به گزارش خبرنگار صبا، فعالان عرصه سینما می‌دانند که ژرژ هاشم‌زاده سال‌های زیادی با عناوین مختلفی در سینمای کشور فعالیت داشته و حالا پس از سال‌ها، اولین فیلم سینمایی بلند خودش را ساخته و این اثر در گروه «هنر و تجربه» در حال اکران است.

با او درباره این فیلم که بازیگرانی مثل فاطمه معتمدآریا، سعید پورصمیمی، احترام برومند، ویشکا آسایش و پانته‌آ پناهی‌ها در آن به ایفای نقش پرداخته‌اند، گفت‌وگویی کردیم که در ادامه می‌خوانید.

*ساخت فیلم سینمایی «در سکوت» مربوط به حدود سال ۹۵-۹۴ است. این وقفه پیش‌آمده در اکران فیلم به چه دلیل بوده است؟

-این تصمیم تهیه‌کننده فیلم یعنی سعید ملکان بوده است. من به‌عنوان کارگردان چندان به جزییات این مساله واقف نیستم و بهتر است در مورد این سه سال وقفه در اکران فیلم، تهیه‌کننده اگر لازم دید توضیح دهد.

*فکر می‌کنید این وقفه در اکران به اثر آسیب زده است یا این‌که به‌دلیل سوژه فیلم تاریخ انقضایی نمی‌توان برایش متصور بود؟

-فیلم «در سکوت» چندان مقید به تاریخ و زمان خاصی نیست. فیلم‌های اجتماعی می‌توانند در هر زمانی نمایش داده شوند و این نوع اتفاق‌ها همیشه برای انسان‌ها رخ می‌دهد، پس ما نگران نبودیم. من هم مثل هر کارگردان دیگری دوست داشتم فیلمم در زمان خودش اکران شود، ولی از آنجایی‌که سوژه فیلم به گونه ای است که گذشت زمان لطمه‌ای به آن نمی‌زند دیگر زیاد نگران نیستم.

*سال‌های زیادی است که در سینما کار کرده‌اید و حالا بعد از گذر سال‌ها، اولین فیلم سینمایی‌تان را ساخته‌اید. درحالی‌که به نظر می‌رسد همه علاقه‌مندان به فیلمسازی برای این کار عجله دارند، شما خیلی باحوصله این مسیر را طی کردید تا فیلم اولتان را بسازید.

-من در سمت‌های مختلفی در سینما مشغول بوده‌ام و مجبور بودم که همیشه کار کنم و همین مسائل کمی کار را به عقب می‌انداخت. فکر می‌کنم آدم باید به جایی برسد که حس کند حالا باید فیلمش را بسازد.

*اگر بخواهیم در مورد فیلم «در سکوت» صحبت کنیم، مهم‌ترین ویژگی‌ای که فکر می‌کنید در این فیلم وجود دارد، چیست؟

-در این فیلم مهم‌ترین حرف و ویژگی این است که آدم‌ها باید مشکلاتشان را با حوصله و صبر حل کنند. واقعیت این است که وقتی در زندگی انسان، مشکلات زیادی به وجود می‌آید، اگر بخواهیم با عجله عمل کنیم، نمی‌توانیم به شکل منطقی از آن‌ها عبور کنیم. ما نیاز داریم با گذر زمان برای هر مساله‌ای راه‌حل درستش را پیدا کنیم و در فیلم «در سکوت» شاید این حرف و این نکته مهم‌ترین ویژگی اثر است.

*در فیلم «در سکوت» چهره‌های مطرحی مثل فاطمه معتمدآریا، ویشکا آسایش، احترام برومند، سعید پورصمیمی و… بازی کرده‌اند. شما به‌عنوان کارگردان فیلم اولی چطور اعتماد بازیگران را برای حضور در کارتان فراهم کردید؟

-سال‌های طولانی در سمت دستیار کارگردان و برنامه‌ریز در پروژه‌هایی با این بازیگران مثل فاطمه معتمدآریا و آقای سعید پورصمیمی کار کرده‌ام. شاید دوستی و نزدیکی با آن‌ها کمک کرد برای این‌که در فیلمم بازی کنند. زیاد کلنجار نروم و آن‌ها به من لطف کردند و کار را پذیرفتند. یکی از دلایل دیگر، فیلمنامه است که احتمالا برایشان جذابیت داشته و در آن بازی کردند. گروهی که در این فیلم کنار من بودند خیلی کمک کردند. همایون پایور فیلمبردار، سیاوس کردجان تدوینگر از دوستان من هستند که با هم کارهای مختلفی انجام داده بودیم. من با تهیه‌کننده‌ام یعنی سعید ملکان، علیرضا کهن‌دیری که موسیقی کار را ساخت برای اولین بار همکاری داشتم و واقعا از آن‌ها سپاسگزارم که با من همکاری کردند و پذیرفتند که با هم فیلم «در سکوت» را بسازیم.

*شما تجربه‌هایی در ساخت تله‌فیلم‌های تلویزیونی داشته‌اید. تله‌فیلم‌ها عنصری سرگرم‌کننده در تلویزیون بودند که تولید آن‌ها چند سالی است متوقف و کم‌رنگ شده است. شما جایگاه چنین تولیداتی را چطور ارزیابی می‌کنید؟

-من در مقامی نیستم که برای صداوسیما خط‌مشی تعیین کنم و بگویم چرا تله‌فیلم‌ها را ادامه ندادید. زمانی که صداوسیما تصمیم گرفت فیلمسازی را شروع کند خیلی با شتاب کار کرد و تعداد بی‌شماری تله‌فیلم ساخته شد که به دلیل این شتاب گمان بردند این آثار به هدر رفته‌اند. صداوسیما اگر گزینشی عمل می‌کرد و تعداد کمتر اما با کیفیت بالاتری تله‌فیلم می‌ساختیم این مسیر تداوم بیشتری پیدا می‌کرد. تله‌فیلم‌ها آنقدر کم شدند که فکر می‌کنم امروز به صفر رسیده‌اند، البته آمار دقیقی ندارم و فقط حدس می‌زنم این‌طور شده باشد. کارگردانان می‌توانستند با ساخت تله‌فیلم تجربه کسب کنند و آماده ساخت فیلم‌های سینمایی حرفه‌ای شوند. حتی کارگردانانی که پیشینه داشتند می‌توانستند با ساخت تله‌فیلم به تجربیات خودشان اضافه کنند درنتیجه تله‌فیلم برای من کار خیلی جذابی بود و واقعا برخوردی که با آن داشتم درست مثل فیلم سینمایی بود. سعی کردم با وسواس کار کنم و در همان زمانِ کم دوست داشتم نتیجه مطلوبی حاصل شود. اصولا تله‌فیلم‌ها باید ظرف مدت ۲۵-۲۰ روز فیلمبرداری‌شان تمام می‌شد. من حتی تله‌فیلمی ساختم که ۱۵ روزه فیلمبردای کردم. تله‌فیلم افراد را آماده می‌کرد و افراد پیشکسوت هم در این زمینه راحت‌تر کار می‌کردند و می‌توانستند تجربیات بهتری کسب کنند. کارگردانانی مثل من که آن زمان هنوز سینمایی نساخته بودیم با ساخت تله‌فیلم‌ها ترس‌مان می‌ریخت و تجربه می‌اندوختیم که دومی مهم‌تر بود. سال۸۸-۸۷ اولین تله‌فیلمم را می‌ساختم و گروهی کنارم بودند که کمک می‌کردند تله‌فیلم قوی‌تری ساخته شود.

*در سینمای ایران فیلم‌ها را یا در گروه «هنر و تجربه» اکران می‌کنیم یا به اصطلاح اکران عمومی داریم! البته در عمل به نظر می‌رسد این تقسیم‌بندی دیگر چندان برای هنرمندان معنایی ندارد و آن‌ها بیشتر دنبال کار خوب هستند و همین حالا چندین نفر از چهره‌های قدیمی و خوش‌سابقه بازیگری در فیلم‌های در حال اکران «هنر و تجربه‌» به ایفای نقش می‌پردازند. آیا شما تقسیم‌بندی هنر و تجربه و اکران عمومی را درست می‌دانید؟

-واقعیت این است که در کشورهایی که به گونه‌ای صاحب سینما هستند، تا جایی که من می‌دانم فیلم‌هایی وجود دارد که در اکران عمومی به زعم پخش‌کننده‌ها توفیقی حاصل نمی‌شود. من این عقیده را خطا می‌دانم به این دلیل که لزوما پخش‌کننده همه چیز را درست نمی‌گوید! به نظر من «هنر و تجربه» عرصه بسیار جذابی است و خیلی خوب است که تداوم پیدا کند. نمی‌دانم «در سکوت» اگر در سینمای بدنه اکران می‌شد چه نتیجه‌ای می‌گرفت، اما به‌طور کلی تفاوت چندانی بین «هنر و تجربه» و سینمای بدنه نمی‌بینم. هر کارگردانی می‌خواهد فیلمش اکران شود تا مخاطب آن را ببیند و خیلی فرقی نمی‌کند در کدام گروه نمایش داده شود و چند نفر تماشاگرش باشند. معلوم است که فیلمساز دوست دارد مخاطب بیشتری داشته باشد، اما من هیچ‌گاه نگفته‌ام‌ ای‌کاش در سینمای بدنه اکران داشتم، البته اگر اکران می‌شد ناراضی نبودم و خوشحال می‌شدم، اما در وضعیت کنونی خوشحالم که حداقل این فیلم اکران می‌شود. همان ابتدا دوستی به من گفت: فیلمت بیشتر به درد اکران در هنر و تجربه می‌خورد، اما من آن زمان درک نمی‌کردم منظورش از این حرف چیست؟ من فکر می‌کنم آثار هنر و تجربه‌ای کیفیت خوبی دارند. این شیوه اکران در اروپا رایج است، در آمریکا وضعیت فرق دارد ولی در اروپا سینماهایی دارند که این نوع فیلم‌ها را نمایش می‌دهند، یعنی چیزی شبیه به کاری که «هنر و تجربه» می‌کند.

فاطمه رستمی