عباس موزون پزوهشگر، کارشناس، تهیه‌کننده و کارگردان برنامه «زندگی پس از زندگی» که در زمان افطار ماه رمضان روی آنتن شبکه چهار سیما می رفت در گفتگو با خبرنگار رادیو و تلویزیون خبرگزاری صبا درباره ایده شکل گیری این برنامه عنوان کرد: حدود ۲۵ سال پیش که من سرباز بودم با مستند ریموند مودی آمریکایی آشنا شدم. ایشان بنیانگذار پژوهش‌های مرگ موقت دنیا است. هنگامی که به مرخصی می‌آمدم بسیار دوست داشتم که این برنامه را ببینم. پس از مدتی به این موضوع علاقه‌مند شدم و از همان زمان مطالعه کتاب‌هایی در این زمینه را آغاز کردم. آن زمان اینترنت کمتر در دسترس بود اما پس از آن که دسترسی به اینترنت آسان‌تر شد علاوه بر مطالعه کتاب‌ها از اینترنت و فیلم‌های تجربه گران خارجی نیز استفاده می‌کردم و مکتوبات آن‌ها را نیز می‌خواندم.

ماجرای آشنایی با مشهودترین تجربه‌گر مرگ موقت ایرانی

وی ادامه داد: سال ۹۴ یا ۹۵ بود که با یک تجربه‌گر ایرانی آشنا شدم که مشهودترین تجربه‌گر مرگ موقت ایرانی تا به الان است. آن زمان ایشان تجربه خود را پنهان و رسانه‌ای نمی‌کرد. محمد زمانی نام ایشان است. من ایشان را در اصفهان پیدا کردم و آشنا شدم و خواهش کردم تجربه خود را با ما در میان بگذارند و اجازه بدهند که رسانه‌ای کرده و روی آن کار کنیم. آن زمان قصد داشتم کتاب بنویسم که ایشان بسیار مقاومت و اصرار کرد اما در نهایت با دلایلی که داشتم موفق شدم راضی‌اش کنم و تجربه ایشان را به صورت کتاب بنویسم. این شروع تحقیقات و پژوهش‌های میدانی من بود که همزمان شد با آشنایی محمد زمانی.

تهیه‌کننده «زندگی پس از زندگی» با اشاره به اینکه از همان زمان به فکر ساختن برنامه‌ای با موضوع مرگ موقت بود، عنوان کرد: از همان ۲۵ سال پیش علاقه داشتم و این ایده با من همراه بود که از تجربه‌گران ایران برنامه‌ای بسازم اما زمینه آن تا زمانی که با محمد زمانی آشنا شدم و به ایشان گفتم قصد نوشتن کتابی برای تجربه شما را دارم، مهیا نبود. حتی رایزنی‌هایی نیز برای ساخت فیلم تجربه‌گران داشتم اما از آنجاکه فضای کشور، سازمان و شبکه‌ها به شدت نسبت به این موضوع عقب‌نشینی و فاصله داشتند این امر میسر نشد.

برای آشنایی با موضوع مرگ موقت همایش برگزار کردیم

موزون با اشاره به اینکه با برگزاری همایش‌هایی درباره تجربه‌گران مرگ موقت توانست سازمان و شبکه‌ها را با این موضوع آشنا کند، مطرح کرد: برای آنکه سازمان را با موضوع آشنا کنم، تصمیم گرفتم در کشور این موضوع را پیش ببرم و افراد را با این مقوله آشنا کنم تا بستر و پذیرش آن در داخل سازمان نیز فراهم شود. برای این کار در سال ۹۵ اولین همایش تاریخ ایران را با موضوع مرگ موقت در دانشگاه یزد برگزار کردیم که در آن همایش من و محمد زمانی درباره این موضوع سخنرانی کردیم و ایشان در آن همایش تجربه خود را بیان کرد. این شروع همایش‌هایی بود که به لطف خدا راه اندازی شد و حدود ۱۵ همایش در دانشگاه‌ها‌ و شهرهای مختلف برگزار کردیم.

وی افزود: همچنین برای این همایش‌ها کانالی را در فضای مجازی تاسیس کردم و کم‌کم با دوستان در همایش‌های مختلف ارتباط گرفتم و در حقیقت به تجربه‌گران مختلف پنهان دسترسی پیدا کرده و به آن‌ها مراجعه و خواهش کردم درباره تجربه خود با ما گفتگو کنند. در این سال‌ها با بیش از ۱۰۰ نفر از افراد آشنا شدم و تنها ۷۴ نفر به شرط آنکه رسانه‌ای نشود، حاضر به مصاحبه با من شدند. افرادی که مخاطبان در برنامه می‌بینند غربالگری و انتخاب شده هستند. پس از غربالگری تصمیم گرفتم کار را شروع کنم. زمانی که تصویربرداری را آغاز کردیم نه صداوسیما و نه هیچ موسسه دیگری اعم از داخلی و خارجی و دولتی و خصوصی این موضوع را تصویب نکرده بود.

به گفته کارگردان این برنامه، برگزاری همایش‌ها و دعوت از مدیران و کارمندان سازمان صداوسیما برای حضور در این برنامه‌ها باعث شد فضای فرهنگی کشور کم‌کم با این موضوع آشنا شود.

ویتا کید کرد که «زندگی پس از زندگی» جزو معدود برنامه‌هایی است که برای روی آنتن رفتن در ابتدا زمینه فرهنگی را در کشور فراهم و افراد مختلف را با آن آشنا کرد و سپس برنامه مرتبط با موضوع مرگ موقت را ساخت.

دکوری که بارها برچیده و دوباره بنا شد!

پژوهشگر «زندگی پس از زندگی» با اشاره به اینکه ضبط این برنامه و تحقیقات آن به صورت موازی پیش می‌رفت، اظهار کرد: «زندگی پس از زندگی» مانند برنامه‌های رایجی که هر شب برای ضبط به استودیو می‌روند، نبوده است. ما دکور برنامه را به دفعات برچیده و دوباره چیده‌ایم. «زندگی پس از زندگی» متفاوت با فضاهای دیگر و کارهای رایج است چراکه نمی‌توانستیم تجربه‌گرها را برای گفتگو راضی کنیم و بعد بگوییم چند وقت دیگر به سراغ شما می‌آییم. اگر این فاصله اتفاق می‌افتاد ممکن بود افراد پشیمان شوند بنابراین اگر می‌پذیرفتند مجبور بودیم سریع برنامه را ضبط کنیم حتی اگر در شهرستان باشند.

موزون با بیان اینکه کانال مربوط به مرگ موقت حدود ۵ سال است که در فضای مجازی فعالیت می‌کند، گفت: این کانال بالای ۵ هزار نفر عضو دارد. ده ها نفر فیلمساز، مستندساز و نویسنده با رزومه‌های مشخص از من خواسته‌اند که درباره این موضوع کتاب بنویسند و یا فیلم بسازند اما من گفته‌ام عجله نکنید تا قضیه پخته شود. رایج و مرسوم این است که کسی که می‌خواهد برنامه‌ای بسازد سوژه آن را آشکار نمی‌کند اما من برای اینکه سوژه‌ها حیف نشود از سوی ناچاری مسیر معکوسی را پیش گرفتم و آن این بود که نه تنها سوژه را گفتم بلکه مطالبی درباره این موضوع را ترجمه کردم و همراه با نوشته‌هایی در کانال گذاشتم. افرادی هم از روی کانال ما درباره این موضوع فیلم ساختند، کتاب نوشتند و کانال زدند که با خود ما هم در تعامل بودند.

روش پیدا کردن تجربه گران کاملا بومی و شخصی بود

کارگردان «زندگی پس از زندگی» درباره نحوه پیدا کردن تجربه‌گران نیز توضیح داد: روشی که برای پیدا کردن تجربه گران داشتم کاملا بومی و شخصی بود. برگزار کردن همایش در دانشگاه‌های شهرهای مختلف کشور و راه اندازی کانالی با عضویت افراد از چهار قاره جهان به جز آفریقا باعث شد با تجربه‌گران آشنا بشوم. قاره آفریقا در این کانال مجازی نیست به علت آنکه من به زبان‌هایی که در آن منطقه کاربرد دارد، آشنا نبودم. همچنین سه گروه از افراد شامل علاقه‌مندان، محققان و پژوهشگران این حوزه و تجربه‌گران در آن عضو هستند. این دو مورد جمعیت مجازی و واقعی در حقیقت من را با کسانی که این تجربه را داشتند آشنا کردند و من با این دوستان ارتباط برقرار کردم.

وی درباره بخش‌های مختلف برنامه خاطرنشان کرد: من قبل از آنکه محمد زمانی را بشناسم، در سایت بنیاد پژوهش‌های تجربه‌های مرگ موقت در آمریکا با تجربه ایشان آشنا شده بودم که نوشته بود تجربه محمد زمانی از اصفهان از عمیق‌ترین تجربه‌های جهان است. من علاوه بر گفتگو با تجربه‌گران در برنامه با مراجع، بنیادهای پژوهشی و کسانی که سال‌ها در خارج از کشور روی این موضوع کار کرده بودند، ارتباط گرفتم و همکاران ما برای ضبط گفتگوها با دوستان راهی خارج از کشور شدند که این بخش ها را نیز در برنامه پخش می‌کنیم. البته در این حین با چند نفر از ایرانی‌ها در خارج از کشور آشنا شدم که متاسفانه موفق نشدیم این آشنایی را به مصاحبه ختم کنیم.

نیازی به متخصص در زمینه کارگردان، تهیه‌کننده، پزوهشگر و کارشناس نداشتم

موزون که کارگردان، تهیه‌کننده، پژوهشگر و اجرای «زندگی پس از زندگی» را برعهده دارد، درباره این موضوع نیز گفت: من دو سال از کار کارمندی خود بیرون آمدم و فعالیتی را آغاز کردم که حمایتی پشت آن نبود. زمین ارثی پدری‌ام را برای این کار گذاشتم اما اگر بودجه هم به این کار تعلق بگیرد لزوما می‌بایست یک نفر این کار را انجام بدهد. اول آنکه نوع کار پژوهش محور است و نمی‌شد یک متن و سوال به مجری داد و گفت از فرد بپرسد. زمانی که فرد تجربه‌گر پاسخ می‌دهد مجری باید به همه زوایا آشنا باشد تا از یک کلمه او راهنمایی بشود و بداند بعد از آن باید چه سوالی بپرسد. دوم آنکه کسی که با فرد تجربه‌گر مصاحبه می‌کند باید از مدت‌ها قبل با او دوستی کرده و شناخت داشته باشد. من با بسیاری از افراد رفیق شدم. تجربه‌گران خلقیات خاصی دارند و خود موضوع ارتباط خاصی را می‌طلبد و اینگونه نیست که مجری بیاید، سوال بپرسد و برود. اجرای برنامه نیاز به شناخت شخصیت فرد و تجربه‌گرهای مرگ موقت دارد. اگر تهیه‌کننده‌ای به خود جرات بدهد یک مجری غیرکارشناس را جلوی این افراد بنشاند مطمئنا به کار آسیب می‌زند و اتفاقی را در گفتگو باعث می‌شود که بگویند موضوع را جمع کنید.

کارگردان «زندگی پس از زندگی» ادامه داد: همچنین از آنجاکه چیدن سوژه‌ها در کنار هم زمان‌بر و وقت‌گیر است، نمی‌توانستم به کارگردان یا هرکس دیگری بگویم با من زندگی کند چراکه معلوم نیست کار به چه به سرانجامی می‌رسد. کارهای عجیبی در این پروژه شکل گرفته است و کار منظمی نداشت که یک تیم با ما همراه شود. ما گاهی پشت در خانه یک تجربه‌گر در سرما ساعت‌ها صبر می‌کردیم و او در نهایت با یک پیامک عذرخواهی می‌کرد و می‌گفت نمی‌آیم. نکته دیگر آنکه به لحاظ تخصصی و فنی من لیسانس کارگردانی سینما و علاوه بر آن مدرک تخصصی مجری گری تلویزیون دارم و یکسال با استادان مجرب صداوسیما دوره دیده ام. از سال ۸۵ مدرس زبان بدن در استان‌های خراسان ایلام و تهران و قم هستم و از ۱۸ سالگی در سینمای جوان کشور دو سال در چهار مقطع عکاسی هنری و پایه، متوسط، پیشرفته و تخصصی دوره عکاسی و فیلمسازی رفتم بنابراین نیازی به این تخصص‌ها نداشتم.

موزون با اشاره به برخورد خواص و عوام با این موضوع گفت: عده ای از خواص درباره این موضوع می‌گویند فرد برای خود کسب و کار راه انداخته است. عوام نیز در دو دسته قضاوت می‌کنند یا می‌گویند این فرد مجرب است یا شیاد و دروغگو و یا متوهم و دیوانه است. علت پنهانکاری عده‌ای از افراد این است که فضای اجتماعی در ایران با این موضوع ناآشنا است و برخوردهای عجیب و غریب باعث می‌شد افراد ناراحت شوند.

به یقین بیشتری رسیدم که عالم غیب وجود دارد

پژوهشگر «زندگی پس از زندگی» درباره فصل مشترک شخصی خود با موضوع برنامه اظهار کرد: تنها فصل مشترکی که با این موضوع از نظر شخصیتی داشتم این بود که من زیاد خواب پرواز می‌دیدم. زمانی که با تحقیقات ریموند مودی آشنا شدم، فهمیدم برخی از اتفاقات تجربه شبیه به خواب من است. این موضوع توجه من را جلب کرد البته این علاقه باعث رفتن من به سمت این موضوع نشد بلکه انگیزه اصلی من این بود که آن چیزهایی که همه می‌خواهند درباره عالم غیب به ما بگویند، نمی‌توانند با سند و مدرک ارایه بدهند بلکه فقط برای آن کلمات و نصایح وجود دارد. من زمانی که با تحقیق‌های این فرد آمریکایی آشنا شدم، دیدم علاوه بر نصیحت‌ها و ارشاد کردن، سندی نیز برای آن ارایه می‌دهد و این تنها چیزی است که از عالم غیب برای من به صورت واقعی و ملموس وجود داشت برای همین وجود عالم غیب را برای خود مستند کردم تا به یقین بیشتری برسم که عالم غیب وجود دارد.

تدوین برنامه به لحاظ زمانبندی مطلوب من نیست

موزون در پاسخ به این پرسش که آیا پخش این برنامه پس از ماه رمضان نیز ادامه پیدا می‌کند یا نه، عنوان کرد: ایده من این است که این کار دائما پخش شود اما باید دید سازمان نیز این آمادگی را دارد یا نه. لازم است این نکته را بگویم که تدوین این برنامه به لحاظ زمانبندی مطلوب من نیست چراکه نزدیک عید این کار به تصویب شبکه رسید و به ما اعلام کردند این برنامه را برای پخش در ماه رمضان می‌خواهیم، اما هدف من ساخت این برنامه برای ماه رمضان نبود. حدود چهار سال فیلمبرداری این کار طول کشیده است و ما مجبور شدیم برای آنکه به آنتن برسیم در ۲ ماه کار را تدوین کنیم. ما با برخی از دوستان تا سه ساعت و نیم صحبت کرده بودیم اما آن چیزی که باید به پخش می‌رسید گفتگوی کوتاه‌تری بود. ما روزی ۱۵ تا ۱۷ ساعت کار می‌کنیم تا کار را به آنتن برسانیم و درنهایت هر قسمت سه الی چهار ساعت قبل از روی آنتن رفتن برای پخش آماده شده است.

تشکیل بنیاد تحقیقات مرگ موقت در ایران به زودی

وی با اشاره به اینکه به زودی بنیاد تحقیقات مرگ موقت ایران تاسیس می‌شود، تصریح کرد: با عبدالحسین خسروپناه رییس بنیاد حکمت و فلسفه ایران و همینطور با دو نفر از پرشکان مجرب کشور و بزرگان دیگری صحبت کردیم تا بنیاد تحقیقات مرگ موقت ایران را تاسیس کنیم. این بنیاد به زودی با طی شدن مراحل اداری و تعیین هیات موسس راه‌اندازی می‌شود. ما در آن بنیاد می‌توانیم به جایی برسیم که وزارت بهداشت با ما هماهنگ شود که در هر کدام از بیمارستان‌ها و کلینیک‌هایی که بیماری مرگ موقت را تجربه کرد به ما گزارش کند. من از همین جا اعلام می‌کنم که کسانی که علاقه دارند در هیات موسس این بنیاد حضور داشته باشند و ارتباطات و جایگاه خاصی در این حوزه دارند به سایت شخصی من اطلاعات را ارسال کنند تا ما بررسی کنیم.

کارگردان «زندگی پس از زندگی» افزود: من سایتی دارم که تجربه‌گران می‌توانند درباره تجربه خود با ما گفتگو کنند و یا بنویسند. من این گفتگوها را در پایان هر روز بررسی و با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کنم. راه اندازی این سایت باعث شد کار من نظام پیدا کند. امیدوارم با تاسیس بنیاد تحقیقات مرگ موقت ایران بشود بین دو عالم ارتباط برقرار کرد تا این ارتباط بتواند روی سبک زندگی افراد و برخوردهای اجتماعی ما تاثیر مثبتی بگذارد و با دنیای خودمان مهربان‌تر باشیم.

شخصی پیام داد که با دیدن برنامه به خدا ایمان آوردم

موزون در پایان درباره بازخورد مخاطبان نیز مطرح کرد: ما زمانی برای تبلیغات نداشتیم اما دوستان زیادی برنامه را دیده و پسندیده‌اند. حتی یک نفر در صفحه شخصی من در اینستاگرام پیام داده بود که با دیدن برنامه شما به خدا ایمان آوردم. بازخوردها اینگونه بوده است که پدران و مادران می‌گویند ما و فرزندان مان به این برنامه نیاز داشتیم. عده‌ای دیگر نیز می‌گویند ساخت این برنامه در صداوسیما بی سابقه بوده است و فکر نمی‌کردیم اینگونه برنامه‌هایی ساخته بشود.

سپیده شریعت رضوی

انتهای پیام/