به گزارش صبا و به نقل از روابط عمومی مجموعه فرهنگی‌تاریخی نیاوران، در ادامه سلسله نشست‌های تخصصی معاونت میراث فرهنگی، نشست «تأملی بر ادبیات میراث فرهنگی» با حضور محمدمنصور فلامکی، استاد پیشکسوت و چهره ماندگار معماری ایران و محمدرضا اصلانی، استاد پیشکسوت و فیلمساز برجسته حوزه میراث فرهنگی، روز سه‌شنبه اول اسفندماه در مجموعه فرهنگی‌تاریخی نیاوران برگزار شد.

فلامکی در این نشست با تاکید بر اینکه معماری ایرانی در شهر و روستا دارای ریشه‌های بنیادی است که امروز به فراموشی گرویده، گفت: یکی از مهم‌ترین این ریشه‌ها «حرمت‌گذاری» است، ما امروز معنای حریم را فراموش کرده‌ایم. معماری ما همدلی باورها؛ توجه به اقلیم سرزمینی و حرمت‌گذاری به همسایه‌ها به شهر و همجواری‌ها است. معماری ایرانی محفلی برای تربیت بوده است، تحولات یک سده اخیر موجب شده است فضای معماری ایرانی این ظرفیت ویژه را از دست بدهد. حیاط دیگر فضایی برای زندگی و تربیت ساکنان آن نیست. باید در مورد این تحولات بازاندیشی کنیم.

وی درباره ویژگی های معماری مطابق با معیارها و ارزش‌های ملی و ایرانی گفت: وقتی پذیرای دین اسلام شدیم در حوزه معماری صاحب‌سبک بودیم که در سطح جهانی بسیار ارزشمند بود، با پذیرفتن دین مبین اسلام نیز اندیشه‌های اسلامی به آن افزوده شد و زیبایی فضای شهری افزایش یافت.

این پیشکسوت عرصه معماری ادامه داد: از سال‌های پس از ورود اسلام به ایران تا ۹۰ سال گذشته، معماران در شهرهای بزرگ تا جایی که می‌توانستند از اندیشه‌های متکی بر مذهب تشیع پیروی کردند، اما از آنجا که نتوانستند این اندیشه‌ها را با فناوری هماهنگ کنند به مرور زمان به فراموشی سپرده شد. به عنوان نمونه در گذشته پنجره‌ها از جنس چوب ساخته می‌شد و شکل و اندازه آن متناسب با حیاط خانه و به گونه‌ای بود که اگر ساکنان خانه کف اتاق می‌نشستند، می‌توانستند گل‌های باغچه و حوض داخل حیاط را ببینند اما اکنون در معماری به اصطلاح مدرن این امکان وجود ندارد.

وی افزود: در گذشته معماران ایرانی شش جهت شمال، جنوب، شرق، غرب، توجه به آسمان و اهمیت زیر سطح زمین را می‌شناختند و عمق زمین نه تنها دورانداختنی نبود بلکه مکان مقدسی محسوب می‌شد که آب‌انبار خانه و سرداب در آن قرار داشت، اما اکنون در معماری ما زیرزمین خانه‌ها به انباری و یا پارکینگ خانه‌ها تبدیل شده است.

فلامکی با اشاره به اینکه معماری متکی بر احساس و اندیشه با محوریت عقایدی بوده است، گفت: در داخل خانه‌ها تا حد امکان مواردی مثل رو به قبله بودن اتاق‌ها لحاظ شده و این قبیل زیبایی‌ها از ویژگی‌های معماری اسلامی ایرانی است که در معماری مدرن به آن توجهی نشده و یا کمتر توجه شده است.

حکیم نظامی، آغازگر دیالوگ‌نویسی فارسی

در ادامه این نشست محمدرضا اصلانی با اشاره به مکاتب هنری و ادبی در ایران گفت: ادیبان و اساتید ادبیات فارسی فردوسی را بزرگترین استاد هنر تراژدی در ایران می‌دانند. البته باید به این مسأله توجه داشت ‌که شاهنامه فردوسی تراژدی منظوم است و با آنچه غربیان خاصه ارسطو درباره تراژدی می‌گویند ‌کمی متمایز است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر باید به این مسأله نیز توجه داشت ‌که تمامی داستان های شاهنامه تراژیک نیستند. بسیاری از این گونه داستان‌ها جنبه حماسی دارند. برخی به داستان‌های درام رمانتیک‌وار شباهت دارند و برخی نیز پایان‌بندی غم‌انگیزی دارند و می‌توانند درگونه آثار تراژدی قرار گیرند.

نویسنده و کارگردان سینمای ایران درباره حکیم نظامی گفت: نظامی بزرگترین رمان‌نویس جهان و آغازگر ادبیات فارسی است. نظامی قصه‌پردازی و داستان سرایی را در ادبیات ایران به عنوان یک شاخص ادبی طرح کرده و یک ژانر ایجاد می‌کند. او یک نظام روایی در شعر فارسی ایجاد می‌کند.

وی توضیح داد: حکیم نظامی رمان‌نویس بزرگ ادبیات فارسی و رمان‌نویس بزرگ جهان است. فیگورهای نظامی تنها فیگورهای گزارشی نیستند بلکه کاراکترسازی است و نظامی در قصه اولین کسی است که کاراکتر می‌سازد که نقش خویش‌سازی دارند.

اصلانی در پایان تصریح کرد: نظامی در ادبیات فارسی آغازکننده دیالوگ است و این امر مسئله مهمی در روایتگری است. ما مکالمه را جزء شاخص‌های جهان مدرن می‌دانیم و نظامی بشارت‌دهنده مدرنیسم و آغازگر مکتب رمانتیک ایران است.