رضا درستکار نویسنده و منتقد سینما در گفتگو با خبرنگار سینمایی صبا درباره کتاب جدیدش با عنوان «سینمای فریدون گُله» که به تازی از سوی نشر خزه منتشر شده است، گفت: نسخه اول کتاب فریدون گُله با عنوان «فریدون گله، زندگی و آثار» در سال ۱۳۸۸ چاپ شد و الان در نسخه دوم این کتاب که بعد از ۱۹ سال منتشر شده است، ضمایمی به آن اضافه کرده‌ام از جمله گفتگوی دیگری که با آقای گله انجام داده بودم و مطالبی که در این سال‌ها به ایشان مربوط می‌شده است.

وی درباره چاپ کتاب اول فریدون گله اظهار کرد: در آن دوران که کتاب اول چاپ شد، دلیل من این بود که آقای گله از فیلمسازان مهم تاریخ سینمای ما در دهه ۱۳۵۰ شمسی به حساب می‌آمد و سینمای ایشان در آن دوران به تبلور رسیده بود. فیلم‌هایی مثل «کندو»، «مهر گیاه»، «زیر پوست شب» نشان از وجود یک فیلمساز استخوان خرد کرده، با تجربه و خیلی آگاه به یک سری مسایل ویژه بود، اما نکته اینجا بود که هیچکس این نکات را درباره سینمای ایشان ذکر نکرده بود بلکه برعکس در تقسیم‌بندی فیلم‌های او به غلط آن فیلم‌ها را جزو فیلم‌های نازل سینمای آن دوران به حساب می‌آوردند.

وی افزود: گله حدود ۲۰ سال از تاریخ طبیعی حیات خود را از سینما دور شده، به شمال رفته و نوعی اعتکاف را برای خود ایجاد کرده بود بنابراین هم در دوره‌ای که آن فیلم‌ها را ساخته بود و هم آن دوران ۲۰ ساله، به رغم اینکه ادبیات سینمایی رشد کرد ولی به گله و آثار او کسی نپرداخته بود. من و دوستانم اتفاقی ایشان را ملاقات کردیم، گفتگو کردیم و محصول آن یک کتاب و فیلم بود که در سال‌های دهه ۱۳۸۰ منتشر شدند.

این منتقد سینما از پرداختن به گله در سال‌های بعد از فوتش توسط نقادان سینمایی گفت: فریدون گله در ۲۹ مهرماه ۱۳۸۴ مرحوم شد و در ۱۵ سال بعد از مزگش هرچه ما به جلو پیش رفتیم، دیدیم که نگاه به سینمای او میان نقادان جدی‌تر شده است حتی در تاپ تن یعنی فهرست برترین های تاریخ سینمای ایران که هر ۱۰ سال یکبار توسط مجله فیلم انجام می‌‌شود، فیلم «کندو» جزو تاپ تن‌های سال ۱۳۸۸ شده بود، درحالی که در سال‌های قبل نام گله در هیچ فهرستی نبود ولی در آن سال نه تنها در فهرست‌ها آمد بلکه جزو ۱۰ فیلم برتر تاریخ سینمای ایران شد. ۱۰سال بعد یعنی سال ۱۳۹۸ هم این موضوع تکرار شد، این‌دفعه با قدرت بیشتر، باز هم فیلم «کندو» جزو ۱۰ فیلم برتر تاریخ سینمای ایران شد و حتی سایر آثار ایشان هم جزو انتخاب نویسنده‌های جدیدتر شده بود.

نویسنده کتاب «در قلمرو گفتار» درباره علت چاپ جدید کتاب فریدون گله عنوان کرد: احساس کردم واقعا سینماگری با یک همچین پتانسیل بسیار بالایی که در فیلم‌ها، نگاه و گفتار و فرهنگ خودش داشت، نیازمند شناخت از سوی نقادان جدید است بنابراین نسخه دوم کتاب را منتشر کردم. عنوان کتاب «سینمای فریدون گله» است و تقریبا هرچیزی که درباره گله بوده در کتاب آمده است.

وی در پاسخ به اینکه این کتاب فقط سینمای گله را شامل می‌شود یا به زندگی او هم می‌پردازد، شرح داد: من و دوستانم یک گفتگوی عمومی با ایشان انجام داده بودیم که این گفتگو، زندگی شخصی ایشان از بدو تولد، خانواده، تبار تا دانشگاه رفتن و کار کردن در سینما و بعد از آن را شامل می‌شود و مخاطب می‌تواند این‌ها را از زبان خود گله بشنود. بجز این گفتگو، دیگر با عنوان زندگی‌نامه‌ای به سراغ ایشان نرفته‌ بلکه حس کرده‌ایم باید با یک جور حس مکاشفه‌ای با زندگی و فیلم‌های ایشان برخورد کنیم. با فیلمسازی گفتگو کردیم که فکر می‌کردیم فیلمساز جالبی باشد و با توجه به تمام فیلم‌های خوبی که ساخته کسی به سراغش نرفته‌ است. در خلال این گفتگو مطالبی از طرف من، جواد طوسی و سعید عقیقی به شکل جداگانه در این کتاب نوشته شده که به تحلیل فیلم‌های ایشان می‌پردازد.

این کارگردان سینما درباره محتویات کتاب در این گفتگوها بیان کرد: من نگاه کلی به کل سینمای گله یعنی به همه هفت فیلمی که ساخته است، دارم، سعید عقیقی به سه فیلم اصلی ایشان یعنی «زیر پوست شب»، «مهر گیاه» و «کندو» به عنوان سه‌گانه می‌پردازد و روایت‌ها و فرم‌ها را در سینمای ایشان کشف کرده و راجع به آنها مطلب نوشته است، جواد طوسی هم به عنوان مطالعه موردی روی فیلم «کندو» تمرکز کرده و راجع به آن نوشته است. در این کتاب به اندازه کافی درباره سینمای ایشان، بحث و مداقه وجود دارد، این بحث و مداقه ممکن است بار منفی یا مثبت به خود بگیرد ولی مشخه اصلی هر سه چهار نفر ما که با ایشان گفتگو کردیم این بود که ما سینمای گله را قبول داشتیم.

کارگردان فیلم «دستم پاست» درباره کیفیت کتاب چاپ شده اظهار کرد: به نظر من محصول مکاشفه من و دوستانم بد نشده باشد و فکر هم نمی‌کنم حداقل به شیوه موجود در کتاب، دوستان دیگری هم پرداخته باشند، این شیوه زبان ساده‌ای دارد که قابل فهم است و رویدادها را از زبان خود آقای گله روایت می‌کند، بعضی جاها حرف‌های جالبی می‌زنند که ما خودمان هم متعجب می‌شویم اما قشنگ است که از زبان فیلمسازی که ما قبولش داریم حرف‌های جالب و جدیدی بشنویم.

درستکار درباره استقبال مردم از کتاب عنوان کرد: کتاب اول با عنوان «فریدون گله، زندگی و آثار» در انتشارات نقش و نگار چاپ شده بود که تیراژ اولش هم تمام شده بود و دیگر در بازار وجود نداشت، بنابراین کتاب دوم که کمی سلیقه هم به خرج داده‌ و چیزهای بیشتری به مخاطب ارایه می‌کنیم، بازخوردهایی که من تا اینجا دریافت کرده‌ام همه مثبت بوده است و امیدواریم استقبال شود تا به چاپ‌های بعد هم برسد.

وی در پایان از اهمیت کتاب‌خوانی و نقد فیلم در این روزها بیان کرد: موضوع این نیست که کتاب گله به فروش برسد، موضوع این است که زمینه‌ای برای خریده و خوانده شدن یک کتاب خوب توسط مردم فراهم شود و سنت کتاب‌خوانی ادامه پیدا کند. در این شرایط که سینما هم تعطیل شده و مشکلاتی برای آن بوجود آمده است، ادبیات سینمایی باید جبران مساله کند. فیلم‌های فریدون گله کم‌تر شناخته شده هستند و روی آن‌ها بحث و مداقه، آنطور که استحاقش را دارد، نشده است مثلا آنقدری که درباره فیلم «قیصر» بحث شده راجع به بعضی از فیلمسازان از جمله آقای گله حرف زده نشده است و اطلاعات آن‌چنانی درباره آن وجود ندارد، بنابراین خوب است که ما کمک کنیم فرهنگ حرف زدن و نظر دادن درباره فیلم‌ها، برای آدم‌ها فراهم شود.

فروغ گشتیل

انتهای پیام/