کامران محمدی نویسنده و مدیر نشر سنگ در گفتگو با خبرنگار ادبیات خبرگزاری صبا درباره تاثیر کرونا بر صنعت چاپ و نشر کتاب گفت: تاثیری که کرونا بر فرآیند انتشار و فروش کتاب گذاشته است، همان تاثیری است که بر سایر کسب و کارها و روال زندگی مردم گذاشته است. در طول حدود ۱۰ ماه گذشته، بسیاری از کتابفروشی‌های مهم که در مراکز خرید هستند، چند بار به طور کامل تعطیل شده‌اند و مدت زیادی هم ساعت کارشان به ۴ یا ۶ کاهش پیدا کرده در حالی که بیش‌تر فروش، دقیقا بعد از ساعت چهار عصر است.

وی افزود: وقتی کتابفروشی‌ها از رونق بیفتند، تمام چرخه‌ نشر از رونق می‌افتد چراکه کتابفروشی دل و دماغ سفارش به پخش را ندارد، پخش به ناشر سفارش نمی‌دهد و ناشر هم وقتی فروش نداشته باشد، معلوم است که هم در شرایط بسیار آسیب‌پذیری قرار می‌گیرد، هم اصولا میل‌ش را به آماده‌سازی و انتشار کتاب‌های بعدی از دست می‌دهد به‌خصوص که وضعیت آینده در تمام این مدت، بسیار نامشخص و بلاتکلیف بوده است و ما نمی‌دانیم اصلا تا کی قرار است این روال ادامه پیدا کند.

آدمی که در نیازهای اولیه‌اش مانده، سراغ نیازهای ثانویه نمی‌رود

محمدی با تاکید بر اینکه از طرف دیگر مردم درست در همین مدت از نظر معیشتی به شدت دچار مشکل شده‌اند، توضیح داد: قیمت مرغ ناگهان سه برابر شد. قیمت کره ناگهان سه برابر شد. گوشت به خوراکی لوکس تبدیل شد! و… در این شرایط، واقعا چه‌طور می‌توان از مردم انتظار داشت کتاب بخرند؟ مردی که کارش در طول ۱۰ ماه گذشته نیمه‌تعطیل بوده است، همزمان قیمت‌ها به‌شدت رشد کرده‌اند و حالا نمی‌تواند برای بچه‌اش کفش بخرد، واقعا ممکن است به مطالعه فکر کند؟ هر چه‌قدر هم که در تئوری شعار بدهیم که کتاب مهم است و کالای اساسی است و باید بخوانیم و… واقعیت عوض نمی‌شود. واقعیت این است که آدمی که در نیازهای اولیه‌اش مانده، سراغ نیازهای ثانویه نمی‌رود و این اتفاقا موضوعی علمی و روان‌شناختی است که در هرم نیازهای مازلو اثبات شده است.

او درباره حمایت‌های دولتی از ناشران در وضعیت پیش آمده بیان کرد: دولت سعی کرده است با وام موضوع را تا حدودی جبران کند اما وام نیاز به بازپرداخت دارد و قسط و بهره دارد. حتی اگر این بهره اندک باشد، باز هم به هر حال خودش باری به دوش آدم می‌گذارد. وقتی من نمی‌دانم کلا چه‌قدر فروش خواهم داشت طبیعتا نمی‌توانم به قسط دادن فکر کنم و پرداخت قسط هم به استرس‌های دیگرم اضافه می‌شود. البته تلاش دولت برای پرداخت سریع و مناسب وام کرونا، باارزش بود و خیلی از ناشران این وام را دریافت کردند. وام دیگری هم به‌تازگی مطرح شده است که نمی‌دانم به کجا می‌رسد. فقط کاش فرآیند ثبت نام و ارسال مدارک کمی ساده‌تر بود. خیلی‌ها با انجام این مراحل مشکل داشته‌اند.

فاجعه ای به نام تعطیلی نمایشگاه کتاب تهران

نویسنده کتاب «آن‌جا که برف آب نمی‌شود» با بیان اینکه یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که برای ناشران به وجود آمد تعطیلی نمایشگاه کتاب تهران و نمایشگاه‌های استانی بود، عنوان کرد: نمایشگاه تهران، خوب یا بد، درست یا غلط، بخش بسیار مهمی از هزینه‌های ناشران را تامین می‌کرد. امسال مثل هر سال، خیلی از ناشران از جمله ما، از پیش از این‌که کرونا مطرح شود، برای آن برنامه‌ریزی کرده بودیم؛ کتاب‌هایی منتشر کردیم که تصور می‌کردیم در نمایشگاه می‌فروشند، چک‌هایی دادیم و بدهی‌هایی بالا آوردیم اما ناگهان نمایشگاه تعطیل شد و ما ماندیم و بدهی‌ها و کتاب‌هایی که کسی نمی‌خرید. درباره‌ خیلی از ناشران، عبور از این وضعیت به‌شدت سخت بود.

این ناشر درباره برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب که بهمن ماه سال ۹۹ برگزار می شود، توضیح داد: وقتی شرایط این‌طور است، طبیعتا هر نوع فعالیتی خوب است. این‌که مسئولان تلاش کردند با برگزاری نمایشگاه‌های مجازی، بخشی از مشکلات ناشران را حل کنند، مایه‌ تشکر و خوشحالی است اما راستش من نمی‌دانم اصولا چه‌طور است، فقط چون یک روز دیر فهمیدم! اولین نمایشگاه مجازی، نمایشگاه مجازی جیرفت بود که وقتی ما برای ثبت نام اقدام کردیم، مهلت ثبت نام تمام شده بود. از مسئولان درخواست کردیم تمدید کنند، ظاهرا امکانش نبود و خلاصه با این‌که بسیار مایل بودم در این نمایشگاه باشم، نشد. بنابراین اصلا نمی‌دانم نمایشگاه مجازی چه طور کار می‌کند و اصولا فروشی در آن خواهیم داشت یا خیر اما به هر حال با وضعیت موجود حتما بی‌فایده نیست. مسئولان هم ظاهرا قصد دارند نمایشگاه‌های مجازی استانی را ادامه دهند.به تازگی برای یک نمایشگاه مجازی ثبت نام کردیم که قرار است از ۲۹ دی تا ۵ بهمن برگزار شود.

محمدی درپایان درباره تجربه شرکت در نمایشگاه مجازی کتاب خاطرنشان کرد: امیدوارم حضور در آن نمایشگاه، تجربه‌ خوب و مفیدی باشد. به هر حال احساس من این است که مسئولان مربوط، چه در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و خانه‌ کتاب و ادبیات، چه در اتحادیه‌ ناشران، با توجه به امکانات موجود تلاش خودشان را می‌کنند اما تا وضعیت مملکت به حالت عادی برنگردد، چرخه‌ نشر هم به روال عادی برنخواهد گشت. امیدوارم مردم با استقبال از نمایشگاه‌های مجازی، تا حدودی به رفع مشکلات کمک کنند به‌خصوص رفع مشکلات ناشران کوچک که البته تعدادشان بسیار بیشتر از ناشران بزرگ و قدرتمند است.

ندا زنگینه

انتهای پیام/