محمدهاشم اکبریانی نویسنده و بنیان‌گذار جایزه ادبی «ما» که امسال دوره اول آن برگزار می شود در گفتگو با خبرنگار ادبیات صبا دریاره علت شکل‌گیری این جایزه توضیح داد: پیش‌تر جایزه شعر خبرنگاران وجود داشت اما رفته رفته به این فکر افتادیم که باید جایزه‌ای ایجاد شود که در کنار شعر به داستان هم‌ بپردازد. معمولا جوایز ما یا در زمینه داستان‌ فعالیت دارند یا شعر و بر این اساس با دوستانی که در حوزه شعر و داستان فعالیت دارند، صحبت کردیم و به این نتیجه رسیدیم که چنین جایزه‌ای را پایه‌گذاری کنیم که به هر دو حوزه بپردازد.

این نویسنده در پاسخ به اینکه جوایز متعددی در زمینه شعر و داستان داده می شود آیا لزومی به متکثرتر کردن آنها هست، بیان کرد: اگرچه جوایز دیگری هم در زمینه داستان و شعر وجود دارند اما به نظر من هرچه تعداد این جوایز بیشتر باشد، بهتر است زیرا هر جایزه‌ای با توجه به اندیشه و سلایق داوران خود کتاب‌های خاصی را مطرح می‌کند؛ البته این موضوع بد نیست همان‌طور که جایزه نوبل ادبیات یک کتاب را مطرح می‌کند و جایزه پولیتزر یک کتاب دیگر و همه آن‌ها یکسان عمل نمی‌کنند. این طبیعی‌ست که کتاب‌های مختلفی از منظر جوایز گوناگون به عنوان کتاب‌های برگزیده معرفی شوند. به هر ترتیب ما هم این جایزه را راه انداختیم تا از منظر داوران «جایزه ادبی ما» کتاب برگزیده خود را انتخاب کنیم و نظرات و اندیشه‌ها و سلایق گوناگونی را به جامعه معرفی کنیم.

جوایز ادبی ما تاثیرگذاری زیادی ندارند

او با بیان اینکه جوایز ادبی ارتباط زیادی با مخاطبان برقرار نمی‌کنند، عنوان کرد: متاسفانه در جامعه ما و شاید در جوامع دیگر هم اینگونه باشد، جوایز در زمینه آشنایی مخاطبان با کتاب‌ها، تاثیر زیادی ندارند اما با این‌حال هرچه تعداد این جوایز و جشنواره‌ها بیشتر باشد، برای فضای ادبیات ما بهتر است. من همیشه گفته‌ام که چقدر خوب می‌شد افرادی مانند زنان خانه‌دار، مهندسان، پزشکان یا معلمان ما در حوزه ادبیات کتاب‌ها و داستان‌های برگزیده خود را معرفی کنند. چه اشکالی دارد اگر زنان خانه‌دار یک جایزه راه بیندازند و کتاب برگزیده از دیدگاه خود را معرفی کنند تا دیگر زنان هم از آن استفاده کنند یا پزشکان ما بگویند که این رمان یا شعر خوب است و مخاطبان می‌توانند به سراغش بروند.

این فعال فرهنگی در پاسخ به اینکه چه برنامه‌هایی برای تاثیرگذاری بیشتر و ارتباط برقرار کردن «جایزه ادبی ما» با مخاطبان دارند، تصریح کرد: برنامه‌هایی در این زمینه داریم‌ اما صادقانه بخواهم بگویم‌، نمی‌دانم تا چه اندازه می‌توانیم در عملی کردن این ایده‌ها موفق ظاهر شویم زیرا اگر از حالا بخواهم شعار بدهم که «ما برنامه‌های گوناگونی داریم و قطعا در زمینه ادبیات تاثیرگذار خواهیم بود»، درست نیست.

نویسنده کتاب «عصب‌کشی» ادامه داد: به طور مثال یکی از برنامه‌های ما این است که شخصیت‌های بزرگ ادبی را حداقل به‌عنوان گروه مشاوران جایزه، نه به عنوان داور مشارکت بدهیم تا با وجود این بزرگان عرصه ادبیات، «جایزه ادبی ما» اعتبار بیشتری پیدا کند و توجه بیشتری را به خود جلب کند. یا اینکه با مخاطبان بیشتری ارتباط برقرار کنیم و نظرات آن‌ها را درباره جایزه بررسی کنیم و براساس برنامه‌ریزی روی نظرات مخاطبان، معیارهای کتاب برگزیده مشخص شود.

معیار انتخاب دبیران بخش داستان و شعر جایزه چه بود؟

اولین دوره این جایزه مستقل، در دو بخش داستان، به دبیری اسدالله امرایی و شعر، به دبیری یاسین نمکچیان، برگزار خواهد شد. اکبریانی درباره معیار انتخاب دبیران این دو بخش تشریح کرد: اسدالله امرایی را بیشتر به عنوان مترجم می‌شناسند اما من در جلسات نقد کتاب او حضور داشتم و متوجه شدم که داستان‌شناس بسیار خوبی است و از طریق ترجمه کتاب‌های متعدد با داستان‌های خارجی و ایرانی آشنایی زیادی دارد، بنابراین می‌تواند مبانی و معیارهای تشخیص داستان خوب از غیرخوب را تشخیص دهد. دوم اینکه استاد امرایی مقبولیت و محبوبیت زیادی به لحاظ اخلاقی و انسانی بین اهل قلم دارد و همین امر موجب می‌شود که اعتماد دیگران نسبت به جایزه بالاتر برود و کتاب‌های برگزیده هم خارج از مناسباتی به نام باندبازی در نظر گرفته می‌شوند زیرا آقای امرایی را هیچکس به عنوان فردی که داخل اینگونه گروه‌ها یا به عبارتی باندها باشد، نمی‌شناسد و همین امر موجب می‌شود که جایزه سلامت بیشری داشته باشد. به علاوه این‌ها من‌ با او در جوایز مختلفی همکاری داشته‌ام و می‌دانم که تعامل خوبی با افراد برقرار می‌کند و نظرات را به راحتی می‌پذیرد، همانگونه که انتقادات و پیشنهادات خود را به راحتی بیان می‌کند.

وی افزود: اگرچه یاسین نمکچیان کتاب مستقلی ندارد اما سابقه ترجمه کتاب‌های شعر از گیلکی به فارسی را در کارنامه کاری خود دارد اما مهم‌تر از این، وجه منتفد بودن مورد توجه بود. نمکچیان داور جایزه کتاب برگزیده مجله «تجربه» است و طی چند دوره کتاب‌های شعری را به عنوان کتاب برتر سال معرفی کرده است و درنتیجه با شعر آشنایی لازم را دارد. همچنین شعرهای او در نشریات مختلف و در فضای مجازی بازنشر شده است. او هم به دلیل اینکه در گروه‌های خاصی که معطوف به باندبازی است حضور ندارد، اعتبار بیشتری به جایزه می‌دهد و درنتیجه موجب موجب می‌شود که افراد نسبت به روند داوری جایزه خوش‌بین شوند.

این نویسنده در پایان با بیان اینکه امیدوارست «جایزه ادبی ما» در عرصه ادبیات موثر واقع شود، خاطرنشان کرد: طی چند سال گذشته در ایران چندین جایزه‌ با اسم و رسم شکل گرفتند که متاسفانه بعد از برگزاری چند دوره تعطیل شدند و حواشی زیادی هم برای آن‌ها به وجود آمد. امیدوارم که «جایزه ادبی ما» معتبر باشد و نظر مخاطبان را به خود جلب کند و بتوانیم کتاب‌های خوبی را به جامعه معرفی کنیم با این توضیح که هر جایزه با توجه به داورانی که دارد از سلیقه، دیدگاه و عقاید خاصی پیروی می‌کند.

ندا زنگینه

انتهای پیام/