خاطره حناچی کارگردان فیلم «قصه دختران فروغ» که در سیزدهمین دوره جشنواره سینماحقیقت و در بخش بلند حضور دارد در گفتگو با خبرنگار سینمایی خبرگزاری صبا درباره این فیلم گفت: قصه فیلم درباره گروهی از کودکان و نوجوانان بدسرپرست یا بی سرپرست است که در شبه خانواده‌ای زیرنظر بهزیستی زندگی می‌کنند.

وی درباره ایده ساخت این مستند توضیح داد: سال ۹۱ مطلع شدم که یک گروه از کودکان بدسرپرست قرار است کنسرتی در تهران داشته باشند و دوست داشتم حتما آنها و مسئولانی که از آنها نگهداری می‌کنند را از نزدیک ببینم اما این اتفاق ممکن نشد و نتوانستم به آن کنسرت بروم و بعداً با پیگیری‌هایی که انجام دادم در آذر سال ۹۱ موفق به دیدن این بچه‌ها شدم. اولین صحنه‌ای که با آن مواجه شدم یک گروه حدودا ۴۵ نفره از بچه‌ها بودند که در یک اتاق بزرگ حضور داشتند و پدر آن شبه خانواده که جایگزین پدر اصلی آنها شده بود در حال روایت واقعه عاشورا برای آنها بود. در نهایت بعد از صحبت فراوان به توافق رسیدیم که از موسسه و اتفاقاتی که در روابط بچه‌ها با این زوج و بالعکس رخ می‌دهد، فیلم مستندی بسازم.

کارگردان «قصه دختران فروغ» با اشاره به شروع فیلمبرداری در اسفندماه سال ۹۱ بیان کرد: اولین چیزی که دغدغه من بود و باعث شد به سمت این موضوع بروم نوعی چالش ذهنی با خودم بود که در زمینه مقوله مادر شدن یا قبول سرپرستی کودکی دیگر داشتم. خرداد ۹۲ دومین مرحله فیلمبرداری و مهرماه ۹۳ سومین مرحله فیلمبرداری بود و در هرکدام از این تاریخ‌ها بین ۱۰ تا ۱۵ روز فیلمبرداری انجام دادیم و نهایتا در اردیبهشت ماه سال ۹۴ کار نهایی شد ولی من با این زوج به مشکل برخوردم و آنها اجازه نمایش فیلم را ندادند.

حناچی ادامه داد: حتما این زوج در فیلم چیزی دیدند و احساس خطر کردند که جلوی پخش آن را گرفتند و دقیقا تا آبان ۹۶ همین روال توقف فیلم برقرار بود و اجازه پخش و نمایش در هیچ جایی را نداشتیم تا اینکه از طریق روانشناس سابق موسسه متوجه شدم اتفاقات ناخوشایندی افتاده و بهزیستی آن شهر قصد بستن آن موسسه را دارد. هرچند حضور من در آن مکان و شهر می‌توانست پر خطر باشد اما با هماهنگی‌های لازم رفتم تا دخترانی را که آن خانواده را ترک کرده بودند، ببینم. قصه‌های آنها را شنیدم و این باعث شد که داستان فیلم را عوض کنم.

کارگردان «شمارش معکوس» با بیان همکاری با مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی مطرح کرد: همه چیز از صفر شروع شد و از فروردین ۹۷ فیلمبرداری را با قصه و دغدغه جدید شروع کردم. دیگر دغدغه من مادری کردن نبود، درد بزرگتری داشتم که آن مفهوم خانواده و نقد نظام تربیتی که سرنوشت افراد جامعه را رقم می‌زند، بود.

تهیه‌کننده و کارگردان «قصه دختران فروغ» با اشاره به زمان ۷۱ دقیقه‌ای فیلم گفت: این فیلم در بخش بلند سینماحقیقت قرار گرفته است. تلاش کردم با دوربین مشاهده‌گر با زندگی بچه‌ها همراه شوم و در بعضی لحظات در یک شرایط و فضای دوستانه با آنها بدون هیچ مداخله‌ای صحبت هم داشتم.

خاطره حناچی درباره پیام‌ها و مخاطبان اصلی این مستند بیان کرد: علاوه بر عموم مخاطبان که می‌تواند افراد تحصیل کرده و صاحبان مسئولیت‌های مختلف باشند دو گروه مخاطب اصلی این فیلم هستند؛ اول حامیان حقوق کودک و مراکزی که بچه‌های بدسرپرست و بی سرپرست در آن زندگی می‌کنند و دوم بهزیستی کل کشور. ما تلاش کردیم در این فیلم یک بازنگری در نظام تربیتی که در ساختار خانواده‌ها حاکم است داشته باشیم و نگاهی جدی به خودمان بیندازیم و ببینیم با این بچه‌ها چکار کرده‌ایم؟ این نظام سلطه تربیتی که ما اعمال می‌کنیم آنها را به کدام سمت می‌برد؟ نکته مهمی که در اینجا می‌خواهم به آن اشاره کنم خلاء قانونی و اجرایی بهزیستی کل کشور است. طبق دستورالعمل اجرایی بهزیستی کل کشور در سال ۸۷ تمام خدمات بهزیستی بر تقویت خانواده است و این سازمان معتقد است که بچه ها را آماده می‌کند تا در صورت امکان وارد خانواده اصلی خود بشوند که به نظرم در بعضی شرایط بسیار هم خوب است، اما در اجرا اتفاق دیگری می‌افتد و نهایتاً می‌بینیم که در تحقق این امر خیلی هم موفق نیستند.

بیشتر بخوانید

فرزاد خوشدست: جوکرهای واقعی به «سینماحقیقت» می‌آیند/ لزوم راه‌اندازی مدرسه سایکودرام

کتایون جهانگیری: آسیب‌های جدی در حیات وحش وجود دارد/ ادامه تولید «پناهِ جان»

الناز دیبافر: «قیچی» از قصور پزشکی می‌گوید/ «سینماحقیقت» تنها راه رساندن صدایم بود

پناه‌برخدا رضایی: داوری علمی‌تر شود/ زن و مردی که برای هم دست و چشم شدند

امین قدمی: راوی زندگی خودم هستم/ جشنواره را به نقاط مختلف شهر ببریم

محسن اسلام‌زاده: مستند را سینمای تجربی نمی‌دانم/ مستندسازها آدم‌های عادی نیستند

این مستندساز با ذکر این نکته که «قصه دختران فروغ» نمونه‌ مُشتی از یک خروار است و از این نوع موسسات کم نداریم، توضیح داد: کار بازرس بهزیستی که نظارت ماهیانه هم انجام می‌دهد چیست و چرا فایده‌ای در بر ندارد؟ زوجی که در فیلم هستند مثل دوران مادربزرگ‌های ما که عمل می‌کردند تربیت کودکان کوچک‌تر را به کودکان بزرگتر و ارشد خانواده می‌سپردند. همچنین مربی بچه‌های این مراکز باید از روانشناسان تربیتی باشند  اما چطور یک مربی با مدرک موسیقی جایگزین مربیان حرفه‌ای می‌شد و این افراد چطور تایید می‌شدند؟

حناچی با اشاره به پیشنهاد نمایش خصوصی به رییس کل بهزیستی مطرح کرد: من این پیشنهاد را دادم تا در خانه سینما نمایش خصوصی برای رییس بهزیستی و مدیران ارشد آنها داشته باشیم اما متاسفانه قبول نکردند. چیزی که من فکر می‌کنم این است که بعد از نمایش فیلم هم حتما با هجمه‌هایی مواجه خواهم شد که این‌ها همه سیاه نمایی است ولی اگر مسئولان امر با سعه صدر به این فیلم نگاه کنند حتماً می‌توانند تغییری در قوانین این مراکز ایجاد کرده و در زمینه قبول سرپرستی کودکان بی سرپرست و بدسرپرست فرهنگ سازی کنند. سازمان بهزیستی بودجه و نیرو کم دارد و حقوق کمی نیز به پرسنل خود پرداخت می‌کند و طبیعی است که کمتر کارمندی پیدا می‌شود که با این حقوق کم مسئولانه و دلسوزانه وقت بگذارد.

کارگردان «قصه دختران فروغ» با اشاره به الزام حضور روانکاو گفت: این بچه‌ها نیاز اساسی به روانکاو دارند. چقدر از پول‌های خیرین صرف امورات روحی و روانی بچه‌ها می‌شود و به چه میزان مراکز نگهداری از این کودکان توجه خاصی به امور روانشناسی و روانکاوی این کودکان دارند؟ به هر صورت استفاده از تخصص روانکاو نیاز به زمان و صرف هزینه از طرف مراکز خصوصی و دولتی نگهداری از این کودکان است.

خاطره حناچی ادامه داد: مستند من حقیقت یاب نیست بلکه بخشی از حقیقت را در آن بیان کردم و به جای پیگیری پرونده قضایی و بسته شدن آن مکان، زندگی بچه‌ها بعد از بیرون آمدن از آنجا برایم مهم‌تر بود و به آن پرداختم. اما چیزی که ناراحت و نگرانم می‌کند این است که آن زوج با اخذ مجوزی از نیروی انتظامی که در سال ۹۱ گرفته‌اند، همچنان درحال فعالیت در این زمینه هستند. قطعا تخلفی از جانب آن زوج اتفاق افتاده که از طریق بهزیستی آنجا را تعطیل کردند، چطور با مجوز نیروی انتظامی مجددا مشغول فعالیت هستند؟ در کشور ما، یک خَیر از چند سازمان می‌تواند مجوز فعالیت بگیرد؟ چقدر موازی کاری در کشور ما وجود دارد!؟

وی ادامه داد: شاید این فیلم از نظر ساختاری حتی مشکلاتی داشته باشد اما تمام تلاش خود را برای بیان واضح این موضوع و دغدغه شخصی‌ام انجام داده‌ام.

این تهیه‌کننده و کارگردان مستند در پایان درباره کارهای آینده خود نیز گفت: در حال حاضر مشغول پژوهش برای کار جدید خود که در زمینه مدیریت بحران و بحران‌های موجود در کشور است، هستم.

عوامل «قصه دختران فروغ» عبارتند از: نویسنده و کارگردان: خاطره حناچی، تدوین: اسماعیل منصف، فیلمبرداران: محمدرضا جهان پناه و مهدی آزادی، صدابردار: حسن شبانکاره، دستیار تدوین: محسن محمدی، صداگذار: حسن شبانکاره، آهنگساز: صبا ندایی، مدیران تولید: باران کارگر و ابراهیم اللهیاری، تصیح رنگ و نور: حمیدرضا فطوره چیان و برنا جمشیدی، مترجم: بهمن نورایی، طراح پوستر: آرمین سعیدنیا

سیزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» طی روزهای ۱۸ تا ۲۵ آذرماه ۱۳۹۸ به دبیری محمد حمیدی‌مقدم در پردیس سینمایی چارسو تهران برگزار خواهد.

محمد زکی زاده

انتهای پیام/