نادره رضایی مدیرعامل انتشارت علمی و فرهنگی در گفتگو با خبرنگار ادبیات خبرگزاری صبا درباره وضعیت صنعت چاپ و نشر کتاب در یک سالی که کرونا همه جهان را تحت تاثیر قرار داده است، گفت: همه‌گیری این ویروس در داخل کشور حوزه‌های مختلف فرهنگی از جمله صنعت چاپ و نشر کتاب را تحت تاثیر خود قرار داده و انتشارات علمی و فرهنگی هم تحت‌تاثیر این شرایط قرار دارد، اما از طرفی اتفاقات خوبی هم برای این حوزه رخ داده است.

وی افزود: انتشارات ما در این یک سال با توجه به تمام اتفاقات و مشکلاتی که رخ داده و روند کاهش فروش که در کلیت حوزه نشر حاکم بوده است، با تدابیری که داشتیم و با تمام مشغله‌ها و سختی‌ها توانست از این مسیر سخت و چالش ایجاد شده گذر کند و از نظر تعداد و عدد، فروش دوبرابری داشته باشیم اما به هرحال ما باید خود را در کلیت صنعت نشر کشور نگاه کنیم و همه با هم تلاش کنیم که در کنار هم و به صورت جمعی از این مشکلات عبور کنیم.

این ناشر درباره تاثیر تعطیلات و اوقات فراغت مردم در فروش بیشتر کتاب بیان کرد: شاید در این تعطیلی‌ها فرصت بیشتری در اختیار مخاطبان برای مطالعه بود. بخشی هم ‌مربوط به خود حوزه نشر است که فکر می‌کنم بسیاری از ناشران بستر مناسب برای مواجهه با این اتفاق را نداشتند. خود ما به عنوان یک نشر ۶۶ ساله در کنار مزایای این ‌سابقه و پیشینه، به عنوان یک مجموعه شبه دولتی، بسترهای لازم برای مواجهه با شرایط کرونایی در فضای مجازی و استفاده بهتر از شبکه‌های اجتماعی نداشتیم. به نظرم ‌کرونا یک مقدار این را تسهیل کرد، یعنی ما با سرعت بیشتری تلاش کردیم که بستر لازم را ایجاد کنیم و از حضور در فضا مجازی و ارتباط با مخاطب جا نمانیم.

وی افزود: وقتی مخاطبان امکان حضور در فضای جامعه برای خرید حضوری را نداشتند، حضور در فضای مجازی یک ضرورت بود و فکر می‌کنم این دسترسی‌ها باعث شد راحت‌تر بتوانند عمده نیازهایشان را در حوزه نشر تهیه کنند و بهره‌برداری بهتری داشته باشند ولی در کل بسیاری از ‌ناشران نتوانستند به خوبی این فضا را فراهم کنند و در این شرایط اقتصادی و کرونایی دچار مشکل و خسارت مالی شدند.

این ناشر درباره حمایت دولتی از انتشارات عنوان کرد: دولت برای حمایت از ناشران تلاش‌هایی انجام داد، در مقاطعی تسهیلات و یارانه‌هایی به برخی نشرها پرداخت شد و تدابیری اندیشیده شد. نمونه اخیرش برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب به عنوان مهم‌ترین اتفاق برای صنعت چاپ و نشر ما بود. این اقدام اخیر موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران که بنا به درخواست معاونت فرهنگی وزارت ارشاد اسلامی بود همان جنبه حمایت از نشر و امکان ارتباط با مخاطبان بیشتر در سراسر کشور بود که یک مقدار رونق اقتصادی در حوزه نشر با توجه به رکود یک سال گذشته را فراهم کرد. این تجربه اولی بود که هم یک مقدار خلا‌های کار را بیشتر نشان داد و از طرفی هم از منظر فروش نسبتا خوب بود. این نمایشگاه مجازی توانست تجربه‌ای باشد که اگر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با کمک پیشنهادهای ناشران مشکلات را برای نمایشگاه‌های بعدی رفع کند براساس تجربه اول به نظرم‌ می‌تواند سازوکار بهتری باشد برای ادامه این فعالیت‌‌ها و تقویت و کمک بیشتر به حوزه چاپ و نشر کتاب.

او درباره تجربه حضور انتشارات علمی و فرهنگی در نمایشگاه مجازی کتاب تهران اظهار کرد: ما نیز به عنوان نشری که یک سال در یک اتفاق جمعی حوزه نشر شرکت نکرده بود علی رغم ملاحظاتی که از نظر سازوکار اجرایی که چقدر بستر خوبی برای حضور مناسب فراهم می‌شود، از طرفی هم به خاطر دیده نشدن کتاب‌فروشی‌ها و مراکز پخش که در این رویداد فرهنگی حضور نداشتند و از گردش مالی موضوع سودی نمی‌بردند، به هرحال تصمیم گرفتیم به خاطر مخاطبانمان و درخواست‌هایی که وجود داشت در نمایشگاه مجازی کتاب مشارکت کردیم. فروش خوبی هم داشتیم. علی‌رغم اتفاقاتی که در روزهای اول برای سایت نمایشگاه افتاد ما با سرعت به مخاطبان اطلاع‌رسانی کردیم که می‌توانند با همان درصد تخفیف از سایت خود انتشارات کتاب‌ها را تهیه کنند. استقبال مخاطبان هم برای ما قابل توجه بود و سعی کردیم از آن‌ها بخواهیم صبوری کنند. با توجه به تقاضای زیادی که در کلیت نمایشگاه وجود داشت در پایان نمایشگاه عدد یک میلیون و دویست و پنجاه هزار نسخه کتاب با گردش مالی شصت و چهار میلیارد تومان به فروش برسد که با وجود کاستی‌ها و مشکلات اما برای تجربه اول اتفاق قابل توجهی است.

وی ادامه داد: با وجود همکاری مرکز ملی پست برای این تجربه جدید نمایشگاهی، اما خود نشرها از نظر ساز و کار اجرایی مشکلاتی داشتند، هم به لحاظ ظرفیت منابع انسانی برای مدیریت این موضوع و هم تاخیری که به دلیل حجم خرید و ارسال ایجاد شد که من هم از همراهی و صبوری مخاطبان تشکر می‌کنم و عذرخواهی بابت اینکه با وجود تلاش بسیار و تعریف شیفت کاری شبانه اما در نهایت به دلیل حجم بالای سفارش‌ها، در کم‌ترین زمان ممکن نتوانستیم کتاب‌ها را ارسال کنیم و با وجود نهایی شدن ارسال کتاب‌ها از جانب نشر، مرکز ملی پست تعدادی از کتاب‌ها را با فاصله به مخاطبان رساند.

رضایی در پایان با بیان اینکه نمایشگاه در کنار مشکلاتی به عنوان تجربه نخست، دستاورد خوبی داشت، بیان کرد: محدودیت‌های زمانی و مکانی که در نمایشگاه حضوری وجود دارد و تمام ناشران نمی‌توانند حضور داشته باشند از طرفی حضور مردم از اقصی نقاط کشور مقدور نبود. نمایشگاه مجازی فضایی را ایجاد کرد که همه مردم  بتوانند دسترسی سهل‌تری داشته باشند و دسترسی عادلانه‌تری به تولیدات فرهنگی را تجربه کنیم. هنوز هم ممکن است یک سری از سفارش‌ها نرسیده باشند همچنین ممکن است مشکلاتی در پرداخت‌ها و تسویه حساب‌ها وجود داشته باشد ولی با توجه به نکات مثبت و استقبال از نمایشگاه می‌شود اگر دقیق‌تر از این تجربه اول و مستندسازی و بررسی‌هایی که صورت می‌گیرد استفاده کنیم در تجربیات بعدی برنامه‌ریزی بهتری خواهیم داشت تا فرصت بهتری برای مخاطبان و ناشران فراهم شود. همچنین امیدوارم وزارت ارشاد تدبیری بیندیشد برای حمایت از کتابفروشی‌ها و مراکز پخش مجازی.

ندا زنگینه

انتهای پیام/