به گزارش صبا، با اعلام فراخوان «جایزه کتاب ماه و سال» کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و لزوم رعایت قانون کپی‌رایت برای داوری آثار، انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان نسبت به این محدودیت فراخوان اعتراض کرد. این اعتراض در حالی مطرح شد که رعایت حقوق مولفان و ناشران به عنوان امری پسندیده در جهان رایج است و حتی در صورت نقض آن پیگرد قانونی نیز دارد. سپس مصطفی رحماندوست دبیر «جایزه کتاب ماه و سال» در گفتگو با خبرنگار ادبیات خبرگزاری صبا در پاسخ به اینکه آیا این اعتراض را درست می دانید، توضیح داد: هیچ ناشری حق ندارد اثر دیگری را بدون اجازه او و یا به نام‌ خود منتشر کند. ما تغییری در فراخوان جایزه ایجاد نمی‌کنیم و فقط کتاب‌هایی که با رعایت کپی‌رایت در ایران به چاپ رسیده باشند مشمول جایزه می‌شوند.

برای بررسی مساله کپی رایت و امکان یا مشکلات رعایت آن توسط ناشران ایرانی با محسن فرجی مدیر نشر خزه و نویسنده گفتگویی داشتیم که او به خبرنگار ادبیات خبرگزاری صبا درباره لزوم پیوستن ایران به کنوانسیون های جهانی مربوط به قانون کپی‌رایت گفت: رعایت قانون کپی رایت برای صنعت نشر ایران یک مساله ضروری و اجتناب‌ناپذیز است که ما باید به زودی به سمت امضای قانون آن حرکت کنیم زیرا از نظر اخلاقی این وظیفه هر کسی است که از محصولات و تولیدات خالق یک اثر مراقبت کند و به‌طور رایگان از آن استفاده نکند و در صورت استفاده از آن، حقوق مادی و معنوی طرف مقابل را پرداخت کند.

این ناشر درباره جوانب منفی رعایت نکردن قانون کپی‌رایت برای صنعت نشر ایران عنوان کرد: نپیوستن به قانون جهانی کپی‌رایت باعث شده است که برای کتاب‌های جدید و پرفروش در جهان، ترجمه‌های همزمان و متعددی در بازار کتاب ایران ارایه شود که این ترجمه‌ها به دلیل رقابت ناسالم و فشرده‌، اکثرا دقت کمی ندارند و دچار مشکلات فنی زیادی‌اند درنتیجه این کتاب‌های سطح پایین، نثری ضعیف و ترجمه‌های غلط را در بازار رواج می‌دهند و از سویی باعث لطمه مالی به ناشران دیگر می‌شود. ابتدا یک ناشر ترجمه کتاب را منتشر می‌کند و سپس انبوه ناشران نیز اقدام به چاپ و انتشار آن کتاب می‌کنند و سود حاصل از آن بین همه ناشران تقسیم می‌شود درصورتی که اگر ما به قانون کپی‌رایت پیوسته باشیم فقط یک ناشر می‌تواند با گرفتن مجوز کتاب آن را منتشر کند و فقط خودش از سود آن بهره ببرد.

او با اشاره به اینکه در نشر خزه قانون کپی‌رایت را به طور کامل رعایت نمی‌کنند، تشریح کرد: زیرا هنوز در ایران این قانون به‌صورت رسمی پذیرفته نشده است اما از نظر اخلاقی خودمان را موظف می‌دانیم که تا جای ممکن با مولفان خارجی ارتباط برقرار کنیم و مجوز معنوی ترجمه کتاب را از او بگیریم. چندین مورد پیش آمده است که حتی خود مولف علاوه بر ابراز رضایت از چاپ و ترجمه کتاب بدون دریافت حق‌الزحمه، برای مخاطبان فارسی‌زبان نامه‌ای هم‌ نوشته و به‌طور مفصل توضیح داده است که مشکلی با این قضیه ندارد.

این ناشر در ادامه خاطرنشان کرد: رعایت قانون کپی‌رایت و پرداخت حق مولف و ناشر هزینه‌هایی را می‌طلبد که در شرایط فعلی کشور از عهده ناشران کوچک برنمی‌آید. اگر ما به کنوانسیون جهانی کپی‌رایت بپیوندیم در مرحله اول انتشارات بزرگ و ریشه‌دار کشورند که می‌توانند با مولف، ناشر یا کارگزار خارجی وارد مذاکره شوند و حق انتشار کتاب را بگیرند و اگر قرار است که همه این قانون را رعایت کنند باید حمایت‌های دولتی پشتیبان ناشران باشد و درواقع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متولی این امر شود که از ناشرانی که توانایی مالی کم‌تری دارند و نوپا هستند حمایت کند تا آن‌ها نیز بتوانند حق انتشار کتاب‌های خارجی را پرداخت کنند.

فرجی در پایان درباره دلیل اینکه صنعت نشر و ادبیات ایران در جهان جدی گرفته نمی‌شود، بیان کرد: یکی از دلایل اینکه صنعت نشر و ادبیات ایران را در جهان به رسمیت نمی‌شناسند این است که ما هم با نپیوستن به قانون کپی‌رایت جهانیان را به رسمیت نمی‌شناسیم و آثارشان را به‌طور غیرقانونی و رایگان در ایران منتشر می‌کنیم. این یک جاده دوطرفه است؛ اگر ما به این قانون بپیوندیم آن‌ها هم به استقبال ادبیات ما خواهند آمد و این امر موجب رسمیت بازار نشر ایران در جهان می‌شود.

ندا زنگینه

انتهای پیام/