به گزارش خبرنگار کتاب صبا، در سال ۱۴۰۱ کتاب «سر به هوا» به نویسندگی اکرم الف‌خانی از سوی انتشارات کتاب جمکران وارد بازار نشر شد. این کتاب روایتی داستانی از زندگی شهید سرلشکر خلبان عباس اکبری‌ست که نامزد دریافت جایزه ملی کتاب سال جوانان شد.

شهید اکبری با آغاز جنگ تحمیلی ضمن انجام سورتی‌های مختلف پرواز شامل بمباران نیرو‌های زمینی دشمن و پوشش هوایی مناطق غرب و جنوب غرب از جمله خلبانانی محسوب می‌شد که همواره آماده انجام خطرناک‌ترین ماموریت‌ها بودند. او سرانجام در ۲۸ تیر سال ۱۳۶۷ پیش از عملیات «مرصاد» هنگام بازگشت از ماموریت بمباران بخشی از تاسیسات کرکوک، مورد اصابت گلوله‌های پدافند هوایی عراق قرار گرفت و به شهادت رسید.

از سوی دیگر مستندی با همین نام و همین سوژه امسال و در هفدهمین دوره جشنواره سینمای مستند ایران «سینماحقیقت» روی پرده رفت و این امر علتی شد که به سراغ اکرم الف‌خانی مولف کتاب برویم و درباره «سر به هوا» با او گفت‌وگو کنیم. متن این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

***کتاب «سر به هوا» درباره داستان زندگی شهید خلبان عباس اکبری است. چطور این سوژه را انتخاب کردید، لطفا درباره روند نگارش کتاب به ما توضیح دهید؟

-اولین بار پیشنهاد نوشتن این کتاب را کارگردان‌ی به نام آقای سید امیر طباطبایی که قصد ساخت فیلم سوژه را داشت، به من پیشنهاد داد که به آن علاقه‌مند شدم و تصمیم به نوشتن کتاب گرفتم.

از آن جایی که اطلاعات زیادی درباره این شهید وجود نداشت، تصمیم گرفتم به منابع کمی که در اختیار داشتم، اکتفا نکنم و زمانی را برای مصاحبه و تحقیق قرار دهیم به همین دلیل به تهران،کرج و روستای ابرجس سفر کردم؛ تمایل داشتم برای خلق شخصیت داستان مستقیم در فضای زندگی او قرار گیرم و از نزدیک با خانواده و دوستان‌اش ارتباط برقرار کنم.

به کوچه و محله قدیمی و مغازه‌های دوستان شهید رفتم و با همه‌ آن‌ها مصاحبه کردم. نیروی هوایی، امیران ارتش و همچنین خانواده و بستگان شهید همکاری بسیار خوبی با من داشتند، بخشی از گفت‌وگو را نیز به صورت تلفنی پیش بردم؛ تقریبا با بیش از چهل نفر گفت‌وگو کردم. زاویه دید و سوژه‌های جذابی در زندگی خلبان پیدا کردم.

***یکی از موارد جالب توجه برای مخاطبان کتاب، شیوه نگارش، ترسیم سه دهه متفاوت از زندگی یک فرد و به کار گرفتن گویش قمی در داستان است. باتوجه به این ویژگی‌ها چقدر برای تحقیقات و نگارش «سر به هوا» وقت گذاشتید؟

– تحقیقات و نگارش کتاب نزدیک به سه سال طول کشید.

***باتوجه به اینکه موضوع کتاب، زندگی یک شهید را روایت می‌کند و جایگاه شهیدان در میان جامعه متفاوت است، علت انتخاب عنوان «سر به هوا» برای کتاب یا به نوعی نسبت دادن آن به شهید عباس اکبری چه بود؟

-به خاطر دارم که پس از اتمام کار سه عنوان پیشنهاد دادم و عنوان «سر به هوا» به دلیل ایهامی که داشت و همچنین با بن مایه داستان در ارتباط بود، باعث استقبال دوستان و کارشناسان شد.

موضوع این گونه بود که که ننه زهرا مادر عباس اکبری، او را به دلیل شیطنت و کارهایی که انجام می‌داد، «سر به هوا» صدا می‌زد و از طرف دیگری عباس اکبری در کودکی به آسمان و عبور هواپیماها بسیار نگاه می‌کرد و همیشه سرش به سمت آسمان بود. مفهوم مستتر دیگری نیز در این عنوان وجود دارد که در کتاب به آن پرداخته‌ام و آن هم تعلق و وابستگی نداشتن خلبان به دنیا بود، گویی روی زمین زندگی نمی‌کرد.

در تقدیم نامه این کتاب نیز آمده است: تقدیم به کسانی که روی زمین قدم می‌زنند اما سر به هوا هستند.

***مسعود امامی نیز مستندی با همین عنوان و شخصیت ساخته است که اخیرا در جشنواره «سینماحقیقت» اکران شد،کتاب قبل از مستند چاپ شده، درست است؟

-بله درست است؛ کتاب اول و در اسفند سال ۱۴۰۱ چاپ شد و سپس مستند در مهر ماه سال ۱۴۰۲ اکران شد.

اطلاع نداشتم که عنوان کتابم را روی مستند گذاشته‌اند، البته خوشحالم که نام و محتوای کار آنقدر جذاب بوده که مورد توجه قرار گرفته است، هرچند که به لحاظ حرفه‌ای و اخلاقی لازم است که در چنین مواردی از مولف و پدیدآورنده، کسب تکلیف کنیم و یا در مستند و گفت‌وگوها از کتاب نام ببریم.

***آیا علاوه بر عنوان، از محتوای کتاب نیز در مستند «سر به هوا» اقتباسی صورت گرفته است؟

-راستش را بخواهید هنوز مستند را ندیده‌ام، آرزو اکبری دختر خلبان لطف داشت و من را برای تماشای مستند در جشنواره «سینماحقیقت» دعوت کرد ولی متاسفانه شرایط و فرصت برایم فراهم نشد اما چند وقت پیش گفت‌وگویی درباره مستند خواندم که برایم جالب بود؛ عنوان شده بود که مطلب مورد توجهی که در این مستند وجود دارد، این است که نمی‌دانیم چرا همه مردها در این مستند اسم‌شان عباس است؛ عباس اکبری، عباس بابایی و عباس دوران و این نگاهی بود که من قبل از نوشتن کتاب در جلسات کارشناسی و کنگره شهدا با مسئولان و دوستان مطرح کرده بودم و در کتاب هم به جهات مختلف به آن پرداخته‌ام و آنقدر این نگاه در کتاب مورد توجه واقع شده بود که روز رونمایی کتاب هم سید میثم موسویان که به عنوان مهمان منتقد دعوت شده بود و در مصاحبه‌ها هم منتشر شده است درباره این نگاه و موضوع من درباره اسم عباس صحبت کرد.

همچنین در صفحه اول کتاب، «سر به هوا» به حضرت عباس تقدیم شده است و حتی این کتاب در کتابخانه بین‌الحرمین نیز قرار گرفته است.

***به نظر می‌رسد این کتاب با این سوژه و روند تحقیقات، منبع خوبی برای ساخت فیلم باشد، آیا در این باره پیشنهاداتی هم دریافت کرده‌اید؟

-بله تصمیم دارم در آینده فیلمنامه‌ای براساس کتابم بنویسم و البته پیشنهادهابی نیز درباره نگارش فیلمنامه کتاب توسط هنرمندان داشته‌ام. به هر حال، به هر طریقی که این اتفاق بیفتد، استقبال می‌کنم و پیشنهاد دارم که مسئولان این حوزه به فکر ساخت فیلمی درباره عباس اکبری باشند چراکه پتانسیل بسیار خوبی از نظر سوژه و فضا دارد و شخصیت آن نیز یکی از فرماندهان مهم خلبان ارتش است.

لازم است که بگویم بخشی از روند تحقیق و مصاحبه‌هایم به صورت فیلم موجود است. من هم برای قرار دادن کتاب و هم منابع تحقیقات جامعی که به صورت فیلم، مکتوب، فایل صوتی و هم معرفی افراد دارم برای این اتفاق آماده هستم و همکاری می‌کنم.