به گزارش خبرنگار صبا، «صد سال گرافیک در تهران» عنوان سومین کتاب معراج قنبری است که به‌تازگی از سوی انتشارات علمی و فرهنگی به چاپ رسیده است. این کتاب در ۳۶۰ صفحه با شمارگان ۵۰۰ نسخه، به بهای ۲۰۵ هزار تومان منتشر و روانه بازار کتاب شده است.

معراج قنبری طراح گرافیک، نویسنده و پژوهشگر در گفتگو با خبرنگار ادبیات خبرگزاری صبا درباره دلیل نگارش این کتاب گفت: به دلیل سوابق کاری و پژوهش‌های قبلی، مقاله‌ها و کتاب‌هایی که در حوزه‌ تاریخ گرافیک ایران نوشته بودم، متولی کار و ناشر کتاب با شناخت قبلی و تحقیق و بررسی به این نتیجه رسیدند که جمع‌آوری این کتاب را به من بسپارند.

او درباره مراحل تحقیق و مطالعه و مسیر تالیف کتاب «صد سال گرافیک در تهران» توضیح داد: پیش از آغاز نگارش، ابعاد و گستردگی موضوع، سوابق پژوهش و نیازهای موجود بررسی شد و در مرحله‌ بعد منابع تصویری و مکتوبِ مورد نیاز گردآوری شد. آغاز این پژوهش همزمان بود با آغاز شیوع ویروس کرونا و به همین دلیل این کتاب از پژوهش‌های میدانی و کتابخانه‌ای محروم بود اما این موضوع لطمه‌ چندانی به کار وارد نکرد چراکه من پشتوانه‌ ۷ سال پژوهش مداوم و بیش از ۵۰ مقاله و یادداشت منتشر شده و حمایت دیگر محققان و طراحان گرافیک را داشتم و برخی از کتابخانه‌ها و موزه‌ها نیز به‌صورت آنلاین خدمات‌رسانی می‌کردند.

 این نویسنده درباره فصل‌های مختلف کتاب و ساختار و روند تاریخی آن تشریح کرد: کتاب برخلاف نامش، از روزگار قاجار آغاز می‌شود؛ ورود چاپ، نخستین روزنامه‌ها، چاپ سنگی، نخستین اعلان تبلیغاتی منتشر شده و… و در ادامه‌ فصل نخست به موضوع‌ها و آثاری توجه شده است که شهر یا نام تهران از منظرهای گوناگون در آن‌ها قابل بررسی است همچون نخستین آتلیه‌ها و کانون‌های آگهی در تهران، آموزش و پیدایش رشته‌ گرافیک در تهران، جریان‌ها و مکان‌های مرتبط با گرافیک، نمایشگاه‌ها و دوسالانه‌ها، تحول‌های صنفی و… . در فصل دوم نیز شناخت‌نامه‌ صد طراح گرافیک در تهران نوشته شده است؛ طراحانی که یا متولد تهران هستند یا تهران صحنه‌ رشد و بالندگی آن‌ها بوده است.

به گفته وی، در این کتاب ۴۱۰ اثر، اتود، عکس و سند آورده شده که قدیمی‌ترین آن متعلق به ۱۸۳ سال پیش است و بخشی از این موارد نیز دیده نشده یا کم‌تر دیده شده بودند.

این طراح درباره اولویت‌ها و نکته‌های مورد نظر برای انتخاب آثار موجود در کتاب عنوان کرد: در انتخاب همه‌ آثار استانداردهای حرفه‌ای و کیفیت بصری درنظر گرفته شده است و بسیاری از این آثار نیز واجد معنای تاریخی هستند. آثار فصل اول باتوجه به موضوع‌ها و توالی تاریخی کاملا درخدمت متن و تکمیل‌کننده‌ آن هستند. همچنین در فصل نخست آثار بسیاری از طراحانی که در فصل دوم معرفی نشده‌اند آورده شده که از این بین می‌توان به نفیسه ریاحی، سودابه آگاه، گیتی نوین، ناهید حقیقت، نسرین دشت‌آرا، ناهید فراست، احمد آقاقلی‌زاده، ابوالفضل عالی، محسن جمالی، واحه مرادیان، فرهاد باتمانقلیچ، نیکزاد نجومی، بهرام خائف، محمدرضا دادگر، علی‌اکبر صادقی، بزرگ خضرائی، امیر اثباتی و برادران شیشه‌گران اشاره کرد.

وی افزود: در فصل دوم نیز از هر طراح یک اثر انتخاب شده است که یا از شاخص‌ترین کارهای آن طراح بوده است یا از کم‌تر دیده شده‌ها. در فصل دوم طراحانی مانند ناپلئون سروری، فردریک تالبرگ، میشا گیراگوسیان، هایک اجاقیان، زمان زمانی، هرمز وحید، بیوک احمری، محمد بهرامی، هوشنگ کاظمی، محمود جوادی‌پور، آراپیک باغداساریان، باریس آسیریان، سرژ آواکیان، محمد پولادی، بهزاد گلپایگانی، مجید بلوچ، مرتضی ممیز، قباد شیوا، صادق بریرانی، عباس کیارستمی، آیدین آغداشلو، علی‌اصغر محتاج، خسرو بیات، ایرج انواری، بهزاد حاتم، محمدعلی حدت، محمدعلی باطنی، محسن دولو، مهنوش مشیری، لادن رضایی، طاهره محبی تابان و… معرفی شده‌اند. در معرفی این طراحان تاریخ‌های دقیق تولد، درگذشت و اطلاعات کاملی از تحصیلات، کارها و دست‌آوردهایشان نوشته شده است.

قنبری در پایان با بیان اینکه خواننده‌ اصلی کتاب «صد سال گرافیک در تهران» طراحان گرافیک و هنرمندان و محققان تجسمی هستند، خاطرنشان کرد: ما در طراحی گرافیک در مقایسه با عکاسی و نقاشی بسیار کمبود منبع داریم و کتاب تاریخ گرافیک و شناخت‌نامه‌ای از طراحان وجود نداشت. پژوهش‌های موضوعی مفید اما پراکنده توسط من و دیگر همکاران این حوزه انجام شده بود اما یک دانشجو برای به‌دست آوردن حداقل اطلاعات درباره‌ نام‌هایی که از نظر گذشت باید به تاریخ شفاهی و جست‌وجوهای پراکنده‌ مجازی اتکا می‌کرد. امیدوارم این کتاب از این منظر مفید واقع شود.

ندا زنگینه

انتهای پیام/