یونس بهرامی/صبا: این فهرست پنج کتاب ۲۰ سال اخیر که در این باب نوشته شده را معرفی می‌کند که بعضا توصیه‌هایی هم برای حل وضعیت دارند.

۱.چرا سیاستمداران درباره‌ی تجارت دروغ می‌گویند… و آنچه لازم است در مورد آن بدانید (Why Politicians Lie About Trade . . . And What You Need to Know About It)

دیمیتری گروزوبینسکی

کتاب گروزوبینسکی به‌عنوان راهنمای آدمهای عادی برای فهم تجارت بین‌الملل تبلیغ شده، و با زبانی کمتر آکادمیک و فنی با مخاطب حرف می‌زند. این نویسنده که خودش از مقامات سابق بخش تجارت دولت استرالیا بوده نشان می‌دهد چطور سیاست‌های تجاری روی زندگی شهروندان عادی تاثیر می‌گذارد. هدف این است مخاطب بعد از خواندنش آنقدری مطلع باشد که بداند وقتی دفعه‌ی بعدی لابی‌گرها و قانون‌گذاران درباره‌ی تجارت صحبت می‌کنند منظورشان چیست و بتواند استدلال‌ها را از هم سوا کند. به‌هرحال، می‌نویسد، «حتی اگر هم علاقه‌ای به سیاست‌های تجاری نداشته باشید ولی آنها روزبه‌روز بیشتر به دخالت در زندگی شما علاقه‌مند می‌شوند».

۲.جنگ‌های تجاری همان جنگ‌های طبقاتی‌اند (Trade Wars Are Class Wars)

متیو سی کلاین و مایکل پتیس

نویسندگان، اقتصادنویس‌های هفته‌نامه‌ی Barron و استاد امور مالی در دانشکده‌ی مدیریت جوآنگهوآ، تاریخ سه دهه‌ی گذشته‌ی آمریکا، چین و آلمان را بررسی می‌کنند تا بگویند آشفتگی در سیاست تجاری جهانی را فقط زمانی می‌توان درک کرد که آن را نه علت بلکه معلول سیاست داخلی اقتصاد کشورهای بزرگ ببینیم. آنها نشان می‌دهند «توازن در کالا و خدمات تحت تاثیر ذخایر، سرمایه‌گذاری و جریان سرمایه است، و نه، آنطور که ترامپ فکر می‌کند، بر اثر توازن‌های تجاری دوجانبه بین کشورها.»

۳.بدبیاری‌های دردانه‌ترین ملت‌ها: منیت‌های درگیر، زیاده‌خواهی‌ها، و آشفتگی اساسی سیستم تجارت جهانی (Misadventures of the Most Favored Nations: Clashing Egos, Inflated Ambitions, and the Great Shambles of the World Trade System)

پاول بلوشتاین

گزارش موشکافانه‌ی بلوشتاین از مذاکرات چندجانبه‌ی تجاری در دوحه — که هیئت تحریریه‌ی فایننشال تایمز آن را «یک مسخره‌بازی پرکش‌وقوس و طولانی‌مدت در صحنه‌ی سیاست‌گذاری جهانی» خواند — چه بسا اگر شش سال بعد آن را می‌نوشت (وقتی سازمان تجارت جهانی مذاکرات را مختومه اعلام کرد) خیلی پربسامدتر می‌شد. این روزنامه‌نگار کهنه‌‌کار در مسائل اقتصادی تصویری از عقب‌نشینی‌های پرتکرار و ناامیدی‌های پیاپی در این مذاکرات می‌سازد و درعین‌حال جزییات زیادی هم از کاراکترهای درگیر در این مذاکرات مشخص می‌کند. یکی از مضامین قابل‌توجه کتاب، این است که «سازمان تجارت جهانی در مدیریت مذاکرات عملکردش فاجعه است».

۴.انداختن نردبان: استراتژی توسعه در چشم‌انداز تاریخی (Kicking Away the Ladder: Development Strategy in Historical Perspective)

هاجون چانگ

مطالعه‌ی چانگ روی فشارهای همیشگی‌ای است که بر کشورهای درحال‌توسعه اعمال می‌شود تا «سیاستهای درست» و «نهادهای خوب» ساخته و در ریل توسعه پیشرفت کنند. این سیاست‌ها اغلب تجویز همان نسخه‌هایی‌ست که قرنها روی بزرگ‌ترین قدرتهای آنگلو-آمریکن جواب‌گو بوده. او در تحلیلش عقاید «ماخوذ از تئوری (مثلا اینکه تجارت آزاد به نفع همه‌ی کشورهاست)» را به چالش می‌کشد و می‌گوید در عمل، شاید این سیاست برای کشورهای درحال‌توسعه مناسب نباشد.

این کتاب توسط انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد و با ترجمه‌ی زهرا کریمی موغاری و همکاران در دسترس است.

۵.هیچ تجارتی آزاد نیست: تغییر مسیر، رویارویی با چین، و کمک به کارگران آمریکا (No Trade Is Free: Changing Course, Taking on China, and Helping America’s Workers)

رابرت لایتهیزر

این کتاب از مکتب «حمایت‌گرایی» در اقتصاد دفاع می‌کند و لایتهیزر هم خود نماینده‌ی امور تجاری آمریکا در دولت اول ترامپ بوده است که ۲۰۱۸ بر چین اعمال تعرفه کرد. او در این کتاب می‌نویسد «پافشاری روی تجارت مطلقا آزاد» در دو دهه‌ی گذشته برای آمریکا مصیب‌بار بوده، و آمریکا «مثل همه‌ی اقتصادهای بزرگ» توسط «حمایت‌گرایی و اغلب با پول دولتی» ساخته شده است. به‌هرحال دید بلندمدت حزب جمهوری‌خواه این است که آمریکا در آینده باید از اقتصاد مصرف‌کننده به سمت تولیدات و ساخت‌وساز بیشتر برود. شاید بحث‌برانگیزترین استدلال‌های کتاب، دفاع از متوازن‌سازی کسری تجاری آمریکا با اعمال تعرفه بر چین است.