امیر تاجیک کارگردان «آخرین دیپلمات» در گفتگو با خبرنگار سینمایی خبرگزاری صبا درباره آخرین وضعیت این مستند توضیح داد: تولید این مستندِ بلند پیش از نوروز به اتمام رسید و قصد داشتیم در مراسمی برای تعدادی از اصحاب فرهنگ و هنر، رسانه و مستندسازان، اکرانی خصوصی داشته باشیم اما متاسفانه به دلیل شیوع ویروس کرونا نتوانستیم این مراسم را برگزار کنیم اما مصمم هستیم با عادی شدن شرایط، یک اکران برای اصحاب رسانه و مدیران و فیلمسازان این حوزه داشته باشیم.

این کارگردان سینمای مستند درباره اهمیتی که این مستند دارد، عنوان کرد: در یک نگاه، شخص اردشیر زاهدی و پدرشان فضل الله زاهدی و در نگاهی بزرگتر، خانواده زاهدی که بیش از ۸۰۰ سال قدمت دارند و نسب آنها که به شیخ زاهد گیلانی باز می گردد، همواره در تاریخ کشورمان تاثیرگذار بوده‌اند. از صفویه گرفته تا قاجار و پهلوی، خانواده زاهدی در مناصب قدرت حضور داشته‌اند. مثلا پدربزرگ مادری اردشیر زاهدی، موتمن الملک بود و اگر تاریخ خوانده باشید می‌دانید که تنها کسی که رضا پهلوی را از مجلس بیرون کرد این شخصیت بود. این توضیحات برای این است که بدانیم بازخوانی تاریخ بدون نقل قول اشخاصی که شاهد عینی وقایع بوده‌اند میسر نیست.

وی افزود: در این فیلم نیز علاوه بر بازخوانی خاطرات اردشیر زاهدی و ارائه اسناد و تصاویر منحصر به فرد، درباره بسیاری از وقایع مهم مانند عملیات «بِدامن» و کودتای آمریکایی – انگلیسی «آژاکس» که ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ شکست خورد و همچنین اتفاقات روز ۲۸ مرداد به عنوان شاهد عینی سخن می گوییم.

روایت ابعاد مختلف وقایع تاریخی

کارگردان مستند موبایلی «سکوهای امن افغانستان» با اشاره به اینکه «آخرین دیپلمات» تلاش کرده است بدون رویکرد جناحی به نقل ابعاد مختلف وقایع تاریخی بپردازد، بیان کرد: وقایعی چون جدایی بحرین از ایران که در زمان وزارت خارجه اردشیر زاهدی روی داد در کنار مطالب دستِ اولی که از اندرونیِ دربار نقل می شود، می تواند سندی تاریخی و منحصر به فرد برای علاقمندان به تاریخ کشورمان باشد. از آنجا که من راوی فیلم هستم، در برخی موارد شواهد و اسناد مخالفان را نیز به گفته‌های زاهدی اضافه کرده‌ام تا محصول نهایی یکسویه نباشد.

این مستندساز درباره برنامه‌ای که برای اکران مستند «آخرین دیپلمات» در نظر گرفته شده است، توضیح داد: رویکرد همه فیلمسازان، استفاده از رسانه‌های مختلف برای نمایش آثارشان است. اکران فیلم در جشنواره های داخلی و بین المللی نیز بخشی از رسانه است که می تواند مورد توجه باشد. باید دید شرایط چطور پیش می رود. با عادی شدن شرایط کشور که متاسفانه این روزها درگیر اپیدمی کروناست، برنامه اکران خصوصی و عمومی در دستور کار قرار خواهد گرفت.

وی افزود: احتمالا یک نسخه تلویزیونی از فیلم، بسته به شرایطی که توافق خواهد شد، در اختیار تلویزیون قرار خواهد گرفت.

خرید آرشیوهای بین‌المللی

کارگردان مستند «آخرین دیپلمات» درباره شیوه جمع‌آوری منابع آرشیوی که در این مستند از آن‌ها استفاده شده است، عنوان کرد: تلاش من این بوده که از منابع آرشیوی خارج از تلویزیون برای تولید فیلم بهره گیرم به همین دلیل در گام اول با منابع آرشیوی بین المللی تماس گرفته و موفق به تهیه و خرید آرشیو در این حوزه شدم. این کاری سخت و پرهزینه بود که البته بازتابش در فیلم به خوبی دیده می شود، همچنین آرشیو شخصی آقای زاهدی نیز منحصر به فرد و کمک کننده بود و بخش دیگری از آرشیو را از موزه فیلم و عکس مجموعه سعدآباد تهیه کردم. مدیر فیلمخانه ملی ایران و همچنین سیدمهدی نقویان مدیر مجتمع پژوهشی آموزشی شهید آوینی نیز در این مسیر با من بسیار همراه بودند.

وی افزود: متاسفانه روال جمع آوری، شناسایی و تهیه موارد آرشیوی در کشور ما همچنان کاستی های زیادی دارد مثلا در جریان تحقیق و پژوهش فیلم متوجه شدیم چند صندوق در کاخ گلستان است که درب آن در چهل و اندی سال گذشته باز نشده است! و ما با حضور نمایندگان حراست و امین اموال و نماینده مدیریت کاخ، تعدادی از این صندوق ها را بررسی کردیم. حجم زیادی از اسناد مالی دربار در این صندوق ها بود که برای اولین بار باز می‌شدند.

مستند موبایلی از زندگی چارلی چاپلین 

این کارگردان در بخش دیگر صحبت هایش درباره مستند موبایلی «دنیای چاپلین» توضیح داد: این فیلم به بازخوانی رویکرد ضدجنگ چارلی چاپلین می پردازد و در قریه «وِوِ» لوزان سوییس، محل زندگی چاپلین بعد از اخراجش از آمریکا تولید شده است و الان در مراحل پایانی قرار دارد.

وی افزود: برای نمایش این فیلم نیز از ظرفیت‌های موجود مانند تلویزیون و فضای مجازی استفاده خواهم کرد.

تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم

تاجیک در پایان با اشاره به اینکه باید روی ایده ها کار شود زیرا در تمام دنیا ایده‌ها خریدار دارند، بیان کرد: شهریور ماه سال گذشته با سخت تر شدن شرایط تولید و مشکلات اقتصادی، تلاش کردم روند تولید مستندهای موبایلی را آغاز و با تولید دو مستند ۳۰ دقیقه ای با این سبک برای مجموعه «فراکاو» آن را به یک رویه تبدیل کردم. فکر می کنم اگر مستندساز دغدغه‌مند باشد باید از ابزار و شرایط موجود برای بیان دغدغه اش استفاده کند و برای تهیه سرمایه گذار نباید صرفا سراغ نهادهای رسمی رفت. می توان با حداقل ها کار را جلو برد به ویژه در شرایط فعلی کشور که ممکن است به این زودی‌ها به روال گذشته زندگی بازنگردیم. این تهدیدی جدی برای مستندسازانی است که صرفا به سبک سنتی تولید، عادت کرده اند. نگاه فیلمساز به شرایطِ اجتناب ناپذیر این روزها نباید صرفا تهدید باشد زیرا شاید فرصتی برای تبلور پتانسیل ها باشد.

فاطمه شوقی

انتهای پیام/