به گزارش خبرنگار سینمایی خبرگزاری صبا، نشست خبری سی و هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر با حضور محمدعلی عسگرپور دبیر این جشنواره، یکشنبه ۱۹ اردیبهشت‌ماه ساعت ۱۱ به صورت آنلاین برگزار شد.

محمدمهدی عسگرپور در ابتدای نشست اعلام کرد که اولین رویداد سینمایی در ایران که با کرونا مواجه شد همین جشنواره بود که ابتدای سال ۹۹ با این مشکل رو به رو شد و کرونا آن را به تعویق انداخت. وی اشاره کرد تعویق سال گذشته به خرداد ماه سال ۹۹ به مساله فیاپ و نسبت این رویداد با دیگر جشنواره های سینمایی نیز مرتبط بود.

وی افزود: با نزدیک شدن به خرداد ماه و شیوع گسترده کرونا متوجه شدیم که با بیماری ناشناخته ای رو به رو هستیم که اجازه نمی دهد در خرداد ماه هم جشنواره را برگزار کنیم.

عسگرپور اعلام کرد: ما اولین جشنواره‌ای بودیم که برگزاری را لغو کردیم و البته در این مسیر تجاربی را به‌ دست آوریم. قرار بود در نیمه اول سال جشنواره برگزار شود، اما عملا شدنی نبود. چون غیر از آن جشنواره جهانی فجر به جشنواره ملی نزدیک می‌شد و برای همین ترجیح دادیم سال گذشته جشنواره را لغو کنیم. البته ما تجارب جدیدی به دست آوریم پلتفرم‌هایی طراحی کردیم تا برخی فعالیت‌های ما به شکل مجازی برگزار شود. ما از تجارب جشنواره‌های دیگر هم استفاده کردیم. تعدادی از رویدادهای جهانی با تغییر در زمان، برگزار شدند. برخی دیگر به شکل فیزیکی و برخی هم به شکل ترکیبی برگزار شدند.

وی درباره انتخاب فیلم‌ها به ویژه در شرایط ویژه سال کرونایی توضیح داد: انتخاب فیلم از کشورهای مختلف پارامتر یک مجهولی نیست، همه جشنواره‌ها در طول سال، جریان کلی رویدادها و جشنواره‌های دیگر را رصد می‌کنند که بر همین منوال از حدود دو سال و اندی پیش به این طرف، همکاران ما در ستاد جشنواره کار انتخاب فیلم را انجام می‌دادند. برخی از فیلم‌هایی که برای سال گذشته انتخاب شده بود عملا دیگر غیرقابل استفاده بودند چون یا اکران شده بودند یا در جشنواره‌های دیگر حضور پیدا کردند، به همین دلیل سیکل دیگری را پیگیری کردیم و در قالب آن بیش از هزار فیلم رصد شد.

وی همچنین توضیح داد: بخش‌هایی از جشنواره مثل خیلی از جشنواره‌های دیگر حذف شدند. آن بخش‌هایی که متکی به حضور مهمانان است، یا به شکل مجازی باید برگزار می‌شد، یا به‌طور کامل حذف می‌شد. امسال بازار فیلم که محل خوبی برای سینمای ایران و منطقه است، به شکل مجازی برگزار می‌شود. جشنواره جهانی فجر در منطقه جزو معدود جاهایی است که بقیه می‌توانند از آن استفاده کنند. مهم‌ترین تصمیم ما این بود که این بخش به شکل مجازی برگزار شود و مهم‌ترین مساله هم در این‌باره، پلتفرم امن بود.

پلتفرمی در جشنواره کن استفاده شد که «سیناندو» نام داشت

وی ادامه داد: حدود یک سال و نیم پیش، سر همین موضوع جشنواره‌ها به مساله خوردند، پلتفرمی در جشنواره کن استفاده شد که «سیناندو» نام داشت. این پلتفرم برخی از مسائل خود را حل کرد و حالا بستری کاملا امن است. ما با این پلتفرم به جمع‌بندی رسیدیم و برای این بخش ۶۰ پکیج را در نظر گرفته‌ایم و ۴۰۰ ظرفیت استفاده‌کننده هم خواهد داشت. نحوه استفاده از این پلتفرم کاملا تخصصی است اما مخاطبان عادی نمی‌توانند به آن ورود کنند. بلکه مشخص است چه کسانی به آن ورود پیدا می‌کنند.

عسگرپور در ادامه گفت: یکی دیگر از بخش‌های جشنواره کارگاه‌های آموزشی است، که آن را هم به شکل مجازی برگزار می‌کنیم. اساتید خوبی در این کارگاه‌ها خواهیم داشت. در حالت عادی ممکن بود این اساتید نتوانند به ایران سفر کنند، اما حالا می‌توانند به‌صورت مجازی آموزش بدهند.

وی تاکید کرد: ما امسال مهمان خارجی نخواهیم داشت، اما درخواست زیادی داشتیم که افراد دوست داشتند به صورت فیزیکی بیایند. ترجیح دادیم مهمان به صورت فیزیکی نداشته باشیم.

عسگرپور در توضیح دیگر بخش‌های سی‌وهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر عنوان کرد: مشابه بخش مسابقه ایران و مسابقه بین‌الملل که برای سینمای بلند است، بخش‌های فیلم‌های کوتاه هم وجود دارد. «جام جهان‌نما» و «جشنواره جشنواره‌ها» هم برگزار می‌شود که مربوط به فیلم‌های مطرح و فیلم‌هایی است که به جشنواره‌های خارجی رفته‌اند. بخش «مستند زیر ذره‌بین» مربوط به سینمای مستند، نمایش فیلم‌های مرمت‌شده را نیز خواهیم داشت. در این بخش ۱۰ فیلم بلند خارجی و چهار فیلم ایرانی خواهیم داشت که عناوین آن را بعدا عنوان می‌کنیم. یکی از این فیلم‌ها مجموعه مستندهایی از دهه ۲۰ ایران است. اولین فیلم رنگی که در کشور ما فیلمبرداری شده و آمریکایی‌ها ساخته‌اند. در بخش سینمای ژانر که روی فیلم‌های ژانر تمرکز می‌کنند، پنج تا هفت فیلم و بخش شاخه‌‌های زیتون هم فیلم‌هایی خواهیم داشت.

وی درباره کارگاه‌های این دوره از جشنواره توضیح داد: کارگردانی، موسیقی فیلم، تدوین و… موضوع کارگاه‌ها را تشکیل می‌دهد. پردیس چارسو محل برگزاری جشنواره خواهد بود که در این محل، نمایشگاه پوستر خواهیم داشت که شامل فیلم‌های دهه ۶۰ و ۷۰ سینمای ایران خواهد بود. نکته مهم دیگر وجود گرافیست‌های مطرح است. پوسترهای دیگری هم برای فیلم‌هایی است که در کشور کوبا به نمایش درآمدند. چند گذر سینما هم خواهیم داشت که نام مکان آن‌ها را بعدا می‌گوییم که با همکاری شهرداری اتفاق خواهد افتاد.

دبیر جشنواره جهانی فیلم فجر در پایان صحبت‌های ابتدایی خود خاطرنشان کرد: یکی از موضوعات این دوره، تجربه استفاده از سالن‌های روباز برای اکران است. پردیس چارسو فضایی را در طبقه بالایی دارد که به سینمای روباز اختصاص داده است. یک سالن سینمای کانون هم از سال‌های دور، سینمای روباز بوده و از آن استفاده نمی‌شده است. در چارسو یک سالن دیگر هم داریم که روباز نیست اما هوای خوبی در آن جریان دارد و می‌توان از آن استفاده کرد.

گاهی ما براساس اطلاعات روزنامه‌ای صحبت می‌کنیم گاهی حرفه‌ای

محمدمهدی عسگرپور دبیر سی‌وهشتمین جشنواره جهانی فجر در ادامه این نشست سوالات اصحاب رسانه را پاسخ گفت.

وی در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران درباره اصرار بر فیزیکی برگزار شدن جشنواره بیان کرد: بعضی می‌گویند بعضی جشنواره‌ها کاملا لغو شدند، اطلاعات آن‌ها کامل نیست و شاید بر اساس اطلاعاتی‌ست که روزمره درباره چند جشنواره می‌بینیم، من فهرستی از جشنواره‌هایی که برگزار می‌شوند را دارم، ونیز، قاهره، آنتالیا و… به صورت حضوری برگزار شد، تاریخ برگزاری کن مشخص شده است، بعضی دیگر از جشنواره‌ها نیز به صورت حضوری و مجازی برگزار شدند بنابراین گاهی ما براساس اطلاعات روزنامه‌ای صحبت می‌کنیم گاهی حرفه‌ای.

عسگرپور ادامه داد: یکی از وظایف ما این است که ببینیم دیگر جشنواره ها به چه شکل برگزار کرده‌اند، دوم اینکه آیا با برگزاری جشنواره به صورت فیزیکی یا دوگانه در دیگر کشورها هم، افرادی بودند که اعتراض کنند؟ مثلا بگویم پول جشنواره را به بی بضاعتان سینما بدهیم، با این پدیده‌ها ما تقریبا مواجه نشدیم، انواع کشورها در جهان وجود دارد که جشنواره‌ها را برگزار کردند و همه غنی نیستند. همواره این درخواست را دارم که افراد معترض با آمار و ارقام با من صحبت کنند چون همه جشنواره ها لغو نکردند و تعدادی به کار خود به صورت‌های مختلف ادامه دادند.

دبیر جشنواره تاکید کرد: یکی از مشکلات تاریخی ما این است که اکوسیستم یک موضوع را متوجه نمی‌شویم، این مشکل بسیاری از کشورهای جهان سوم است. هر موضوعی یک اکوسیستم دارد وقتی می‌گوییم سینما چیست؟ بعضی می‌گویند تولید و عرضه بعضی می‌گویند سالن سینما و… ولی همواره اگر به عنوان متخصص نگاه کنیم ما با پدیده‌ای روبرو هستیم که طی سال‌ها شکل گرفته است، جشنواره ها یک شبه پدید نیامده‌اند، جشنواره مهمانی نیست بلکه در اکوسیستم معنا پیدا می‌کند یعنی در اقتصاد معنا پیدا می‌کند.

وی درباره تاثیر کرونا خاطرنشان کرد: باید دید کرونا کدام بخش از اکوسیستم را در وهله اول نابود کرده است، باید تحقیق کرد که کرونا بیشتر کدام را نابود کرده است، نباید گفت کرونا همه چیز را نابود کرده است، کرونا به سینما ضربه زده است اما بخش تولید همچنان ادامه می‌دهد، بعضی وقت‌ها سینماها برای عرضه تولیدات باز بودند، دیگر جایی که تولید در آن عرضه می‌شود، جشنواره است. اکوسیستم را باید به طور کلی درنظر گرفت نمی‌شود گفت همه چیز را تعطیل کنیم و به دیگران کمک کنیم، ضمن اینکه بودجه‌ها ردیف مشخص دارند و جابجایی آن، مسائلی بوجود می‌آورد. بنابراین اینگونه اظهارنظر کردن شایسته نیست باید با تحقیق صحبت کرد.

وی خاطرنشان کرد: برخی از دوستان می‌گویند پول جلوی ما را گرفته، ولی مگر چه منفعتی برای ما دارد؟ من اگر در همین ایام یک سریال می‌ساختم، ۱۰ برابر چیزی که جشنواره برای من داشت، عایدم می‌شد.دوستانی که در این باره اظهارنظر می‌کنند، با تحقیق صحبت کنند. این ۲ جمله را همه می‌توانند بگویند، نکته مهم این است که تحقیق کنند، اکوسیستم چه لطمه‌ای خورده، اگر لطمه خورده چرا ما اینقدر تولید داریم و این تولیدها برای نمایش در کجا ساخته می‌شود؟

بخش شاخه‌های زیتون چند فیلم خوب در حوزه مقاومت دارد

عسگرپور در ادامه درباره ارتقای بخش «شاخه‌های زیتون» تصریح کرد: بخش شاخه‌های زیتون چند فیلم خوب در حوزه مقاومت دارد که با آن آشنا می‌شوید. در منطقه فیلم‌های خوبی ساخته می‌شود که باید به آن توجه کرد. جداسازی و نگاه کردن به بحث ملی و بین‌المللی بد است و خیلی وقت‌ها کار دست جشنواره‌ها داده است. یکی از کارهای جشنواره ها این است که به بخش‌هایی که می‌خواهد، بیشتر توجه کند. امیدوارم اتفاقات خوبی در این حوزه بیفتد.

وی در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران درباره بودجه این دوره از جشنواره تصریح کرد: جریانی درطول این چند سال راه افتاده است که می‌خواهیم بدانیم بودجه فلان نهاد چگونه است، به نظر من هم چیز خوبی‌ست و بد نیست بدانیم بودجه خبرگزاری‌ها و نهادها چگونه است و آن‌ها هم بودجه‌شان را اعلام کنند. همه باید به این شفاف‌سازی پایبند باشند. وزارت ارشاد رتبه اول را در این شفاف سازی پیدا کرده است. کل بودجه جشنواره وقتی به شکل عادی برگزار می‌شد، تقریبا به اندازه تولید ۲ فیلم متعارف می‌بود. درحال حاضر باتوجه به محدودیت‌ها و حذف بخش‌هایی، بودجه جشنواره به اندازه نیم فیلم می‌تواند باشد.

دبیر جشنواره درباره بودجه سال گذشته اظهار کرد: درباره بودجه سال گذشته جشنواره جهانی که در آمار فارابی آمد، یک و نیم میلیارد خرج شد، برخی گفتند بودجه‌ای برای جشنواره برگزارنشده صرف شده است. اگر به روزهای جشنواره سال گذشته برگردیم، می‌بینیم که در اسفندماه شرایط کرونا چگونه بود، ما جشنواره را تا نزدیک برگزاری جلو برده بودیم. پروازها، هتل‌ها و… رزرو شده بود. اتفاقا باید بیشتر هزینه می‌شد. اما احساس کردیم، نمی‌دانیم چه اتفاقی در حال رخ دادن است. حساب کنید جشنواره‌‌ای به سه چهارم برگزاری رسیده، پس باید حداقل ۶، هفت میلیارد برایش هزینه می‌شد، در صورتی که هزینه‌های ما کم بود. امسال امیدواریم با بودجه نیم فیلم جشنواره برگزار شود.

وی در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران که آیا بخشی برای فیلمسازان جوان در این دوره از جشنواره اختصاص داده شده است، عنوان کرد: جشنواره جهانی در سال‌های قبل نیز محل سکوی خوبی برای معرفی فیلمسازان جوان ایرانی در همه بخش‌ها بود. خوشبختانه ما جزو کشورهایی هستیم که هرسال تعدادی از جوانان فیلم اول خود را در آن می‌سازند حتی در خارج از کشور به ایران لقب بهشت فیلمسازان اول را داده‌اند، امسال نیز با آثاری از فیلم‌های جوان روبرو هستیم.

عسگرپور در جواب سوال یکی از خبرنگاران درباره نام و تعداد فیلم‌هایی که در جشنواره حضور دارند، و اینکه آیا مذاکراتی برای نمایش فیلم‌های اصغر فرهادی و جلیلوند شده است، توضیح داد: سابقه نشان داده است اعلام این اخبار در بود و نبود فیلم‌ها تاثیر بگذارد، امسال نیز بدین صورت داشت اتفاق می‌افتاد پس لطفا اجازه دهید که در ادامه فیلم‌ها را معرفی کنیم چون با خیلی از آن‌ها مشغول مذاکره هستیم.

شرایط سختی‌ست که هم سازنده اثر خوب باشد، هم فیلم و هم بتوان آن را پخش کرد

عسگرپور در پاسخ به پرسش یکی دیگر خبرنگاران درباره شرایط برگزاری این دوره از جشنواره با وجود انتقادها گفت: من امسال دبیر جشنواره‌ام و به عنوان یکی از اعضای فیاپف که نایب رییس آن در حوزه آسیا هستم، این توضیحات را می‌دهم. در جلسه مجامع عمومی این سازمان بارها با این سوال مواجه شده‌ام. واقعیت این است که ما گاهی اوقات حد و اندازه‌های خود را بی‌مقدار می‌دانیم. من بسیاری از فیلمسازان و جشنواره‌های مختلف را دیده‌ام. خیلی از فیلمسازان ما به جشنواره‌هایی رفته‌اند که شاید چهار بعدازظهر تعطیل شده‌اند! البته اشکال ندارد و آن جشنواره هم یک فرصت برای دیدن فیلم‌های ایرانی است. جشنواره جهانی فیلم فجر اما جز بهترین جشنواره‌ها در فیاپف است.

وی تاکید کرد: ما گاهی بحث تخصصی می‌کنیم که مثلا جشنواره چه تاثیری در اقتصاد سینما دارد. این را باید محققان تحقیق کنند. اگر می‌خواهیم با جدول ضرب محاسبه کنیم، می‌پرسند که چند فیلم معامله شد! انگار که سوپرمارکت است و در انتهای شب می‌شود حساب کرد چقدر کارت کشیدند. جشنواره‌ها را شما باید ببینید که ۲ سال بعد از برگزاری به نتیجه می‌رسند. من تجربه این اتفاق را دارم، اما این کجا محاسبه می‌شود؟ گاهی از من می‌پرسند که این جشنواره چقدر خروجی داشته؟ گویا توقع دارند من مثلا کارت‌خوان را بیاورم و ببینم چقدر برای فیلم‌ها کارت کشیده‌اند.

عسگرپور درباره نمایش فیلم‌های خارجی و وجود سانسور در آن‌ها اظهار کرد: همه جشنواره ها باتوجه به سیاست خود فیلم‌ها را انتخاب می‌کند. در جشنواره فجر هم این اتفاق می‌افتد. ما می‌دانیم که چه محدودیت هایی در نمایش فیلم‌ها داریم، بقیه کشورها هم می‌دانند، بنابراین باید فیلم‌هایی را انتخاب کنیم که شرایط‌مان را داشته باشد. شرایط سختی‌ست که هم سازنده اثر خوب باشد، هم فیلم و هم بتوان آن را پخش کرد. گاهی اوقات با فیلم‌هایی روبرو می‌شویم که باید کمی دست کاری شوند، به صاحب اثر می‌گوییم و اگر قبول کنند در جشنواره به نمایش در می‌آوریم.

وی درباره دست‌آوردهای جشنواره در سهم بازار جهانی خاطرنشان کرد: اگر اکوسیستم را درنظر نگیریم هیچ چیزی دست‌آورد ندارد، حتی تولید فیلم‌ها. اکوسیستم می‌گوید من فیلم را به تولید می‌رساند شاید در کشوری دیگر بازار داشته باشد. نگاه که اگر چیزی را در اکوسیستم برداریم خوب نیست. در حوزه سیاسی هم اینگونه است، بخشی را برمی‌داریم و بعد اشکالاتی در آن بوجود می‌آید، بعد سمیناری برای رفع مشکل برگزار می‌کنیم. جشنواره‌ها یکی از کارکردهایشان متصل کردن فیلم ها با یک چیزی‌ست. برای خود من هم این اتفاق افتاد که یکی از فیلم‌هایم در جشنواره جهانی برای معرفی به دیگر کشورها شناخته شد.

عسگرپور درباره شرایط حضور مخاطبان سینما اظهار کرد: من درباره ظرفیت سالن ها صحبت نمی‌کنم زیرا بستگی به پروتکل‌ها دارند. اما درباره حضور مخاطبان در جشنواره، ما باشگاه مخاطبان داریم و باید سهمیه‌ای به آن‌ها داده شوند، بخشی اهالی رسانه هستند و بخشی هم به صورت فروش بلیت اتفاق می‌افتد.

برای جایگزینی نام جشنواره تلاشی صورت نگرفت

دبیر جشنواره درباره جایگزینی نام جشنواره تهران برای جشنواره جهانی فجر تصریح کرد: تلاش زیادی برای جایگزینی نام جشنواره به جشنواره تهران انجام نشد چون بیش از سی سال است که در مقطع حساس کنونی هستیم و حالا خیلی این وضعیت حساس‌تر شده است. بنابراین فعلا در این زمینه تلاشی نخواهد شد.

وی درباره حضور دانشجویان در جشنواره عنوان کرد: نظریه‌ای درباره جشنواره جهانی وجود داشت که زمان برگزاری‌اش باید زمانی باشد که دانشجوها فراغت بیشتری برای حضور داشته باشند. زمان دوره‌های قبلی برای برگزاری، زمان بهتری بود. من اعتراف می‌کنم، در حال حاضر اوضاع تغییر کرده است. الان مثل قبل نیست که دانشجویان گرفتاری‌های بیشتری داشته باشند و می‌توانند حضور پررنگ‌تری داشته باشند. بالای ۱۰ هزار نفر الان در باشگاه مخاطبان وجود دارد، که بالای چهار هزار نفر آن‌ها فعال هستند و فکر می‌کنم امسال به این آمار اضافه می‌شود و این آمار به نظرم خیلی خوب است.

وی افزود: جشنواره ما، جشنواره ملی فجر نیست. ما جشنواره جهانی هستیم که بخشی از سینمای ایران با بخشی از سینمای جهان رقابت می‌کند و در بازار همدیگر را ارزیابی می‌کنند. یک سوال ما این است که فیلم‌های جشنواره ملی و جهانی یکی هستند؟ به نظر من واقعیت این است که بعضی از فیلم‌های جشنواره یا به بخش مسابقه نیامدند و اتفاقی برایشان نیفتاد، ولی در بازارها و جشنواره‌های خارجی اتفاقات خوبی برایشان افتاد. به همین دلیل ممکن است بعضی فیلم‌ها با جشنواره ملی سازگار نباشد و باید به فیلم‌هایی که در این مدیوم سازگارند، توجه کرد.

عسگرپور در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران درباره فرمول انتخاب آثار هم گفت: ما نباید فراموش کنیم که داریم از موجودی سینمای ایران آثاری را برای یک بخش انتخاب می‌کنیم. شما در نظر بگیرید ما می‌خواهیم برای اسکار فیلم معرفی کنیم، از یک سری از فیلم‌هایی که داریم انتخاب می‌کنیم. ما از ظرفیت موجود سینمای ایران باید استفاده کنیم. پارامترهایی که دوستان در نظر می‌گیرند که این آثار از نظر ساختار قابل رقابت با آثار خارجی حاضر در جشنواره باشند، ساختارهایی که برای انتخاب آثار خارجی هم در نظر می‌گیریم. البته جشنواره جهانی تلاش کرده در عین حالی که این پارامترها را در نظر بگیرد، سکویی برای آثار و فیلم‌سازان جدید هم باشد تا معرفی کند. اما از نظر مضامین، به طور خاص اگر سه فیلم داریم که از لحاظ ساختار نمره خوبی دارند و پارامترهایی که گفتیم را رعایت کرده‌اند، به سراغ مضامینی می‌رویم که بیشتر نگاه ملی داشته باشند.

عسگرپور در پایان این بخش در پاسخ به پرسش یکی دیگر از خبرنگاران درباره تعامل هنرمندان با یکدیگر در جشنواره جهانی فجر بیان کرد: به هر حال این محدودیت امسال وجود دارد. من قبول دارم یکی از کارکردهای جشنواره‌ها، گفتگوهای رو در رو است ولی با این وضعیت، این موضوع را نمی‌توان داشت. البته خیلی از هنرمندان، حالا با هنرمندان خارجی ارتباط دارند. اما امسال ارتباط سینماگران با مهمان خارجی در جشنواره از طریق پلتفرم رخ می‌دهد.

در بخش پایانی جشنواره از ۲ پوستر سی و هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر به طراحی حمیدرضا بیدقی رونمایی شد.

انتهای پیام/