ۴۳ چشم انداز سینمای ایران را چگونه می بینید و چقدربه آینده فیلم های سینمایی امیدوار شدید؟
و شکی نیست که یکی از غنی ترین مخازن برای کشف سینماگرها و فیلم‌های جذاب کشور خودمان است و مصداق آن تعداد زیاد فیلم اولی‌هایی است که در هر دوره از جشنواره به سینمای ایران معرفی می‌شوند مثلا امسال فیلم «بچه مردم» و «رها» که هر دو فیلم اولی هستند جزو بهترین فیلم‌های جشنواره فجر بودند.

پس در واقع می‌توان به نسل جوان و فیلم اولی امید داشت؟

بله، نسل جوان ما استعداد و ایده‌های زیادی دارد به گونه ای که در جشنواره امسال شاهد رشد جدی در زمینه استفاده از فناوری‌ها بودیم مشخصا فناوری‌هایی که به واسطه فیلم «موسی کلیم‌الله» وارد ایران شد یا ساختار فیلم «بچه مردم» که سطح جهانی داشت و تلاش‌هایی روایی جدید فیلم «رها» یا فیلم‌هایی همچون «خدای جنگ» که به مقوله ملی می‌پردازند که در فضای ژانر بود و کاملا مولفه‌های ژانر را رعایت کرده بود یا استفاده از هوش مصنوعی در فیلم «صیاد» برای نزدیک کردن صدای بازیگران به شخصیت‌های واقعی تاریخ.

شما هم‌چنان به نسل جوان و تازه وارد سینمای ما امید دارید. در طی چند سال اخیر سینماگران فیلم اولی بسیاری درخشیدند که این ایام غایب هستند.

آنچه در هر دوره چراغ جشنواره را روشن نگه می‌دارد همین امیدهای اندکی است که در جشنواره دیده می‌شود با وجود این امیدها، نگرانی‌هایی نیز وجود دارد که آیا سینمای ایران می‌تواند از این استعدادها و امیدها مراقبت کند و شرایطی را فراهم کند تا بتوانند فیلم‌های بعدی خود را نیز با همین کیفیت بسازند. نکته این است که ساز وکار اصلی سینمای ایران یا مجال ساخت فیلم‌های جدید را به این فیلم‌سازها نمی‌دهد یا آنها را به سمت ساخت فیلم‌های کمدی هدایت می‌کند یا به سمت ساخت فیلم برای نهاد و ارگان خاص (البته اشکالی وارد نیست اگر فیلم‌ساز خلاقیت شخصی خود را نیز لحاظ کند) اما آنچه نگران کننده است از بین رفتن خلاقیت دردل این ساختارهاست.

اگر همین سال‌های اخیر را بررسی کنیم تعدادی فیلم‌ساز جوان، بعد از ساخت فیلم اول در فراموشی فرو رفتند. راهکار پیشنهادی شما چیست 

بله، طی ده سال اخیر جشنواره شاهد تعداد بسیار زیادی فیلم‌ساز بوده‌ایم که دیگر خبری از این فیلم‌سازها نبود یا نتوانسته‌اند آن خلاقیت را تکرار کنند در حالی که این افراد توامندی و خلاقیت لازم برای تولید فیلم را دارند ولی شرایط برای بروز این خلاقیت‌ها فراهم نمی‌شود بنابراین باید جریان بعد از جشنواره مورد واکاوی قرار گیرد که چطور این استعدادها را مراقبت کنیم که نه نادیده قرارگرفته شوند و نه لوس شوند که هر دو این موارد به ضرر آنها خواهد بود.

موافقید که امسال در بخش جلوه‌های ویژه امیدوارکننده بودیم؟

امسال هم امیدهایی در جشنواره ویژه در بخش فناوری‌ها و شکل جدید کارگردانی و نگاه گرافیکی و فرمی و حتی استعدادهای از لحاظ فیلم‌نامه و ساخت فیلم بر اساس ژانر وجود داشتند که فقط ده درصد از فیلم‌های اکران شده در جشنواره را شامل می‌شود.چشم‌انداز سینمای ایران امیدوار‌کننده خواهد بود اگر از تنگ نظری فاصله گرفته و اجازه دهیم صداها و لحن‌های مختلف وارد فضای سینما شود البته این موضوع ربطی به حاکمیت ندارد بلکه سازو کار سینما مانع چنین اتفاقی است و به خاطر فشارهای اقتصادی که در سینما وجود دارد فیلم‌سازها را شبیه هم می‌کند بنابراین باید مراقب باشیم استعدادها به واسطه رفتار شابلونی و الگوهای کلی نسوزانیم و کاری نکنیم این استعدادها به فیلم‌سازان معمولی و مکانیکی تبدیل شوند. سینمای ایران می‌تواند امیدبخش باشد به شرطی که توان مراقبت کردن از استعدادها و ستاره‌های نو‌ظهور خود را داشته باشد..